Η άνοια αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετρώντας περίπου 944.000 ασθενείς. Στις ΗΠΑ, περίπου 7 εκατομμύρια άτομα επηρεάζονται από γνωστική έκπτωση. Υπάρχουν διάφοροι τύποι άνοιας, ωστόσο η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συνηθισμένη, αντιπροσωπεύοντας περίπου 6 στις 10 διαγνώσεις.
Πολλοί παράγοντες έχουν συνδεθεί με αυξημένη απειλή για την υγεία του εγκεφάλου, με τους γνωστότερους να είναι το κάπνισμα, το υψηλό σάκχαρο και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Τώρα, μια νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο The Lancet αναδεικνύει έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου: Τους γρήγορους ρυθμούς ζωής. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η βιασύνη σε μια υπερφορτωμένη καθημερινότητα μπορεί να αποτελεί μια υποτιμημένη απειλή για την εγκεφαλική υγεία.
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια, η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει στους γιατρούς να αναπτύξουν εξατομικευμένα σχέδια θεραπείας και να συνταγογραφήσουν θεραπείες που μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου.
Οι ερευνητές, ωστόσο, παρατηρούν ένα συχνό παράδοξο: Οι άνθρωποι δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με την υγεία τους.
Είναι αυτό που οι ίδιοι χαρακτηρίζουν ως «χρονική ανισότητα», όταν δηλαδή τα άτομα δεν έχουν αρκετό χρόνο για ύπνο, χαλάρωση ή προσωπική φροντίδα. Οι ατελείωτες ώρες εργασίας, η εργασία σε βάρδιες, η συνεχής έκθεση σε οθόνες και η αδιάκοπη εστίαση στην παραγωγικότητα συμβάλλουν στη χρόνια «έλλειψη χρόνου», σύμφωνα με τους ερευνητές.
«Ο χρόνος είναι ένας υποτιμημένος κοινωνικός παράγοντας εγκεφαλικής υγείας, πιθανώς εξίσου σημαντικός με το μορφωτικό ή οικονομικό επίπεδο όσον αφορά στον κίνδυνο άνοιας», αναφέρουν στην έκθεσή τους. «Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις που υπόσχονται αποτελεσματικότητα, πολλά άτομα έχουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο για ξεκούραση, περισυλλογή ή φροντίδα. Αυτή η παράδοξη εξέλιξη συμβάλλει στη γνωστική υπερφόρτωση, στις διαταραχές του ύπνου, στη συναισθηματική εξάντληση, στο χρόνιο στρες και στη μειωμένη ικανότητα ανανέωσης».
Η έρευνα εστιάζει στους φροντιστές, τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους και τις περιθωριοποιημένες ομάδες ως τα άτομα που αντιμετωπίζουν δυνητικά τον μεγαλύτερο κίνδυνο.
Tips για δυνατό εγκέφαλο
Σύμφωνα με την Alzheimer’s Society, έως και το 40% των περιπτώσεων άνοιας μπορεί να προληφθεί. Οι ερευνητές προτείνουν διάφορες στρατηγικές για την υποστήριξη της υγείας του εγκεφάλου:
- Διατηρήστε το μυαλό σας ενεργό: Μάθετε νέες δεξιότητες, γλώσσες ή ασχοληθείτε με παζλ και παιχνίδια.
- Διατηρήστε τις κοινωνικές σας σχέσεις: Διατηρήστε τακτικές επαφές με φίλους, οικογένεια και ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα.
- Ασκηθείτε τακτικά: Η καθημερινή σωματική δραστηριότητα, ειδικά η μέτρια έως έντονη άσκηση, όπως το γρήγορο περπάτημα, το τζόκινγκ ή η ποδηλασία, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας έως και 41%.
- Ακολουθήστε μια διατροφή υγιεινή για τον εγκέφαλο: Εστιάστε σε τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά και θρεπτικά συστατικά, που υποστηρίζουν τη γνωστική λειτουργία.
Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν επίσης ότι η προπόνηση υψηλής έντασης με διαλείμματα (HIIT) μπορεί να προσφέρει επιπλέον οφέλη για τον εγκέφαλο, αυξάνοντας τη ροή του αίματος και διεγείροντας τη νευρική δραστηριότητα. Η HIIT περιλαμβάνει σύντομες περιόδους έντονης δραστηριότητας, όπως burpees, jump squats ή σπριντ στο διάδρομο, ακολουθούμενες από περιόδους ανάρρωσης. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν να μην πραγματοποιείτε ασκήσεις υψηλής έντασης κοντά στην ώρα του ύπνου, καθώς μπορεί να επηρεάσουν τη χαλάρωση, που είναι ζωτικής σημασίας για έναν υγιή εγκέφαλο.
Ο ρόλος της παχυσαρκίας
Η επιστημονική έρευνα έχει από καιρό συνδέσει την παχυσαρκία με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης. Νέες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί επίσης να επιταχύνει τη γνωστική έκπτωση, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει υψηλότερα επίπεδα μορίων αποθήκευσης λίπους σε παχύσαρκα άτομα, τα οποία προάγουν τη συσσώρευση τοξικών πρωτεϊνών -αμυλοειδούς και ταυ- στον εγκέφαλο, οι οποίες συνδέονται με τη γνωστική έκπτωση.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ιδανική ηλικία για την ενίσχυση της σωματικής δραστηριότητας με σκοπό την πρόληψη της άνοιας είναι μεταξύ 45 και 65 ετών, ώστε να παρέχεται στον εγκέφαλο υποστήριξη δεκαετίες πριν επιταχυνθεί η ηλικιακή φθορά.
Το συμπέρασμα
Η σύγχρονη ζωή συχνά εξυμνεί την πολυάσχολη ζωή και την παραγωγικότητα, τα στοιχεία ωστόσο δείχνουν ότι η έλλειψη χρόνου για ξεκούραση, περισυλλογή και αυτοφροντίδα μπορεί να έχει υψηλό κόστος στην υγεία του εγκεφάλου. Η προτεραιότητα στον ύπνο, την άσκηση, τις κοινωνικές σχέσεις και την πνευματική διέγερση δεν είναι μόνο ευεργετική, αλλά μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση του κινδύνου άνοιας σε μεταγενέστερη ηλικία.
Διαβάστε επίσης
Ο παράγοντας που επιταχύνει την γήρανση του μυαλού – Μπορούμε να τον διορθώσουμε
Εσείς χαζεύετε reels στο κινητό; Δείτε τι προκαλεί αυτή η συνήθεια στον εγκέφαλό σας
Κρεατίνη: Είναι το «μαγικό» συμπλήρωμα για καθαρό μυαλό και δυνατή μνήμη;
