Τα ποσοστά των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική διαταραχή αυξάνονται διαρκώς. Ωστόσο, ελάχιστοι εξ αυτών αναζητούν βοήθεια και, απ’ όσους το κάνουν, πολλοί δεν λαμβάνουν τελικά την κατάλληλη φροντίδα. Οι έρευνες δείχνουν με συνέπεια ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση, να μειώσει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ατόμων που αντιμετωπίζουν ψυχικές προκλήσεις.
Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ και την Κλινική Schoen Roseneck, που δημοσιεύεται στο Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry υποδηλώνει ότι η δομημένη θεραπευτική αναρρίχηση μπορεί να προσφέρει σημαντικά συναισθηματικά, γνωστικά, κοινωνικά και σωματικά οφέλη σε ψυχιατρικούς ασθενείς που πάσχουν από κατάθλιψη, διαταραχές άγχους ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD). Οι συμμετέχοντες περιέγραψαν τις συνεδρίες αναρρίχησης ως ενθαρρυντικές, σωματικά ενισχυτικές και βαθιά συνδετικές.
Τόσο η αναρρίχηση με σχοινί, όσο και το bouldering απαιτούν συγκέντρωση, συντονισμό και ρύθμιση των συναισθημάτων. Μπορούν επίσης να προσαρμοστούν εύκολα σε διαφορετικά επίπεδα φυσικής κατάστασης και σε θεραπευτικούς στόχους. Το ύψος και η έκθεση του σώματος μπορούν να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα, προσφέροντας ένα ελεγχόμενο περιβάλλον επεξεργασίας συναισθημάτων. Κατά την τελευταία δεκαετία, η έρευνα έχει συνδέσει τη θεραπευτική αναρρίχηση με βελτιώσεις σε θέματα κατάθλιψης, άγχους, αυτοαποτελεσματικότητας, αυτοεκτίμησης, στρατηγικών αντιμετώπισης, εικόνας σώματος και ποιότητας ζωής.
Η μελέτη ανέλυσε τις συνεντεύξεις 17 ψυχιατρικών ασθενών σε μια ψυχοσωματική κλινική στη Γερμανία. Οι συμμετέχοντες ήταν νεαρής έως μέσης ηλικίας, ενώ οι κύριες διαγνώσεις τους ήταν κατάθλιψη (9), διαταραχές άγχους (5) και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (3). Πολλοί είχαν επιπλέον συννοσηρότητες, όπως διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), διατροφικές διαταραχές, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD) και άγχος για την υγεία.
Κάθε συμμετέχων ολοκλήρωσε 4 θεραπευτικές συνεδρίες αναρρίχησης διάρκειας 100 λεπτών στον εσωτερικό τοίχο της κλινικής. Οι συνεδρίες ακολούθησαν ένα τυποποιημένο θεραπευτικό πρωτόκολλο και διεξήχθησαν από έναν αθλητικό θεραπευτή με εξειδικευμένη εκπαίδευση στην αναρρίχηση. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν επίσης ψυχολογικά ερωτηματολόγια πριν και μετά την παρέμβαση.
«Ένα βουνό συναισθημάτων»
Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ένα πλούσιο φάσμα συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της αναρρίχησης. Ο φόβος -για τα ύψη, τα λάθη ή την ασφάλεια- ήταν κοινός στην αρχή, μαζί με στιγμές ντροπής, απογοήτευσης ή έντασης. Ωστόσο, τα θετικά συναισθήματα – όπως χαρά, διασκέδαση, ανακούφιση, ευτυχία, υπερηφάνεια και ικανοποίηση για τα κατορθώματα- κυριάρχησαν.
Έντονα συζητήθηκε, επιπλέον, το ζήτημα της εμπιστοσύνης: Οι ασθενείς ένιωσαν να αυξάνεται η εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, τους συνεργάτες τους και τα συστήματα ασφαλείας. Για ορισμένους, η συνειδητοποίηση ότι οι άλλοι τους εμπιστεύονταν πραγματικά ήταν μεταμορφωτική.
Επιπλέον, όλοι ανέφεραν βελτίωση της συγκέντρωσης. Η αναρρίχηση απαιτούσε πλήρη προσοχή στις κινήσεις και την επίλυση προβλημάτων, αφήνοντας ελάχιστο γνωστικό χώρο για στοχασμούς, καταναγκασμούς, ανησυχίες ή συγκρίσεις με άλλους. Πολλοί περιέγραψαν διανοητική διαύγεια, μείωση των σπειροειδών σκέψεων, περιορισμένη αμφιβολία για τον εαυτό τους, κοινωνική σύνδεση και διαπροσωπική ανάπτυξη. Ορισμένοι αντιμετώπισαν κοινωνικό άγχος ή δυσφορία εξαιτίας του γεγονότος ότι τους παρατηρούσαν άλλοι, ωστόσο αρκετοί ανέφεραν βαθύτερες σχέσεις με την ομάδα με την πάροδο του χρόνου, οι οποίες συνεχίστηκαν και εκτός των συνεδριών.
Σωματικές αντιδράσεις και συνειδητοποίηση
Οι σωματικές αντιδράσεις άγχους -τρέμουλο, εφίδρωση, ταχεία αναπνοή- ήταν συχνές στην αρχή, αλλά μειώθηκαν με την εξοικείωση. Οι συμμετέχοντες σημείωσαν:
- Αύξηση της δύναμης και του συντονισμού
- Μείωση της εσωτερικής έντασης
- Καλύτερο ύπνο
Σημαντική ήταν και η πρόοδος σε ό,τι αφορά στα θεραπευτικά αποτελέσματα, όπως βελτίωση της διάθεσης, αυξημένη κοινωνική συμμετοχή, μείωση του άγχους, ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, ανανεωμένη αίσθηση ελέγχου και λιγότερη εσωτερική ένταση. Σε όλες τις ομάδες, κοινά επιτεύγματα αποτελούσαν η αντιμετώπιση της τελειομανίας, η διαχείριση της αποφυγής, η αποδοχή των επαίνων και η αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με την εικόνα του σώματος.
Στην πράξη
Οι περισσότεροι συμμετέχοντες εξέφρασαν την έντονη επιθυμία να εφαρμόσουν όσα έμαθαν από την αναρρίχηση στις καθημερινές προκλήσεις. Περιέγραψαν:
- Μεγαλύτερη προθυμία να αντιμετωπίσουν τον φόβο
- Καλύτερη αντοχή στην απογοήτευση
- Περισσότερη εμπιστοσύνη στους άλλους
- Σαφέστερη σκέψη
- Ανανεωμένο ενδιαφέρον για τη σωματική δραστηριότητα ως ρυθμιστικό παράγοντα
Πολλοί εξέφρασαν, επίσης, την επιθυμία να συνεχίσουν την αναρρίχηση μετά την έξοδό τους από την κλινική.
Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η θεραπευτική αναρρίχηση φαίνεται να εμπλέκει πολλούς βασικούς μηχανισμούς αποτελεσματικής ψυχοθεραπείας: Εμπειρίες κυριαρχίας, αλλαγή συμπεριφοράς σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις, υποστηρικτικές αλληλεπιδράσεις και πρόσβαση σε προσωπικές δυνάμεις. Οι ερευνητές ζητούν τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές για την πιο συστηματική αξιολόγηση της θεραπευτικής αναρρίχησης και στοχευμένη ποιοτική έρευνα σε συγκεκριμένες διαγνωστικές ομάδες.
Διαβάστε επίσης
Νέοι σε κρίση – Γιατί η ψυχική υγεία των Ελλήνων κλονίζεται
Οι διαταραχές που «πληγώνουν» βαθιά την καρδιά και κλέβουν έως και 20 χρόνια ζωής
