Πριν από μερικά χρόνια, μια τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκαλούσε τους ανθρώπους να δουν αν μπορούσαν να σηκωθούν από το πάτωμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους. Τώρα, το ζητούμενο είναι πόση ώρα μπορείτε να ισορροπήσετε στο ένα πόδι ενώ βουρτσίζετε τα δόντια σας. Αυτά τα ιδιόρρυθμα «τεστ» υπόσχονται να μας πουν πόσο καλά γερνάμε – αλλά είναι αλήθεια;
Σε άρθρο τους στο The Conversation, ο Marco Arkesteijn, Λέκτορας Βιομηχανικής Αθλητισμού και Άσκησης και ο Alexander Nigel William Taylor, Λέκτορας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Aberystwyth, υπενθυμίζουν ότι όταν μιλάμε για «καλή γήρανση», συνήθως αναφερόμαστε τόσο στη σωματική, όσο και στην ψυχική ευεξία. Αυτό σημαίνει να νιώθουμε καλά (ηδονική ευεξία), να βρίσκουμε σκοπό (ευδαιμονική ευεξία) και να παραμένουμε απασχολημένοι. Η παρακολούθηση της υγείας μας και η συμμετοχή σε δραστηριότητες που διεγείρουν το σώμα και το μυαλό αποτελούν ζωτικά μέρη αυτής της διαδικασίας.
Η γήρανση, ωστόσο, δεν έχει να κάνει μόνο με το πόσο δυνατή είναι η λαβή σας ή πόσο γρήγορα μπορείτε να περπατήσετε. Πρόκειται για ένα σύνθετο μείγμα σωματικών, γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών αλλαγών – και κανένα μεμονωμένο τεστ δεν αποτυπώνει ολόκληρη την εικόνα.
Σωματικά, ένα απλό μέτρο είναι η ταχύτητα βάδισης. Σύμφωνα με μια μεγάλη μελέτη, οι άνθρωποι που περπατούν πιο γρήγορα από 1,32 μέτρα το δευτερόλεπτο είχαν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν τα επόμενα 3 χρόνια, καθώς, όπως ανέφεραν, αστειευόμενοι οι ερευνητές, είναι «πολύ γρήγοροι για να τους πιάσει ο Χάρος». Από την άλλη, μια πιο αργή ταχύτητα βάδισης – κάτω από 0,8 μέτρα ανά δευτερόλεπτο – μπορεί να αποτελεί ένδειξη σαρκοπενίας, μιας κατάστασης που ισοδυναμεί με μειωμένη μυϊκή μάζα, δύναμη και σωματική λειτουργία. Όλα αυτά είναι σημαντικοί δείκτες της σχετιζόμενης με την ηλικία παρακμής. Κι ενώ αυτοί οι δείκτες είναι χρήσιμοι, δεν μπορούν να αξιοποιηθούν εύκολα από τους ίδιους τους ανθρώπους.
Τι μπορείτε, λοιπόν, να κάνετε για να παρακολουθήσετε πόσο καλά γερνάτε;
Αρχικά, θα πρέπει να σκεφτείτε πέρα από τη σωματική υγεία. Η πνευματική οξύτητα, η συναισθηματική ανθεκτικότητα και η κοινωνική σύνδεση έχουν εξίσου μεγάλη σημασία. Γι’ αυτό, είναι χρήσιμο να αξιολογήσετε τη γνωστική σας ικανότητα, η οποία περιλαμβάνει δεξιότητες όπως η προσοχή, η μνήμη και η ευελιξία.
Ακολουθούν μερικά γνωστικά τεστ που μπορείτε να δοκιμάσετε στο σπίτι:
- Συνδέστε αριθμούς και γράμματα με τη σειρά (1, Α, 2, Β κ.λπ.) και χρονομετρήστε πόση ώρα χρειάζεται. Αυτό μετρά την ικανότητά σας να αλλάζετε μεταξύ εργασιών.
- Προσπαθήστε να πείτε το χρώμα μιας λέξης, όχι την ίδια τη λέξη – όπως π.χ. να πείτε «κόκκινο» όταν βλέπετε τη λέξη «μπλε» τυπωμένη με κόκκινο μελάνι. Η δοκιμασία αυτή προκαλεί την ικανότητά σας να αγνοείτε ανταγωνιστικές πληροφορίες και ναι, είναι πιο δύσκολο απ’ ό,τι ακούγεται!
- Περπατήστε σε κανονικό ρυθμό ενώ μετράτε ανάποδα από το 100 ανά τρία. Εάν η ταχύτητα του βαδίσματος σας αλλάξει σημαντικά καθώς μετράτε, αυτό μπορεί να υποδηλώνει γνωστική καταπόνηση.
Αυτού του είδους οι εργασίες δοκιμάζουν πόσο καλά ο εγκέφαλός σας χειρίζεται τις ανταγωνιστικές απαιτήσεις – μια βασική ικανότητα που γίνεται ακόμη πιο σημαντική καθώς μεγαλώνουμε. Αυτή η ικανότητα είναι γνωστή ως γνωστική ευελιξία και σας βοηθά να προσαρμόζεστε σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις, να εναλλάσσεστε μεταξύ εργασιών και να διαχειρίζεστε περισπασμούς.
Ωστόσο, η βελτίωση σε αυτές τις εργασίες δεν σημαίνει πάντα ότι γερνάτε καλύτερα – μερικές φορές, σημαίνει απλώς ότι έχετε εξασκηθεί. Για να παρακολουθήσετε ουσιαστικά την πρόοδό σας, επαναλάβετε μια δοκιμασία αρκετές φορές στην αρχή. Στη συνέχεια, επαναλάβετε μια φορά το μήνα, κάνοντας και πάλι το τεστ μερικές φορές. Συνήθως, οι σωματικές αλλαγές εντοπίζονται πιο έγκαιρα, σε αντίθεση με τις γνωστικές, που συχνά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να εμφανιστούν, επομένως οι τακτικοί έλεγχοι μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση της προόδου με την πάροδο του χρόνου.
Ένα παζλ με πολλά κομμάτια
Τελικά, δεν υπάρχει ένα τεστ που να μπορεί να αποτυπώσει πόσο καλά γερνάτε. Σκεφτείτε το περισσότερο σαν ένα παζλ, αποτελούμενο από πολλά κομμάτια: Σωματική υγεία, πνευματική ευελιξία, συναισθηματική ισορροπία και κοινωνική σύνδεση – όλα έχουν σημασία και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Ακόμη κι αν αποδίδετε καλά σήμερα, το απρόβλεπτο της ζωής σημαίνει ότι κάποιες αλλαγές δεν είναι στον έλεγχό σας.
Ίσως, λοιπόν, ο καλύτερος δείκτης υγιούς γήρανσης είναι το πώς αισθάνεστε. Ξυπνάτε με το αίσθημα της δέσμευσης, της ικανοποίησης και της σύνδεσης με τους άλλους; Η κατανόηση του σώματος, η φροντίδα του μυαλού και η πίστη στις αξίες σας είναι πολύ πιο ισχυρά από οποιοδήποτε χρονόμετρο ή άσκηση ισορροπίας. Μικρές, σκόπιμες συνήθειες – σωματικές, νοητικές ή συναισθηματικές – μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά με την πάροδο του χρόνου.
Διαβάστε επίσης
Φαίνεστε μικρότεροι από την ηλικία σας; Τι σημαίνει αυτό για την υγεία σας
Βρέθηκε γονίδιο που ενεργοποιεί τη φλεγμονή και επιταχύνει τη γήρανση – Πώς μπορούμε να το ελέγξουμε
Για πάντα νέοι με μούρα, μήλα και μαύρο τσάι – Οι θαυματουργές ενώσεις για υγιή γήρανση
