Θεωρούνται γενικά ως μια πιο υγιεινή εναλλακτική, με στόχο να περιοριστεί η κατανάλωση ζάχαρης. Ωστόσο, τα γλυκαντικά δεν είναι απολύτως «αθώα», όπως υποδηλώνει ένας αυξανόμενος όγκος επιστημονικών στοιχείων. Σε αυτά προστίθενται τώρα και τα ευρήματα μιας νέας μελέτης, που δημοσιεύεται στο Neurology, σύμφωνα με τα οποία ορισμένα υποκατάστατα ζάχαρης ενδέχεται να ενέχουν απροσδόκητους κινδύνους για τη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου.
Η έρευνα διαπίστωσε, συγκεκριμένα, ότι τα άτομα που καταναλώνουν υψηλότερες ποσότητες συγκεκριμένων γλυκαντικών, χαμηλών ή μηδενικών θερμίδων, παρουσιάζουν ταχύτερη έκπτωση νοητικών και μνημονικών δεξιοτήτων σε σύγκριση με εκείνα που καταναλώνουν χαμηλότερες ποσότητες. Η συσχέτιση αυτή ήταν ιδιαίτερα έντονη στα άτομα με διαβήτη.
Τα «ένοχα» γλυκαντικά
Στο στόχαστρο των ερευνητών βρέθηκαν 7 κοινά τεχνητά γλυκαντικά: Ασπαρτάμη, σακχαρίνη, ακεσουλφάμη-Κ, ερυθριτόλη, ξυλιτόλη, σορβιτόλη και ταγατόζη. Αυτά εμπεριέχονται συχνά σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως αρωματισμένα νερά, αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά, γιαούρτι και επιδόρπια χαμηλών θερμίδων, ενώ μερικά χρησιμοποιούνται και ως αυτόνομα γλυκαντικά.
«Τα γλυκαντικά χαμηλών και μηδενικών θερμίδων συχνά θεωρούνται ως μια υγιεινή εναλλακτική λύση αντί της ζάχαρης», δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης, Claudia Kimie Suemoto, MD, Ph.D., από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο. «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν, ωστόσο, ότι ορισμένα μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου».
Η μελέτη
Η μελέτη παρακολούθησε 12.772 ενήλικες από τη Βραζιλία, 52 ετών κατά μέσο όρο, για μια περίοδο 8 ετών. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν λεπτομερή ερωτηματολόγια διατροφής στην αρχή, δίνοντας πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση γλυκαντικών το προηγούμενο έτος. Με βάση τη συνολική πρόσληψη τεχνητών γλυκαντικών, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες:
- Χαμηλότερη πρόσληψη: 20mg/ημέρα
- Μεσαία πρόσληψη: ενδιάμεσες ποσότητες
- Υψηλότερη πρόσληψη: 191 mg/ημέρα, που αντιστοιχεί περίπου σε ένα κουτί αναψυκτικού διαίτης την ημέρα για την ασπαρτάμη.
Η σορβιτόλη είχε την υψηλότερη μέση κατανάλωση, με 64 mg/ημέρα.
Η γνωστική απόδοση αξιολογήθηκε μέσω τεστ, που μέτρησαν τη λεκτική ευχέρεια, τη λειτουργική μνήμη, την ανάκληση λέξεων και την ταχύτητα επεξεργασίας στην αρχή, στο μέσο και στο τέλος της μελέτης. Αφού έλαβαν υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, η υψηλή αρτηριακή πίεση και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι ερευνητές διαπίστωσαν τα εξής:
- Οι συμμετέχοντες στην ομάδα με την υψηλότερη πρόσληψη παρουσίασαν γνωστική έκπτωση 62% ταχύτερη από την ομάδα με τη χαμηλότερη πρόσληψη, που ισοδυναμεί με περίπου 1,6 χρόνια γήρανσης.
- Η μεσαία ομάδα παρουσίασε μείωση 35% ταχύτερη από την ομάδα με τη χαμηλότερη πρόσληψη, ή περίπου 1,3 χρόνια γήρανσης.
- Η συσχέτιση ήταν ισχυρότερη για τους συμμετέχοντες κάτω των 60 ετών και για όσους έπασχαν από διαβήτη.
Όταν αναλύθηκαν ξεχωριστά, η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη, η ακεσουλφάμη-Κ, η ερυθριτόλη, η σορβιτόλη και η ξυλιτόλη συσχετίστηκαν με ταχύτερη μείωση της συνολικής γνωστικής λειτουργίας, ιδίως της μνήμης. Η ταγατόζη, αντίθετα, δεν έδειξε καμία συσχέτιση με τη γνωστική μείωση.
Συνέπειες και επόμενα βήματα
«Αν και διαπιστώσαμε γνωστική έκπτωση σε άτομα μέσης ηλικίας με ή χωρίς διαβήτη, τα άτομα με διαβήτη είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν τεχνητά γλυκαντικά ως υποκατάστατα της ζάχαρης», σημείωσε η δρ. Suemoto.
Παρά τους περιορισμούς, η μελέτη θέτει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των υποκατάστατων ζάχαρης στην υγεία του εγκεφάλου και υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα και να διερευνηθεί εάν άλλα υποκατάστατα ζάχαρης, όπως το μέλι, το σιρόπι σφενδάμου και άλλα μπορούν να αποτελέσουν ασφαλέστερες επιλογές.
Διαβάστε επίσης
Πέντε SOS ερωτήσεις για τα γλυκαντικά – Ο ρόλος τους στην απώλεια βάρους
Ασπαρτάμη: Πόσο πρέπει να ανησυχούμε για το δημοφιλές γλυκαντικό;
Αγχώδεις διαταραχές: Το γλυκαντικό που μπορεί να τις πυροδοτήσει – Υπάρχει σε χιλιάδες προϊόντα
