Η νιότη φέρνει μαζί της δύναμη, ενέργεια, υγεία, πνεύμα και σώμα ακμαίο, όρεξη για ζωή και δράση. Τα γηρατειά συνδέονται με τη σοφία, τη γνώση, τη συνειδητοποίηση, τη συμφιλίωση με την πορεία της ζωής. Βάσει αυτών, η πιο ευάλωτη -ηλικιακά- ομάδα ήταν έως τώρα οι μεσήλικες: Οι άνθρωποι που έχουν χάσει τη ζωτικότητα των νιάτων και που δεν έχουν προλάβει να συμφιλιωθούν ακόμη με τη φθορά του χρόνου, οι άνθρωποι που καλούνται να αποδεχθούν τις φυσιολογικές αλλαγές που έρχονται με την ηλικία.
Γι’ αυτό και είχε επικρατήσει ο όρος «κρίση μέσης ηλικίας», με στόχο να περιγράψει αυτό το μεταίχμιο, που συνοδευόταν συχνά από άγχος και το μέλλον και έντονη ψυχική δυσφορία. Μια νέα μελέτη, ωστόσο, υποδηλώνει ότι το γνώριμο αυτό φαινόμενο τείνει να εξαφανίζεται. Στη θέση του, εμφανίζεται μια πιο ανησυχητική κρίση ψυχικής υγείας, που «κατεβαίνει» ηλικιακά.
Ερευνητές από το Dartmouth College, το University College London και το Institute for Fiscal Studies εξέτασαν εκατομμύρια απαντήσεις σε έρευνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και 44 χώρες σε όλο τον κόσμο. Τα ευρήματά τους, που δημοσιεύθηκαν στο PLOS One, δείχνουν ότι η θεωρούμενη «κορύφωση της δυστυχίας» έχει επιπεδωθεί. Αντί να κορυφώνεται στη μέση ηλικία, η κακή ψυχική υγεία -που περιλαμβάνει καταστάσεις όπως κατάθλιψη, άγχος, απελπισία και αυτοκτονικές σκέψεις- είναι πλέον πιο έντονη στους νέους ενήλικες, ιδιαίτερα στα άτομα που ανήκουν στη Gen Z.
Μια μετατόπιση από τη μέση προς τη νεαρή ηλικία
Ιστορικά, τα στοιχεία των ερευνών έδειχναν σταθερά μια πτώση στην ευημερία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας των 40 και 50, ακολουθούμενη από μια βελτίωση στην μετέπειτα ζωή. Σήμερα, αυτή η πτώση έχει μετατοπιστεί δραματικά. Οι νέοι κάτω των 25 ετών αναφέρουν πλέον τα υψηλότερα επίπεδα «δυσφορίας», ενώ η ψυχική υγεία των μεσήλικων και των ηλικιωμένων παραμένει σταθερή ή ακόμη και συγκριτικά καλύτερη.
Αναλύοντας πάνω από 10 εκατομμύρια απαντήσεις από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (1993-2024) και δεδομένα από περίπου 40.000 νοικοκυριά του Ηνωμένου Βασιλείου (2009-2023), οι ερευνητές δεν εντόπισαν στοιχεία που να μαρτυρούν κρίση μέσης ηλικίας, ένα ψυχικό φαινόμενο που κάποτε έμοιαζε αναπόφευκτο. «Σήμερα, η ψυχική δυσφορία είναι υψηλότερη στους νέους και μειώνεται με την ηλικία. Αυτή είναι μια τεράστια αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν… [και] υποδηλώνει μια σοβαρή κρίση ψυχικής υγείας μεταξύ των νέων, που πρέπει να αντιμετωπιστεί», σημειώνουν οι ερευνητές.
Ένα παγκόσμιο φαινόμενο
Για να προσδιορίσει εάν πρόκειται για ένα τοπικό ή ένα παγκόσμιο φαινόμενο, η ομάδα εξέτασε σχεδόν 2 εκατομμύρια απαντήσεις από 44 χώρες, μέσω του Global Minds Project (2020–2025). Και σε αυτή την περίπτωση, η κρίση μέσης ηλικίας απουσίαζε, υποδηλώνοντας μια παγκόσμια γενεαλογική αλλαγή και όχι μια τοπική τάση.
Γιατί «εξαφανίστηκε» η δυστυχία στη μέση ηλικία
Οι λόγοι πίσω από αυτή την αλλαγή παραμένουν αβέβαιοι. Οι ερευνητές επισημαίνουν διάφορους πιθανούς παράγοντες:
- Οικονομικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων των παρατεταμένων επιπτώσεων της ύφεσης στις προοπτικές εργασίας και στέγασης.
- Μείωση της χρηματοδότησης για την υγειονομική περίθαλψη και τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
- Η διαρκής επίδραση της πανδημίας COVID-19 στην κοινωνική και συναισθηματική ευημερία.
- Η αυξημένη χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και των smartphone, η οποία, σύμφωνα με μελέτες, συνδέεται με την επιδείνωση της ψυχικής υγείας, ιδίως των νέων γυναικών.
Όποιες κι αν είναι οι αιτίες, τα στοιχεία δείχνουν ότι το πραγματικό πρόβλημα επικεντρώνεται πλέον στους εφήβους και τους νέους ενήλικες — μια μεταβολή που, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα έχει δυνητικά βαθιές κοινωνικές επιπτώσεις.
Διαβάστε επίσης
Όλοι πιστεύουν ότι έχουν περάσει δύσκολα – Αυτή η γενιά όμως έχει σηκώσει το βαρύτερο φορτίο
Τι αγχώνει περισσότερο την GenZ – Πόση αξία δίνουν στο χρήμα – Τα στοιχεία αποκαλύπτουν
