Για τα κορίτσια στην εφηβεία, το χάσμα μεταξύ πραγματικότητας και αντίληψης σχετικά με το βάρος τους μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά προβλήματα, ακόμα, μάλιστα, πιο σοβαρά από την ίδια την παχυσαρκία.
Χαρακτηριστική της ανησυχητικής κατάστασης είναι μία εκτεταμένη μελέτη που έγινε με περισσότερους από 51.000 εφήβους Κορεάτες. Τα ευρήματα έδειξαν πως τα κορίτσια, τα οποία δεν είναι υπέρβαρα αλλά πιστεύουν το αντίθετο, αντιμετωπίζουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και αυτοκτονικών τάσεων.
Η έρευνα καταδεικνύει ένα ανησυχητικό φαινόμενο: Ενώ τα αγόρια τείνουν να υποεκτιμούν το βάρος τους, τα κορίτσια υπερεκτιμούν σταθερά το δικό τους, και αυτή η λανθασμένη αντίληψη φαίνεται να έχει σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες. Μεταξύ των κοριτσιών που δεν ήταν πραγματικά παχύσαρκα, εκείνα που θεωρούσαν τον εαυτό τους υπέρβαρο είχαν 10,6% υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και 29,5% υψηλότερο κίνδυνο για τάσεις αυτοκτονίας σε σχέση με τα κορίτσια που θεωρούσαν τον εαυτό τους υποβαρύ.
Οι διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών
Για τα αγόρια, τα ευρήματα ήταν σαφώς διαφορετικά. Μεταξύ μη παχύσαρκων αγοριών, εκείνα που θεωρούσαν τον εαυτό τους με κανονικό βάρος είχαν χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και τάσεων αυτοκτονίας σε σχέση με τα αγόρια που θεωρούσαν τον εαυτό τους υποβαρύ. Ωστόσο, τα αγόρια που θεωρούσαν τον εαυτό τους υπέρβαρο δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντική αλλαγή στην ψυχική τους υγεία, υποδεικνύοντας ότι οι κοινωνικές και πολιτισμικές πιέσεις γύρω από την εικόνα σώματος επηρεάζουν περισσότερο τα κορίτσια.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο PLOS One, ανέλυσε δεδομένα από 51.462 μαθητές Λυκείου στην Κορέα, με μέσο όρο ηλικίας περίπου 15 ετών. Η κατάθλιψη «μετρήθηκε» με την ερώτηση αν οι μαθητές ένιωσαν «λυπημένοι ή χωρίς ελπίδα σε σημείο να σταματήσει η καθημερινότητά τους για δύο συνεχόμενες εβδομάδες» κατά το προηγούμενο έτος. Η αυτοκτονικότητα περιλάμβανε οποιονδήποτε σκέφτηκε σοβαρά την αυτοκτονία, έκανε συγκεκριμένα σχέδια ή επιχείρησε να βάλει τέλος στη ζωή του στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Το βάρος της αντίληψης
Παρά τα χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας στις έφηβες (17,4% έναντι 22,5% των αγοριών), τα κορίτσια ήταν πολύ πιο πιθανό να θεωρούν τον εαυτό τους υπέρβαρο. Σχεδόν το 37% των κοριτσιών είχε αυτήν την αντίληψη, ενώ σημαντικά λιγότερα κορίτσια θεωρούσαν τον εαυτό τους υποβαρύ (23,3% έναντι 32,4% των αγοριών).
Μεταξύ των μη παχύσαρκων κοριτσιών, εκείνα που θεωρούσαν τον εαυτό τους υπέρβαρο είχαν 1,106 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη και 1,295 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες αυτοκτονικών σκέψεων σε σχέση με τα κορίτσια που θεωρούσαν τον εαυτό τους υποβαρύ. Αντίθετα, για τα αγόρια, η αντίληψη υπέρβαρου δεν αύξανε σημαντικά τις πιθανότητες κατάθλιψης ή αυτοκτονικότητας.
Κοινωνικές και πολιτισμικές πιέσεις
Η κορεατική κοινωνία, όπως και πολλές άλλες παγκοσμίως, προωθεί διαφορετικά πρότυπα σώματος για κάθε φύλο: λεπτές σιλουέτες για τις γυναίκες και μυώδεις για τους άνδρες. Το στίγμα γύρω από το βάρος επηρεάζει ιδιαίτερα τα κορίτσια, ακόμα και όταν δεν είναι υπέρβαρα, λόγω της υπερεκτίμησης της εικόνας τους. Τα social media και τα παραδοσιακά μέσα εντείνουν αυτήν την πίεση, με τα κορίτσια να επηρεάζονται περισσότερο από τα αγόρια.
Οι γονείς συχνά συμβάλλουν ασυναίσθητα σε αυτά τα μοτίβα, καθώς είναι πιο πιθανό να υποεκτιμούν το βάρος των παιδιών τους, με μεγαλύτερη συχνότητα στα αγόρια.
Τα εφηβικά χρόνια αποτελούν κρίσιμη περίοδο κατά την οποία η διαστρεβλωμένη αυτοαντίληψη μπορεί να διαταράξει την ψυχική υγεία με μακροχρόνιες συνέπειες. Για τα κορίτσια ειδικότερα, το χάσμα ανάμεσα στον καθρέφτη και την πραγματικότητα έχει εξελιχθεί σε μια αθέατη ψυχική έκτακτη ανάγκη, που απαιτεί άμεση προσοχή από γονείς, εκπαιδευτικούς και υπεύθυνους πολιτικής.
Διαβάστε επίσης
Πώς το βάρος μας στα 20 επηρεάζει την καρδιά μας στα 60 – Έρευνα αποκαλύπτει
«Χρυσάφι» οι εφηβικές φιλίες – Κλειδί αυτονομίας, συντροφικότητας και ευτυχίας
Ποια επικίνδυνα τρόφιμα υπερκαταναλώνουν παιδιά και έφηβοι – Τι δείχνουν τα στοιχεία
