Προβληματισμό στον επιστημονικό κόσμο έχει προκαλέσει νέα έρευνα, σύμφωνα με την οποία η μακροχρόνια χρήση μελατονίνης – ενός από τα πιο διαδεδομένα συμπληρώματα για τον ύπνο – ενδέχεται να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας. Παρά τα ενδιαφέροντα ευρήματα, οι ειδικοί τονίζουν ότι τα δεδομένα είναι προκαταρκτικά και απαιτούν προσεκτική αξιολόγηση πριν εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Η μελατονίνη χορηγείται στο Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, με 2,5 εκατομμύρια συνταγές μόνο το περασμένο έτος στην Αγγλία. Πρόκειται για συνθετική μορφή της φυσικής ορμόνης που παράγει ο εγκέφαλος και ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου και εγρήγορσης – τη λεγόμενη «ορμόνη του σκότους».
Για χρόνια θεωρούνταν ασφαλής για τη βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση της αϋπνίας σε ενήλικες και, υπό ιατρική παρακολούθηση, σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ή Διαταραχή Eλλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).
Η νέα μελέτη, που παρουσιάστηκε στα συνέδρια της American Heart Association και δημοσιεύτηκε μόνο ως περίληψη, ανέλυσε ηλεκτρονικό ιατρικό ιστορικό 130.000 ενηλίκων με προβλήματα ύπνου, εκ των οποίων οι μισοί έπαιρναν μελατονίνη, ενώ οι υπόλοιποι όχι.
Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά δεδομένα, όσοι λάμβαναν μελατονίνη για τουλάχιστον έναν χρόνο είχαν περίπου τριπλάσιο κίνδυνο να νοσηλευτούν με καρδιακή ανεπάρκεια (19% έναντι 6,6%). Εμφάνισαν επίσης υψηλότερα ποσοστά διάγνωσης καρδιακής ανεπάρκειας και θνησιμότητας από οποιαδήποτε αιτία.
Οι ερευνητές προσπάθησαν να εξισορροπήσουν τις δύο ομάδες, λαμβάνοντας υπόψη 40 παράγοντες, όπως ηλικία, υπάρχουσες παθήσεις και φάρμακα. Παρ’ όλα αυτά, η μελέτη δείχνει συσχέτιση, όχι αιτιώδη σχέση. Αυτό σημαίνει ότι δεν αποδεικνύεται πως η μελατονίνη προκαλεί καρδιακή ανεπάρκεια, μπορεί απλώς να σχετίζεται με άλλους υποκείμενους παράγοντες.
Επιπλέον, η μελέτη βασίστηκε αποκλειστικά σε ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία, χωρίς άμεση επαφή με τους ασθενείς, κάτι που μπορεί να αφήνει σημαντικά κενά. Η βάση δεδομένων TriNetX, από την οποία αντλήθηκαν τα στοιχεία, περιλαμβάνει δεδομένα από πολλά νοσοκομεία και χώρες, όπου οι πρακτικές καταγραφής διαφέρουν.
Το κενό της έρευνας
Ακόμη κι αν οι ομάδες είχαν καταγραφεί σωστά, παραμένει το ερώτημα: Γιατί σε κάποιους χορηγήθηκε μελατονίνη και σε άλλους όχι; Ίσως όσοι τη λάμβαναν να είχαν πιο σοβαρά προβλήματα ύπνου ή υποκείμενα προβλήματα υγείας, όπως καρδιολογικές παθήσεις. Αν ισχύει αυτό, η μελατονίνη μπορεί να είναι ένδειξη προϋπάρχοντος κινδύνου και όχι η αιτία του, όπως αναφέρει με άρθρο της στο The Conversation, η Heba Ghazal, Καθηγήτρια στο Τμήμα Φαρμακευτικής στο Kingston University.
Είναι χαρακτηριστικό ότι προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει πως η μελατονίνη μπορεί να ωφελεί την καρδιακή λειτουργία και να βελτιώνει τη διάθεση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ θεωρείται ασφαλής ως συμπληρωματική θεραπεία.
Ωστόσο, η νέα έρευνα παραμένει ανεπιβεβαίωτη, αφού δεν έχει περάσει από ανεξάρτητο έλεγχο (peer review) και δεν έχουν δημοσιευτεί όλες οι λεπτομέρειες. Οι ειδικοί ζητούν περισσότερες μελέτες για να διαπιστωθεί αν η μακροχρόνια χρήση μελατονίνης επηρεάζει πράγματι την καρδιακή υγεία και με ποιον τρόπο.
Οι γιατροί καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στα οφέλη και στους πιθανούς κινδύνους της θεραπείας. Η κακή ποιότητα ύπνου δεν επηρεάζει μόνο την καρδιά, αλλά και τον μεταβολισμό, την ψυχική υγεία και το ανοσοποιητικό.
Η θεραπευτική προσέγγιση ξεκινά με αλλαγές στον τρόπο ζωής και βελτίωση των συνηθειών ύπνου. Αν αυτά δεν αποδώσουν, η βραχυχρόνια φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού.
Διαβάστε επίσης
Αϋπνία: Οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν απρόσμενο και μεγάλο «κλέφτη» του ύπνου – Δείτε ποιος είναι
Έξι τρόφιμα που θα σας βοηθήσουν να αποκοιμηθείτε εύκολα και γρήγορα
