Από αναισθητικό σε «γέφυρα» για τον εγκέφαλο: η κεταμίνη, μία ουσία με φαρμακευτική δράση που χρησιμοποιείται πάνω από μισό αιώνα στην αναισθησιολογία και την ψυχιατρική, φαίνεται να ανοίγει νέους δρόμους στις γνωστικές δεξιότητες. Νέες μελέτες υποδεικνύουν ότι μπορεί να βοηθήσει στην επαναφορά γνωστικών λειτουργιών σε ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις ή εγκεφαλική κάκωση, συνδυάζοντας την αντικαταθλιπτική δράση με την ενίσχυση της νευροπλαστικότητας.
Η Amanda Sacks-Zimmerman, Ph.D., Κλινική νευροψυχολόγος, Αναπληρώτρια καθηγήτρια νευροψυχολογίας στο Weill Cornell Medicine και Κλινική διευθύντρια νευρογνωστικών υπηρεσιών στο Acheron Psychiatry, Center for Psychiatric Healing, στη Νέα Υόρκη αναλύει τα ερευνητικά ευρήματα με άρθρο της στο Psychology Today.
Θεραπεία κατά της κατάθλιψης
Όπως αναφέρει, η κεταμίνη έχει αποδειχθεί ασφαλές και χρήσιμο αναισθητικό εδώ και πάνω από 50 χρόνια και, πιο πρόσφατα, σε χαμηλότερες δόσεις, αποτελεσματικό φάρμακο για ψυχιατρικές παθήσεις. Σε υπο-αναισθητικές δόσεις – αρκετές για θεραπευτικό αποτέλεσμα αλλά όχι για να προκαλέσουν αναισθησία – χρησιμοποιείται ολοένα περισσότερο στη θεραπεία της κατάθλιψης, ειδικά σε περιπτώσεις όπου άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει. Η ταχεία δράση της καθιστά την κεταμίνη «εργαλείο» ιδιαίτερα αποτελεσματικό για κατάθλιψη ανθεκτική στη θεραπεία και διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Προοπτικές για βελτίωση γνωστικών λειτουργιών
Νέα στοιχεία υποδηλώνουν ότι μπορεί επίσης να βελτιώσει τη λειτουργία ασθενών με προβλήματα στη μνήμη, στην προσοχή και σε άλλες γνωστικές λειτουργίες. Νευρολογικές παθήσεις, όπως η νόσος του Πάρκινσον, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η επιληψία και οι εγκεφαλικές κακώσεις συνοδεύονται συχνά από γνωστικά προβλήματα που επηρεάζουν σοβαρά την καθημερινή ζωή των ασθενών. Οι υπάρχουσες στρατηγικές, όπως η θεραπεία γνωστικής αποκατάστασης, βοηθούν στην ενίσχυση της νευροπλαστικότητας, αλλά κυρίως στοχεύουν στην αντιστάθμιση της απώλειας λειτουργιών. Η κεταμίνη όμως μπορεί να προσφέρει κάτι παραπάνω: Την πιθανότητα αποκατάστασης χαμένων λειτουργιών μέσω ενίσχυσης της νευροπλαστικότητας.
Μελέτες δείχνουν ότι σε ασθενείς με κατάθλιψη, οι υπο-αναισθητικές δόσεις κεταμίνης βελτιώνουν τη μνήμη, την προσοχή και την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών, υποδηλώνοντας ότι η βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας μπορεί να μειώνει και τα καταθλιπτικά συμπτώματα. H φαρμακευτική ουσία ενεργοποιεί τη μετάδοση του νευροδιαβιβαστή γλουταμινικό στον προμετωπιαίο φλοιό, περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με ευελιξία και επίλυση προβλημάτων, ενώ παράλληλα ρυθμίζει τη φλεγμονή στον εγκέφαλο.
Στην ανασκόπηση που διεξήγηση η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τους Guido Mascialino και Jose Eduardo Leon Rojas σε ανθρώπους και ζώα, η κεταμίνη έδειξε θετικό νευρογνωστικό αποτέλεσμα σε πάνω από 90% των πειραματικών μοντέλων με εγκεφαλικές βλάβες. Η μνήμη και η χωρική μάθηση ήταν οι πιο επηρεαζόμενες περιοχές. Αν και η ανθρώπινη μελέτη δεν έδειξε ακόμη σαφή οφέλη, τα αποτελέσματα στα ζώα υπογραμμίζουν την ανάγκη περαιτέρω έρευνας, με στόχο τη χρήση της κεταμίνης ως συμπληρωματικό εργαλείο στην αναζωογόνηση των γνωστικών λειτουργιών σε νευρολογικούς ασθενείς.
Συμπέρασμα
Η κεταμίνη ανοίγει νέους ορίζοντες στη νευρολογική αποκατάσταση: από αντικαταθλιπτικό φάρμακο σε πιθανό ενισχυτή της γνωστικής λειτουργίας, μπορεί να αποτελέσει το επόμενο βήμα στην αναγέννηση του εγκεφάλου. Αν τα υποσχόμενα ευρήματα μεταφερθούν και στον άνθρωπο, οι ασθενείς με νευρολογικά προβλήματα θα μπορούσαν να δουν βελτίωση στις καθημερινές τους λειτουργίες, ανοίγοντας δρόμους για νέες, διεπιστημονικές θεραπείες που δεν περιορίζονται μόνο στη μείωση συμπτωμάτων, αλλά στην πραγματική αποκατάσταση της γνωστικής ικανότητας.
Διαβάστε επίσης
Αυτοκτονία: Αμφιλεγόμενη ουσία καταστέλλει τις αρνητικές σκέψεις σε 24 ώρες – Πώς θα χορηγείται
Εκτοξεύτηκε η χρήση κεταμίνης – Ποιοι την επιλέγουν για ψυχαγωγία και αυτοθεραπεία
Η πασίγνωστη ψυχοτρόπος ουσία που προτιμούν οι νέοι σήμερα – Πόσο επικίνδυνη είναι
