*Το κείμενο υπογράφει η κ. Δήμητρα Φιλοπούλου, Ψυχολόγος, Υπεύθυνη Οργάνωσης και Λειτουργίας Κέντρου Ημέρας για Παιδιά, Εφήβους και Νέους ενήλικες με Νεοπλασματική Ασθένεια
Η κ. Δήμητρα Φιλοπούλου, Ψυχολόγος
Η απεξάρτηση από τη νικοτίνη είναι μια διαδικασία που απαιτεί υποστήριξη, προετοιμασία και στρατηγική. Ο ρόλος του ειδικού στη διακοπή του καπνίσματος είναι να ενισχύσει την εσωτερική μας δύναμη και να μας εξοπλίσει με τα απαραίτητα εργαλεία για μια επιτυχημένη αλλαγή. Όλοι έχουμε ακούσει διαφορετικές ιστορίες επιτυχίας: κάποιος το έκοψε «μαχαίρι», άλλος με σταδιακή μείωση, ενώ κάποιος τρίτος βρήκε λύση σε μια εναλλακτική μέθοδο. Ωστόσο, η επιστήμη δείχνει ότι η συμβουλευτική διακοπής καπνίσματος μπορεί να διπλασιάσει τις πιθανότητες επιτυχίας.
Αρχικά, ο σύμβουλος εκτιμά τον βαθμό εξάρτησης και προσαρμόζει την προσέγγιση στις ανάγκες του ατόμου (αξιολόγηση). Στη συνέχεια, φέρνει στο φως και ενισχύει τα προσωπικά κίνητρα διακοπής, εδραιώνοντας τη θέληση για αλλαγή (κίνητρα). Μαζί με τον ενδιαφερόμενο διαμορφώνουν ένα πλάνο διακοπής, προβλέποντας δυσκολίες και αναπτύσσοντας τεχνικές διαχείρισης (στρατηγική). Τέλος, η διαρκής επαφή με τον σύμβουλο λειτουργεί ως «φάρος» σε δύσκολες στιγμές, διασφαλίζοντας προσαρμογές στο πλάνο αν χρειαστεί και στήριξη μετά τη διακοπή.
Τα εμπόδια στη διακοπή του καπνίσματος
Κάθε αλλαγή μιας βαθιά ριζωμένης συνήθειας συνοδεύεται από προκλήσεις. Το μεγαλύτερο εμπόδιο που συναντούν οι καπνιστές είναι η ελλιπής προετοιμασία. Αυτός είναι και ο λόγος που οι ειδικοί τονίζουν πως κάθε αποτυχημένη προσπάθεια δεν είναι αποτυχία, αλλά ένα πολύτιμο μάθημα που βελτιώνει το επόμενο πλάνο διακοπής.
Όπως όταν ξεκινάμε μια δίαιτα προετοιμάζουμε το περιβάλλον μας (απομακρύνοντας ανθυγιεινές τροφές και γεμίζοντας το ψυγείο με υγιεινές επιλογές), έτσι και στη διακοπή του καπνίσματος χρειάζεται μια ανάλογη προετοιμασία: να γεμίσουμε την καθημερινότητά μας με στρατηγικές διαχείρισης της επιθυμίας και να μειώσουμε τους πειρασμούς.
Σημειώνουμε ότι η διακοπή του καπνίσματος δεν γίνεται ξαφνικά και με ετσιθελικό τρόπο. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Το κάπνισμα είναι μια βαθιά εδραιωμένη συνήθεια, συνδεδεμένη με καθημερινές ρουτίνες (καφές, φαγητό, αναμονή) και με συναισθηματικές καταστάσεις (χαλάρωση, αποφόρτιση, κοινωνικότητα). Η διακοπή απαιτεί αναγνώριση της δυσκολίας αλλά και πίστη στη δυνατότητα αλλαγής.
Οι μέθοδοι διακοπής και οι γραμμές βοήθειας
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι διακοπής, με διαφορετικά ποσοστά επιτυχίας: α) cold turkey (χωρίς βοήθεια): 3%-5%, β) υποκατάστατα νικοτίνης (τσίχλες, επιθέματα, σπρέι κ.λπ.): 15%-25% γ) φαρμακευτική αγωγή (βαρενικλίνη, βουπροπιόνη): 25%-35%, δ) βελονισμός: 9%-15%, ε) συμβουλευτική διακοπής καπνίσματος: 10%-20% (μόνη της), στ) συμβουλευτική και φαρμακευτική αγωγή: 35%-45%. Η συμβουλευτική δεν αποτελεί απλώς μια ακόμη μέθοδο, αλλά έναν ενισχυτικό παράγοντα που μπορεί να διπλασιάσει τις πιθανότητες επιτυχίας όταν συνδυάζεται με άλλες στρατηγικές.
Συχνά, οι κλήσεις (στη γραμμή βοήθειας της Ελληνικής Αντικαπνστικής Εταιρίας 2152152121, stopkapnisma.gr) προέρχονται από ανθρώπους που έχουν λάβει ανησυχητικά νέα για την υγεία τους και καλούνται να σταματήσουν άμεσα το κάπνισμα, χωρίς προετοιμασία. Ωστόσο, η αλλαγή δεν συμβαίνει από τη μία στιγμή στην άλλη. Απαιτεί διαδικασία, στήριξη και σωστή καθοδήγηση.
Τα στατιστικά μπορεί να φαίνονται αποθαρρυντικά, όμως αποδεικνύουν ότι η διακοπή είναι εφικτή. Η σωστή προετοιμασία, η υποστήριξη από ειδικούς ή το φιλικό περιβάλλον, η κατανόηση των δυσκολιών και η διάθεση να μαθαίνουμε από τα λάθη μας είναι τα στοιχεία που κάνουν τη διαφορά. Η διακοπή του καπνίσματος δεν είναι εύκολη, αλλά είναι εφικτή.
Διαβάστε επίσης
Να γιατί κάποιοι καπνιστές δεν παθαίνουν καρκίνο των πνευμόνων
Πνεύμονες: Μια ανησυχητική ανακάλυψη σε όσους δεν έχουν καπνίσει ποτέ
Η νόσος που «κλέβει» έως 15 χρόνια ζωής – Οι 3 παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου
