Η τακτική σωματική άσκηση δεν ωφελεί μόνο την καρδιά, τους μυς και τους πνεύμονες, αλλά φαίνεται να ενδυναμώνει και τις άμυνες του οργανισμού. Δύο πρόσφατες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η δια βίου φυσική δραστηριότητα μπορεί να «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό σύστημα, κάνοντάς το πιο αποτελεσματικό και λιγότερο επιρρεπές σε υπερβολικές φλεγμονώδεις αντιδράσεις, ένα στοιχείο-κλειδί για τη διατήρηση της υγείας καθώς μεγαλώνουμε.
Ισχυρότερο ανοσοποιητικό
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, διεθνής ομάδα επιστημόνων μελέτησε 9 άνδρες μέσης ηλικίας 64 ετών -προπονημένους και μη -για να διερευνήσει πώς η μακροχρόνια άσκηση αντοχής, όπως το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, η ποδηλασία, η κολύμβηση, η κωπηλασία και το περπάτημα, επηρεάζει τα φυσικά «φονικά κύτταρα» (natural killer cells), τα οποία αποτελούν βασική γραμμή άμυνας του οργανισμού απέναντι τόσο στους ιούς όσο και στα καρκινικά κύτταρα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι ασκούνταν συστηματικά για περισσότερα από 20 χρόνια διέθεταν «φονικά κύτταρα» πιο προσαρμοστικά, λιγότερο φλεγμονώδη και μεταβολικά πιο αποδοτικά σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που δεν ασκούνταν. Επίσης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η τακτική άσκηση ρυθμίζει τη φλεγμονώδη απόκριση του οργανισμού με την πάροδο του χρόνου, συμβάλλοντας σε ένα «νεότερο» και πιο λειτουργικό ανοσοποιητικό σύστημα.
«Οι προπονημένοι ηλικιωμένοι είχαν φονικά κύτταρα που λειτουργούσαν καλύτερα απέναντι σε φλεγμονώδεις προκλήσεις και αξιοποιούσαν την ενέργεια πιο αποτελεσματικά. Είναι σαν η άσκηση να εκπαιδεύει και το ανοσοποιητικό σύστημα», ανέφερε η Luciele Minuzzi, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Justus Liebig του Giessen στη Γερμανία.
Η μελέτη αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος του Κρατικού Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο (UNESP) στη Βραζιλία. Όπως εξήγησε ο επικεφαλής του προγράμματος, καθηγητής Fábio Lira, «η άσκηση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά το ανοσοποιητικό, μαζί με τον ύπνο, τη διατροφή και τη διαχείριση του στρες».
Αλλαγές στα κύτταρα
Οι επιστήμονες προχώρησαν στη μελέτη της λειτουργίας των φονικών κυττάρων, τόσο από τα προπονημένα όσο και τα μη προπονημένα ηλικιωμένα άτομα, σε εργαστηριακές συνθήκες, εκθέτοντάς τα σε φάρμακα που επηρεάζουν βασικές οδούς σηματοδότησης: την προπρανολόλη, η οποία αναστέλλει την αδρενεργική οδό, και τη ραπαμυκίνη, που αναστέλλει την οδό mTORC1, υπεύθυνη για την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.
Ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες, τα «φονικά κύτταρα» των προπονημένων ατόμων διατήρησαν τη λειτουργικότητά τους, σε αντίθεση με εκείνα των μη προπονημένων, τα οποία εμφάνισαν εξάντληση ή μειωμένη ανταπόκριση. Σε υψηλές δόσεις ραπαμυκίνης παρατηρήθηκαν αλλαγές στον φαινότυπο και τη βιωσιμότητα των κυττάρων, όμως τα κύτταρα των προπονημένων παρέμειναν πιο ανθεκτικά.
«Η τακτική άσκηση φαίνεται να “χαρίζει” ένα ανοσοποιητικό σύστημα πιο αποδοτικό και προσαρμοστικό, με καλύτερο ενεργειακό έλεγχο και μικρότερη τάση για κυτταρική κόπωση», τόνισε η Minuzzi. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μακροχρόνια άσκηση αντοχής σχετίζεται με προστατευτικές «ανοσομεταβολικές» προσαρμογές, που κάνουν τα κύτταρα πιο ώριμα και αποτελεσματικά για να ανταποκριθούν σε φλεγμονώδεις ή φαρμακολογικούς στρεσογόνους παράγοντες.
Η φλεγμονώδης απόκριση
Σε μια δεύτερη μελέτη της ίδιας ερευνητικής ομάδας, που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Immunology, συγκρίθηκε η ανοσολογική απόκριση 7 νέων (μέση ηλικία 22 ετών, >4 χρόνια προπόνησης) και 12 «μάστερ» αθλητών (μέση ηλικία 52 ετών, >20 χρόνια προπόνησης), πριν και μετά από μια συνεδρία έντονης άσκησης.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι έμπειροι αθλητές είχαν πιο ελεγχόμενη φλεγμονώδη απόκριση σε σύγκριση με τους νεότερους. Και στις δύο ομάδες, η άσκηση προκάλεσε αύξηση της κυτοκίνης IL-6, που σηματοδοτεί φλεγμονή, αλλά το φαινόμενο ήταν πιο έντονο στους νέους. Αντίθετα, η κυτοκίνη TNF-α αυξήθηκε μόνο στους νεότερους αθλητές.
Η διαφορά αυτή, σύμφωνα με τη Minuzzi, δείχνει ότι η χρόνια προπόνηση βοηθά το σώμα να ελέγχει καλύτερα τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις. «Οι οργανισμοί των προπονημένων ατόμων έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν τις φλεγμονώδεις προκλήσεις, αποφεύγοντας τις υπερβολές. Το ανοσοποιητικό δεν σταματά να ανταποκρίνεται, αλλά λειτουργεί πιο ισορροπημένα -κρίσιμο στοιχείο για τη διατήρηση της υγείας και την υγιή γήρανση».
Συμπέρασμα
Αμφότερες μελέτες συγκλίνουν στο ίδιο μήνυμα. Η συστηματική άσκηση, ιδιαίτερα η προπόνηση αντοχής, δεν γυμνάζει μόνο το σώμα αλλά και το ανοσοποιητικό σύστημα. Με την πάροδο των ετών, αυτή η «εκπαίδευση» φαίνεται να οδηγεί σε ένα πιο σταθερό, ανθεκτικό και ενεργειακά αποδοτικό ανοσοποιητικό, που αντιδρά με μέτρο στις φλεγμονές και συμβάλλει στην υγιή γήρανση.
Διαβάστε επίσης
Τέσσερις κινήσεις ματ για δυνατό ανοσοποιητικό αυτό τον χειμώνα
Πέντε σούπερ αντιοξειδωτικοί χυμοί φρούτων για δυνατό ανοσοποιητικό όλο το χρόνο
