Η άσκηση είναι γνωστό ότι ωφελεί την ψυχική υγεία, μειώνοντας το άγχος και την κατάθλιψη, ενώ αυξάνει την ενέργεια και τη διάθεση. Όμως, μια νέα μελέτη έρχεται να δείξει ότι τα οφέλη της δεν περιορίζονται εκεί.
Συγκεκριμένα, η τακτική αερόβια προπόνηση φαίνεται να βελτιώνει και την ικανότητά μας να αντιλαμβανόμαστε τα εσωτερικά σήματα του σώματος, μια δεξιότητα που είναι γνωστή ως διαισθητική αντίληψη (interoception). Αυτή η «όγδοη αίσθηση» περιλαμβάνει την αντίληψη του καρδιακού ρυθμού, της αναπνοής, της πείνας, της δίψας και άλλων εσωτερικών καταστάσεων, και συνδέεται στενά με τον τρόπο που ρυθμίζουμε τα συναισθήματά μας και παίρνουμε αποφάσεις.
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί ότι οι περισσότεροι γνωρίζουμε τις πέντε βασικές αισθήσεις: όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση και αφή.
Οι επιστήμονες, όμως, προσθέτουν και άλλες: την ιδιοδεκτικότητα, που μας βοηθά να αντιλαμβανόμαστε τη θέση του σώματός μας στον χώρο, και την αιθουσαία αίσθηση, που σχετίζεται με την ισορροπία μας.
Η διεξαγωγή του πειράματος: 12 εβδομάδες ποδηλασίας
Η μελέτη, δημοσιευμένη στο Psychology of Sport and Exercise, εξέτασε 62 υγιείς νέους 18 έως 32 ετών που δεν γυμνάζονταν συστηματικά. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες:
- Ομάδα άσκησης: ακολούθησε πρόγραμμα 12 εβδομάδων σε στατικό ποδήλατο, τρεις φορές την εβδομάδα. Οι πρώτες έξι εβδομάδες περιλάμβαναν συνεχόμενη, μέτριας έντασης ποδηλασία. Οι επόμενες έξι ήταν διαλειμματικές, με εναλλαγή υψηλής και χαμηλής έντασης.
- Ομάδα ελέγχου: συνέχισε τις καθημερινές της συνήθειες χωρίς οργανωμένη φυσική δραστηριότητα.
Η διαισθητική αντίληψη αξιολογήθηκε με το «τεστ καταμέτρησης καρδιακών παλμών», όπου οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να μετρήσουν τους παλμούς τους, χωρίς να συμβουλευτούν τον σφυγμό τους. Η ακρίβεια αυτής της εκτίμησης ονομάζεται IAcc (Interoceptive Accuracy), ενώ η αυτοπεποίθηση που ένιωθαν για αυτήν ονομάζεται ICon (Interoceptive Confidence).
Μετά από κάθε προσπάθεια, οι συμμετέχοντες βαθμολογούσαν πόσο σίγουροι ένιωθαν για την εκτίμησή τους. Παράλληλα, συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για την κατάθλιψη, το άγχος και την «πίστη στις δυνάμεις τους», δηλαδή την αίσθηση ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε δύσκολες καταστάσεις. Οι μετρήσεις έγιναν στην αρχή, στις έξι εβδομάδες και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.
Τα αποτελέσματα: Άνοδος στην αρχή και μετά σταθερότητα
Μετά από έξι εβδομάδες, η ομάδα άσκησης παρουσίασε:
- Μεγαλύτερη ακρίβεια στην ανίχνευση των καρδιακών παλμών τους
- Μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση σε αυτή την ικανότητα
- Μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης
- Αυξημένη πίστη στις δυνατότητές τους
Οι εν λόγω βελτιώσεις διατηρήθηκαν μέχρι το τέλος αλλά δεν αυξήθηκαν άλλο στη φάση υψηλότερης έντασης. Ο επικεφαλής ερευνητής, Tomasz S. Ligeza, από το Πανεπιστήμιο Jagiellonian, εξηγεί ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο «φαινόμενο οροφής». Δηλαδή, σε υγιείς νέους ενήλικες, η περαιτέρω αύξηση της έντασης ή η μεγαλύτερη διάρκεια προγράμματος ίσως να μην προσφέρει πρόσθετα οφέλη στη διάθεση ή την «καρδιοαντίληψη».
Τέλος, η ομάδα ελέγχου δεν παρουσίασε καμία αξιοσημείωτη αλλαγή σε κανέναν δείκτη.
Γιατί έχει σημασία η διαισθητική αντίληψη
Η καλή διαισθητική αντίληψη μάς βοηθά στη ρύθμιση των συναισθημάτων, στη λήψη αποφάσεων και στην κατανόηση των αναγκών του σώματός μας. Δεν αποτελεί απλώς βιολογική περιέργεια. Αντιθέτως, τα μειωμένα επίπεδα αυτής της ικανότητας έχουν συνδεθεί με ψυχικές διαταραχές όπως άγχος, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές και χρόνιο πόνο.
«Αρκούν τρεις συνεδρίες μέτριας έντασης την εβδομάδα, όπως ποδηλασία για 30 με 60 λεπτά, για να δει κάποιος σημαντικές αλλαγές. Αν κάποιος είναι ανενεργός και διστάζει να ξεκινήσει, αυτά τα ευρήματα είναι μια φιλική, επιστημονική ώθηση» ανέφερε ο Ligeza στο PsyPost.
Ωστόσο, η έρευνα είχε δύο βασικούς περιορισμούς. Πρώτον, η ομάδα ελέγχου δεν έκανε καμία οργανωμένη δραστηριότητα, οπότε οι διαφορές μπορεί να σχετίζονται (και) με τη σταθερή ρουτίνα της ομάδας άσκησης. Δεύτερον, δεν αποδείχθηκε αν η βελτίωση της διαισθητικής αντίληψης προκάλεσε την καλύτερη διάθεση ή ήταν απλώς παράλληλο αποτέλεσμα.
Μελλοντικά, οι ερευνητές σκοπεύουν να συνεχίσουν διερευνώντας τους ψυχοφυσιολογικούς μηχανισμούς που συνδέουν την σωματική δραστηριότητα με την ψυχική λειτουργία, αλλά και να αναπτύξουν πιο εξατομικευμένες «συνταγές» άσκησης.
Διαβάστε επίσης
Αερόβια ή προπόνηση με βάρη; Ποια «σώζει» την καρδιά – Ελληνική μελέτη απαντά
