Συχνά, τείνουμε να ταυτίζουμε τη γήρανση με τον αριθμό των ετών που έχουμε περάσει πάνω στον πλανήτη. Η επιστήμη, όμως, δείχνει όλο και περισσότερο ότι ο τρόπος με τον οποίο γερνάμε βιολογικά -δηλαδή η κατάσταση των οργάνων, των κυττάρων και των συστημάτων μας στο πέρασμα του χρόνου- μπορεί να διαφέρει δραματικά από άτομο σε άτομο, εξηγώντας γιατί άτομα της ίδιας χρονολογικής ηλικίας παρουσιάζουν πολύ διαφορετικούς κινδύνους αδυναμίας, καρδιακών παθήσεων, γνωστικής εξασθένησης, ακόμη και πρόωρου θανάτου.
Όπως επισημαίνει ο Δρ. Austin Perlmutter, παθολόγος και συγγραφέας, σε άρθρο του στο Psychology Today, η φυσική μας κατάσταση —και συγκεκριμένα η ταχύτητα με την οποία περπατάμε— μπορεί να αποτελέσει έναν απλό αλλά αποκαλυπτικό δείκτη για την υγεία του εγκεφάλου.
Τι μαρτυρά η ταχύτητα βάδισης για τον εγκέφαλό μας
Μια μελέτη-ορόσημο του 2019, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open, παρακολούθησε πάνω από 900 άτομα για τέσσερις δεκαετίες, καταγράφοντας τη σωματική απόδοση, την εγκεφαλική λειτουργία, τους βιολογικούς δείκτες και τη δομή του εγκεφάλου. Προέκυψε ένα εντυπωσιακό συμπέρασμα: Η ταχύτητα βάδισης στην ηλικία των 45 ετών συσχετίστηκε σημαντικά με διάφορους δείκτες γήρανσης του εγκεφάλου.
Στη μελέτη, η πιο αργή ομάδα βάδιζε κατά μέσο όρο 4,36 χλμ/ώρα, ενώ η πιο γρήγορη ομάδα βάδιζε με 6,29 χλμ/ώρα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν, ειδικότερα, ότι όσοι περπατούσαν πιο αργά παρουσίαζαν μικρότερο όγκο εγκεφάλου, περισσότερες υπερπυκνώσεις λευκής ουσίας (δείκτης γνωστικής έκπτωσης που παρατηρείται στην απεικόνιση του εγκεφάλου) και λέπτυνση στον φλοιό του εγκεφάλου. Είχαν επίσης μικρότερη συνολική επιφάνεια φλοιού και παρουσίασαν μεγαλύτερη μείωση γνωστικών ικανοτήτων από την παιδική ηλικία έως την ενηλικίωση.
Το πιο συναρπαστικό, ίσως, συμπέρασμα που προέκυψε από τη μέτρηση 19 βιοδεικτών που σχετίζονται με τη γήρανση είναι ότι το πιο αργό βάδισμα συνδέθηκε με ταχύτερη βιολογική γήρανση.
Αιτία ή συνέπεια;
Ενώ η συσχέτιση είναι ισχυρή, δεν ισοδυναμεί με αιτιώδη συνάφεια: Δεν είναι σαφές αν το αργό περπάτημα προκαλεί τη γήρανση του εγκεφάλου ή αν ένας γηρασμένος εγκέφαλος οδηγεί σε πιο αργό βάδισμα. Είναι ενδιαφέρον ότι οι μετρήσεις υγείας και εγκεφάλου στην πρώιμη ζωή φάνηκε επίσης να προβλέπουν ορισμένα αποτελέσματα στη μέση ηλικία, γεγονός που υποδηλώνει ότι η παιδική ανάπτυξη παίζει ρόλο.
Ωστόσο, όλο και περισσότερα στοιχεία υποστηρίζουν την ιδέα ότι το περπάτημα -και γενικά η σωματική δραστηριότητα- μπορεί να βελτιώσει ενεργά την υγεία του εγκεφάλου. Σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences, οι ηλικιωμένοι που συμμετείχαν σ’ ένα πρόγραμμα περπατήματος για 1 έτος παρουσίασαν 2% αύξηση στο μέγεθος του ιππόκαμπου -του κέντρου μνήμης του εγκεφάλου- σε σύγκριση με τη συρρίκνωση όσων συμμετείχαν σε ασκήσεις stretching.
Γιατί η κίνηση έχει σημασία για το μυαλό
Είναι γνωστό ότι η άσκηση ωφελεί τον εγκέφαλο. Βοηθά στη μείωση της φλεγμονής, τη ρύθμιση του μεταβολισμού και την ενίσχυση της νευροπλαστικότητας – της ικανότητας του εγκεφάλου να προσαρμόζεται και να δημιουργεί νέες συνδέσεις. Ακόμη και η ελαφριά κίνηση, όπως το τακτικό περπάτημα, μπορεί να τονώσει αυτά τα συστήματα.
Σε μια εποχή που κυριαρχείται από τον καθιστικό τρόπο ζωής και την εργασία που βασίζεται στην οθόνη, η ενσωμάτωση της κίνησης στην καθημερινή ζωή είναι πιο σημαντική από ποτέ. Μπορεί το περπάτημα να φαίνεται μέτριο σε σύγκριση με πιο έντονες προπονήσεις, αλλά ο αντίκτυπός του στην υγεία του εγκεφάλου δεν πρέπει να υποτιμάται.
Συμπερασματικά, η ταχύτητα του περπατήματος στη μέση ηλικία μπορεί να αποκαλύπτει περισσότερα για τον εγκέφαλό σας απ’ ό,τι νομίζετε. Παρ’ όλο που δεν αποτελεί διαγνωστικό εργαλείο, προσφέρει έναν απλό, προσιτό τρόπο να προβληματιστείτε σχετικά με τη βιολογική -και νευρολογική- γήρανσή σας. Το πιο σημαντικό μήνυμα της μελέτης είναι ότι η κίνηση έχει σημασία.
Είτε πρόκειται για γρήγορο περπάτημα, έναν απλό περίπατο ή μετακινήσεις που γίνονται με τα πόδια, η εξεύρεση τρόπων που θα σας βοηθήσουν να κινείστε περισσότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι ένα από τα πιο εύκολα -και ισχυρά- βήματα που μπορείτε να κάνετε για την προστασία του εγκεφάλου και της συνολικής σας υγείας.
Διαβάστε επίσης
Παρακολουθείτε βίντεο «στο γρήγορο»; Δείτε τι προκαλεί το «ψηφιακό ράλι» στον εγκέφαλο
Φροντίζετε έναν δικό σας άνθρωπο με άνοια; Δείτε από τι κινδυνεύουν 6 στους 10 φροντιστές
