Οι διατροφικές μας επιλογές αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επίτευξη της ευεξίας και τη διατήρηση της υγείας. Μία ισορροπημένη διατροφή μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα, να συμβάλει στη ρύθμιση του βάρους, να προστατεύσει από νευροεκφυλιστικές παθήσεις και να «θωρακίσει» την καρδιαγγειακή μας υγεία -κι αυτά είναι μόνο μερικά από τα οφέλη της.
Ωστόσο, πέρα από το τι τρώμε, υπάρχει και μια λιγότερο γνωστή παράμετρος που αφορά το πόσο τρώμε. Πρόκειται για την πρακτική του να σταματάμε όταν νιώθουμε περίπου κατά 80% χορτάτοι, τη λεγόμενη φιλοσοφία hara hachi bu («χάρα χάτσι μπου»), η οποία έχει τις ρίζες της στην Ιαπωνία, μια χώρα γνωστή για τον υψηλό δείκτη μακροζωίας των κατοίκων της.
Το hara hachi bu πηγάζει από μια κουλτούρα μετριοπάθειας και συνειδητότητας γύρω από το φαγητό. Όπως εξηγεί η λέκτορας στο Cardiff Metropolitan University, Aisling Pigott, σε άρθρο της στο The Conversation, δεν πρόκειται για δίαιτα ούτε για περιοριστικό πρόγραμμα απώλειας βάρους, αλλά για μια στάση ζωής που ενθαρρύνει την επίγνωση, την ευγνωμοσύνη και έναν πιο ήρεμο ρυθμό στη διάρκεια των γευμάτων.
Τι δείχνουν οι μελέτες
Αν και τα ερευνητικά δεδομένα παραμένουν περιορισμένα, οι μελέτες που έχουν εξετάσει τα διατροφικά πρότυπα των πληθυσμών, όπου εφαρμόζεται το hara hachi bu, δείχνουν ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Η πρακτική φαίνεται να συμβάλει στη μείωση της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης, στη διατήρηση χαμηλότερου δείκτη μάζας σώματος και στην πρόληψη της μακροπρόθεσμης αύξησης βάρους. Παράλληλα, συνδέεται με πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές, ιδιαίτερα στους άνδρες.
Το hara hachi bu παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με τις έννοιες της ενσυνείδητης (mindful) και της διαισθητικής διατροφής (intuitive eating), προσεγγίσεις που προάγουν τη σύνδεση με τα εσωτερικά σήματα του σώματος και ενισχύουν την ικανότητα να αναγνωρίζουμε πότε πραγματικά πεινάμε ή έχουμε χορτάσει. Επιπλέον, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της συναισθηματικής κατανάλωσης και στη βελτίωση της ποιότητας της διατροφής.
Περισσότερο από μια «στρατηγική απώλειας βάρους»
Η φιλοσοφία του hara hachi bu δεν εξαντλείται στην απώλεια ή διατήρηση βάρους. Είναι, κυρίως, ένας τρόπος ζωής που καλλιεργεί τη συνειδητότητα και τον σεβασμό προς το σώμα. Μέσα από αυτή τη στάση μπορούμε να διαμορφώσουμε πιο βιώσιμες και μακροπρόθεσμες διατροφικές συνήθειες, αποφεύγοντας τον φαύλο κύκλο των αυστηρών διαιτών και της επαναπρόσληψης κιλών.
Επιπλέον, η πρακτική αυτή μας ενθαρρύνει να αναπτύξουμε μια πιο ουσιαστική σχέση με το φαγητό. Σήμερα, περίπου το 70% των ανθρώπων (παιδιών και ενηλίκων) χρησιμοποιούν ψηφιακές συσκευές κατά τη διάρκεια του φαγητού, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, εμφάνιση διατροφικών διαταραχών, όπως η υπερφαγία.
Όπως σημειώνει η Δρ. Pigott, «συχνά αντιμετωπίζουμε το φαγητό ως κάτι τελετουργικό ή ως μέσο επιβράβευσης και ξεχνάμε να το απολαύσουμε πραγματικά». Αν, όμως, αφιερώσουμε χρόνο να το γευτούμε, να το επεξεργαστούμε και να το εκτιμήσουμε, τότε το hara hachi bu μπορεί να μας βοηθήσει να επανασυνδεθούμε με το σώμα μας, να υποστηρίξουμε την πέψη και να κάνουμε πιο θρεπτικές επιλογές.
Πώς να υιοθετήσετε το hara hachi bu στην καθημερινότητά σας
Αν θέλετε να πειραματιστείτε με αυτή τη φιλοσοφία ή γενικότερα να καλλιεργήσετε μια πιο συνειδητή και διαισθητική σχέση με το φαγητό, η ειδικός προτείνει μερικά πρακτικά βήματα:
1. Ακούστε το σώμα σας πριν το γεύμα
Αναρωτηθείτε: «Πεινάω πραγματικά; Και αν ναι, τι είδους πείνα είναι; Σωματική, συναισθηματική ή συνήθεια;». Αν πρόκειται για σωματική ανάγκη, καλό είναι να φάτε, καθώς τυχόν περιορισμός μπορεί να οδηγήσει σε υπερφαγία αργότερα. Αν, όμως, προκύπτει από πλήξη ή στρες, κάντε ένα μικρό διάλειμμα περισυλλογής, πριν αναζητήσετε τροφή.
2. Απομακρύνετε τους περισπασμούς
Συνιστάται να αφήσετε στην άκρη το κινητό ή την τηλεόραση, καθώς οι οθόνες αποσπούν την προσοχή και μας εμποδίζουν να αντιληφθούμε τα σήματα κορεσμού, οδηγώντας σε υπερκατανάλωση.
3. Φάτε (πιο) αργά
Το φαγητό δεν είναι αγώνας ταχύτητας. Όταν τρώμε με αργούς ρυθμούς, απολαμβάνουμε περισσότερο τη γεύση, ενισχύουμε τη πεπτική λειτουργία και αναγνωρίζουμε εγκαίρως πότε είμαστε χορτάτοι.
4. Στοχεύστε στο «ικανοποιημένος», όχι στο «υπερπλήρης»
Σε μια υποθετική κλίμακα πείνας από το 1 (πείνα) έως το 10 (ανάγκη να ξαπλώσουμε μετά το φαγητό), το ιδανικό σημείο κορεσμού είναι περίπου στο 8: όταν νιώθουμε ικανοποιημένοι, χωρίς βάρος ή φούσκωμα.
5. Μοιραστείτε το γεύμα σας
Το φαγητό είναι μια εμπειρία σύνδεσης. Μια συζήτηση στο τραπέζι ενισχύει τη συναισθηματική ευεξία και σχετίζεται με τη μακροζωία.
6. Επικεντρωθείτε στη θρέψη
Η ποιότητα έχει εξίσου μεγάλη σημασία με την ποσότητα. Εντάξτε στα γεύματά σας τροφές πλούσιες σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και ενέργεια.
7. Δείξτε αυτοσυμπόνια
Το ζητούμενο δεν είναι η τελειότητα, αλλά η ισορροπία. Κανένα φαγητό δεν είναι «καλό» ή «κακό» από μόνο του. Αυτό που μετράει είναι η συνολική σχέση μας με τη διατροφή.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι το hara hachi bu δεν ενδείκνυται για όλους. Ορισμένες ομάδες -όπως αθλητές, παιδιά, ηλικιωμένοι ή άτομα με συγκεκριμένες παθήσεις -έχουν ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες και χρειάζονται εξατομικευμένες προσεγγίσεις.
Συμπέρασμα
Το hara hachi bu δεν είναι δίαιτα, αλλά μια φιλοσοφία ζωής που προάγει τη μετριοπάθεια, τη συνειδητότητα και τον σεβασμό προς το σώμα. Όταν το εφαρμόζουμε όχι ως περιορισμό, αλλά ως τρόπο για να ακούμε και να κατανοούμε τις ανάγκες μας, μπορούμε να βελτιώσουμε τη σχέση μας με το φαγητό και, τελικά, με τον ίδιο μας τον εαυτό. Το φαγητό δεν είναι απλώς καύσιμο. Είναι (και) μια μορφή φροντίδας, ευγνωμοσύνης και απόλαυσης.
Διαβάστε επίσης
Γεμάτο στομάχι κατά 80% – Ανακαλύψτε τα οφέλη του «χάρα χάτσι μπου»
Αυτό είναι το μυστικό για να χάσουμε βάρος – Το μόνο που χρειάζεται είναι να μη βιάζεστε
Τι χάνουν όσοι τρώνε αφηρημένοι μπροστά στην τηλεόραση – Όχι (μόνο) αυτό που φαντάζεστε
