Το «κυνήγι» της ευτυχίας πηγαίνει βαθιά πίσω στο χρόνο. Η διασφάλιση μιας ισορροπημένης ζωής, με ευημερία και ευτυχία, αποτελεί διαχρονικό ζητούμενο όλων των ανθρώπων. Τι είναι, όμως, τελικά ευτυχία;
Οι δυτικές κοινωνίες τείνουν να υποστηρίζουν ότι η ευτυχία πηγάζει από μέσα, από τον πυρήνα κάθε ατόμου, που έχει τη δύναμη να δημιουργήσει τη ζωή που επιθυμεί, αρκεί να παλέψει γι’ αυτό. Για την ψυχολόγο Yukiko Uchida, ωστόσο, η ευημερία δεν αποτελεί αποκλειστικά προσωπική υπόθεση, αλλά μια σύνθεση διάφορων παραγόντων. Στην Ιαπωνία, απ’ όπου προέρχεται, επικρατεί η κοινωνική υποστήριξη παίζει σημαντικότερο ρόλο από την αυτοεκτίμηση.
«Η ευτυχία έχει να κάνει με την ισορροπία», εξηγεί η δρ. Uchida. «Οι δεξιότητες και τα επιτεύγματά μας είναι σημαντικά, αλλά η ευημερία είναι βαθιά ριζωμένη στις σχέσεις μας. Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε εξ ολοκλήρου στον εαυτό μας – οι πόροι και η δύναμή μας έχουν όρια», συμπληρώνει.
Αρμονία με τη φύση και τους ανθρώπους
Η μακρά ιστορία καταστροφών στην Ιαπωνία έχει ενισχύσει την έμφαση στην αρμονική συμβίωση, τόσο με το περιβάλλον, όσο και με τους ανθρώπους, ενισχύοντας τα συστήματα αλληλοϋποστήριξης και ενθαρρύνοντας τη βαθιά δέσμευση στους κοινωνικούς κανόνες.
«Η ιαπωνική σοφία υποστηρίζει τη μακροπρόθεσμη ευτυχία», υποστηρίζει η ψυχολόγος. Αντί να κυνηγούν φευγαλέες συναισθηματικές κορυφώσεις ή να προσπαθούν για τέλειες στιγμές, οι Ιάπωνες δίνουν σκόπιμη έμφαση στην ισορροπία και την εσωτερική γαλήνη. Πολλοί Ιάπωνες περιγράφουν την καλή ζωή ως «heibun na jinsei», δηλαδή μια σταθερή, συνηθισμένη ζωή. Υπάρχει μια βαθιά εκτίμηση για τις ήρεμες, αδιάφορες μέρες και τις ήρεμες χαρές που φέρνουν: Ένα κοινό γεύμα, ένα γέλιο, ένας γαλανός ουρανός ή η παιχνιδιάρικη ενέργεια ενός σκύλου.
Η ευτυχία, επισημαίνει η ψυχολόγος, δε χρειάζεται να πηγάζει από μεγάλα επιτεύγματα. Οι μικρές, καθημερινές απολαύσεις είναι πάντα εκεί για όσους ξέρουν να τις αναγνωρίζουν.
Τρία «μυστικά» των Ιαπώνων για μια καλή ζωή
Photo: Shutterstock
Omoiyari – Ευγένεια προς τους άλλους και τον εαυτό σας
Αποτελεί μείγμα ενσυναίσθησης, συμπόνιας και στοχασμού και αντανακλά μια διαισθητική κατανόηση των συναισθημάτων και των αναγκών των άλλων. Θεωρείται βασική ιαπωνική αξία και περιγράφεται ως «αλτρουιστική ευαισθησία», δηλαδή ικανότητα και προθυμία να συναισθάνεσαι αυτό που νιώθουν οι άλλοι. «Το Omoiyari σημαίνει να συντονίζεσαι με τις ανάγκες των άλλων, να τις προβλέπεις και να προσφέρεις υποστήριξη – ακόμη και χωρίς να σου ζητηθεί», εξηγεί η δρ. Uchida.
Η ίδια ευαισθησία στρέφεται και προς τα μέσα. Το να αναγνωρίζουμε και να ικανοποιούμε τις δικές μας ανάγκες είναι μια ισχυρή, συχνά παραγνωρισμένη, πράξη καλοσύνης. Το να ζούμε σε βαθιά σύνδεση τόσο με τον εαυτό μας, όσο και με τους γύρω μας δημιουργεί ένα θεμέλιο για διαρκή ευημερία.
Wabi-sabi – Ανακαλύπτοντας την ομορφιά στην ατέλεια
Η ριζωμένη στον Βουδισμό έννοια του wabi-sabi μας διδάσκει να εκτιμούμε την ήρεμη χαρά που βρίσκεται στις σταθερές, ακόμη και μονότονες στιγμές της ζωής. Όπως η ικεμπάνα (ιαπωνική τέχνη της ανθοσύνθεσης), που αγκαλιάζει τόσο τα λουλούδια που ανθίζουν, όσο και εκείνα που έχουν παρακμάσει, το wabi-sabi μας καλεί να δούμε την ομορφιά που συνεχίζει να υπάρχει σε κάθε στάδιο της ζωής. Μας ενθαρρύνει να απαλλαγούμε από την τελειομανία και τη συνήθεια να αναβάλλουμε την ευτυχία μέχρι να νιώσουμε ότι όλα είναι «ολόσωστα». Αντ’ αυτού, μας υπενθυμίζει να αγκαλιάζουμε τη ζωή όπως είναι, σε όλη τη φευγαλέα, ατελή ομορφιά της.
Ichi-go ichi-e – Εκτιμώντας κάθε μοναδική στιγμή
Μεταφράζεται ως «μία φορά, μία συνάντηση» και είναι μια φράση που διαδόθηκε από τον δάσκαλο Rikyū τον 16ο αιώνα. Ο ίδιος δίδασκε ότι κάθε γεγονός συμβαίνει μία φορά στη ζωή και αξίζει την πλήρη παρουσία και προσοχή, επειδή δεν θα επαναληφθεί ποτέ ξανά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αυτή η αντίληψη μας ενθαρρύνει να αντιμετωπίζουμε κάθε στιγμή με σεβασμό και εκτίμηση. «Όχι απαραίτητα ως δώρο από τον Θεό, αλλά ως δώρο από τη ζωή και τη φύση», διευκρινίζει η δρ. Uchida.
Ίσως, τελικά, μια καλή ζωή να είναι αυτή που ήδη ζούμε, αρκεί να παρατηρήσουμε την ομορφιά, τη σύνδεση και την αγάπη που «υφαίνουν» αθόρυβα τις μέρες μας. Ίσως είναι απλά η επίγνωση ότι έχουμε ήδη στην κατοχή μας το μεγαλύτερο δώρο της ζωής: Την ίδια τη ζωή.
Διαβάστε επίσης
Θλίψη και αίσθημα κενού: Τι είναι το σύνδρομο της «άδειας ζωής» και πώς θα το διαχειριστούμε
Αναζητάτε την ευτυχία; Τότε σταματήστε να περιμένετε αυτά τα 5 πράγματα από τους άλλους
