Όλοι έχουμε ξεχάσει πού αφήσαμε τα κλειδιά μας ή δυσκολευόμαστε να θυμηθούμε ονόματα όσο μεγαλώνουμε. Τι θα γινόταν, όμως, αν υπήρχε τρόπος να περιορίσουμε μέρος αυτής της απώλειας μνήμης;
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο ανακάλυψαν μετά από πειράματα σε ποντίκια ότι η ρύθμιση μίας συγκεκριμένης πρωτεΐνης στον εγκέφαλο μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη, ακόμα και σε μεγαλύτερη ηλικία. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Nature Aging.
Η σημαντική πρωτεΐνη
Η FTL1 (Ferritin Light Chain 1) είναι μία πρωτεΐνη που ανήκει στην οικογένεια της φερριτίνης, δηλαδή των πρωτεϊνών που αποθηκεύουν σίδηρο μέσα στα κύτταρα. Στον εγκέφαλο, η πρωτεΐνη FTL1 βρίσκεται σε νευρώνες και άλλους τύπους κυττάρων, και βοηθά στη ρύθμιση του σιδήρου, που είναι κρίσιμος για την παραγωγή ενέργειας και τη σωστή λειτουργία. Καθώς τα επίπεδά της αυξάνονται με την ηλικία, η υπερβολική συσσώρευσή της μπορεί να διαταράξει τη μιτοχονδριακή παραγωγή ενέργειας και να επηρεάσει τη μνήμη.
Τι ανακάλυψαν οι ερευνητές
Όταν οι ερευνητές αύξησαν τα επίπεδα της πρωτεΐνης FTL1 σε νεαρά ποντίκια, τα ζώα παρουσίασαν δυσκολία στο να θυμηθούν αντικείμενα και να επιλέξουν σωστά μονοπάτια σε τεστ μνήμης. Αντίθετα, η μείωση της FTL1 σε ηλικιωμένα ποντίκια οδήγησε σε αξιοσημείωτη βελτίωση της μνήμης: οι ικανότητές τους έγιναν συγκρίσιμες με αυτές των νεαρών ζώων, οι εγκεφαλικές τους συνδέσεις αναγεννήθηκαν και η συνολική λειτουργία του εγκεφάλου ενισχύθηκε.
Ο ρόλος της FTL1 συνδέεται στενά με την ενέργεια των κυττάρων. Η πρωτεΐνη επηρεάζει τα μιτοχόνδρια, τα «εργοστάσια ενέργειας» των νευρώνων. Υπερβολικά υψηλά επίπεδα FTL1 μειώνουν την παραγωγή ενέργειας, με αποτέλεσμα τα κύτταρα να δυσκολεύονται να διατηρήσουν και να σχηματίσουν τις απαραίτητες συνδέσεις για τη μνήμη.
Τι σημαίνει για τον άνθρωπο;
Αν και η μελέτη έγινε σε αρσενικά ποντίκια, τα ευρήματα είναι ελπιδοφόρα για την κατανόηση της ανθρώπινης μνήμης. Προγενέστερες έρευνες δείχνουν ότι υψηλή φερριτίνη στον ανθρώπινο εγκέφαλο συσχετίζεται με ταχύτερη γνωστική εξασθένηση και αυξημένο κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ. Η πρωτεΐνη FTL1 πιθανώς παίζει παρόμοιο ρόλο και στους ανθρώπους.
Μελλοντικές θεραπείες θα μπορούσαν να στοχεύσουν αυτήν την πρωτεΐνη για να προστατεύσουν ή ακόμα και να «ανανεώσουν» τη μνήμη. Η ανακάλυψη της FTL1 ως «μοριακού διακόπτη» ανοίγει τον δρόμο για τη γνωστική ανανέωση. Παρά το γεγονός ότι οι εφαρμογές στους ανθρώπους είναι ακόμη μακριά, η έρευνα δείχνει ότι η μνήμη μπορεί να μην είναι «αμετάκλητα» αδύναμη με την ηλικία. Ίσως σύντομα η απώλεια μνήμης να γίνει μια πρόκληση που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε.
Διαβάστε επίσης
Τι αποκαλύπτει η μυρωδιά του σώματος για την υγεία μας – Ποιες ασθένειες «μυρίζουν» περίεργα
Γονείς: Πώς να μεγαλώσετε ένα χαρισματικό παιδί – Η ειδικός εξηγεί
