Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία για την ψυχική υγεία των νέων στην Ελλάδα, τα οποία αποτυπώνουν με αριθμούς μία σκληρή πραγματικότητα που απαιτεί άμεση προσοχή και δράση. Η χώρα φαίνεται να βιώνει μία «πανδημία ψυχικής υγείας» στους νέους – όπως λένε οι ειδικοί – με το άγχος, τη θλίψη και τον αυτοτραυματισμό να παύουν να είναι η εξαίρεση και να τείνουν να γίνουν ο κανόνας.
Σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα της UNICEF σε νέους 17 έως 24 ετών, που πραγματοποιήθηκε από τη MARC A.E. στο πλαίσιο της Εθνικής Δράσης για την Ψυχική Υγεία του Υπουργείου Υγείας, η ψυχολογική πίεση εμφανίζεται διάχυτη και πολυεπίπεδη.
Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι αποκαλυπτική: Σχεδόν οι μισοί νέοι δηλώνουν ότι βιώνουν συχνά θλίψη χωρίς συγκεκριμένη αιτία, ενώ πάνω από τους μισούς ζουν με έντονο άγχος ή ψυχική πίεση στην καθημερινότητά τους. Το ψυχικό φορτίο δεν μένει «αόρατο» — εκδηλώνεται και σωματικά, με πονοκεφάλους, αδυναμία και κόπωση, δείχνοντας ότι η συναισθηματική εξάντληση μεταφέρεται κυριολεκτικά στο σώμα.
Την ίδια στιγμή, σχεδόν οι μισοί νέοι δυσκολεύονται πολύ να μιλήσουν σε κάποιον όταν νιώθουν άσχημα, γεγονός που φανερώνει μία γενιά που υποφέρει στη σιωπή.
Πιο ανησυχητικά ακόμη είναι τα ευρήματα για τον αυτοτραυματισμό.
Σχεδόν 3 στους 10 νέους δηλώνουν ότι έχουν δοκιμάσει έστω και μία φορά να προκαλέσουν σκόπιμα βλάβη στον εαυτό τους. Το φαινόμενο αφορά κυρίως τα κορίτσια, τα οποία εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερη ευαλωτότητα. Η πρώτη επαφή με τον αυτοτραυματισμό καταγράφεται κυρίως στην πρώιμη εφηβεία, μεταξύ 13 και 15 ετών — ωστόσο δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ξεκινούν ακόμη νωρίτερα.
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται σε «μεμονωμένες περιπτώσεις». Αντιθέτως, πάνω από 6 στους 10 νέους δηλώνουν ότι γνωρίζουν άτομο στο περιβάλλον τους που αυτοτραυματίζεται σήμερα ή έχει αυτοτραυματιστεί στο παρελθόν. Το πρόβλημα είναι παρόν στις σχολικές αίθουσες, στις παρέες, στις οικογένειες.
Κι όμως, πίσω από αυτά τα νούμερα κρύβεται μία ακόμη σκληρή αλήθεια: Μόνο 1 στους 5 γονείς γνωρίζει και έχει συζητήσει με το παιδί του για το ότι αυτοτραυματίζεται. Το υπόλοιπο 80% των οικογενειών παραμένει στο «σκοτάδι».
Παράλληλα, η έννοια του αυτοτραυματισμού είναι πλέον σχεδόν καθολικά γνωστή στους νέους — όχι μέσω των σχολείων ή των οικογενειών, αλλά κυρίως μέσω των social media, τα οποία αποτελούν την κύρια πηγή πληροφόρησης για πάνω από τους μισούς.
Τα στοιχεία με μία ματιά:
- 43,3% νιώθει συχνά ή πολύ συχνά έντονη θλίψη χωρίς σαφή λόγο
- 55,7% βιώνει έντονο άγχος ή ψυχική πίεση
- 39,8% εμφανίζει σωματικά συμπτώματα λόγω άγχους ή ψυχικής φόρτισης
- 45,9% δυσκολεύεται πολύ να μιλήσει όταν δεν αισθάνεται καλά
- 84,9% γνωρίζει τον όρο «αυτοτραυματισμός»
- Από αυτούς, το 55,4% ενημερώθηκε κυρίως από τα social media
- 63,8% γνωρίζει άτομο που αυτοτραυματίζεται ή αυτοτραυματιζόταν
- 29,7% έχει δοκιμάσει να αυτοτραυματιστεί έστω μία φορά
- Πρώτη εμφάνιση συχνότερα στα 13–15, αλλά και σε μικρότερες ηλικίες
- Μόνο 1 στους 5 γονείς γνωρίζει ότι το παιδί του αυτοτραυματίζεται
Πού να απευθυνθείτε για βοήθεια
Μπροστά σε αυτή τη ζοφερή εικόνα, το Υπουργείο Υγείας έχει ενεργοποιήσει ένα πλέγμα παρεμβάσεων με στόχο την πρόληψη και την έγκαιρη ψυχολογική υποστήριξη.
Βασικός πυλώνας είναι το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Νέων, που λειτουργεί στο Αιγινήτειο νοσοκομείο, σε συνεργασία με τη UNICEF και επιστημονικούς φορείς και προσφέρει:
- συμβουλευτική υποστήριξη
- ενημέρωση και αποστιγματισμό
- εξειδικευμένη καθοδήγηση σε οικογένειες και νέους.
Το Κέντρο παρέχει δια ζώσης, αλλά και εξ αποστάσεως (μέσω τηλεψυχιατρικής), υπηρεσίες κλινικής αξιολόγησης, ψυχοθεραπείας σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο σε νέους και τους γονείς τους, αλλά και άλλες εξειδικευμένες θεραπείες. Όλες οι θεραπευτικές παρεμβάσεις και οι κλινικές υπηρεσίες παρέχονται εντελώς δωρεάν.
Για ραντεβού και πληροφορίες, οι νέοι αλλά και οι γονείς τους μπορούν να τηλεφωνούν στα: 2107462290 και 2107462281 (Δευτέρα-Παρασκευή, 09:00-21:00), ενώ μπορούν να αποστείλουν email στο: kaan@eginitio.uoa.gr.
Παράλληλα υλοποιείται το Πρόγραμμα Θετικής Γονεϊκότητας, το οποίο απευθύνεται σε γονείς παιδιών από τη βρεφική ηλικία, με στόχο την ενίσχυση της συναισθηματικής κατανόησης, της επικοινωνίας και της πρόληψης δυσλειτουργικών μοτίβων από νωρίς.
Τα στοιχεία δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας: Aυτό που ζούμε δεν είναι μία δύσκολη περίοδος για τους νέους. Είναι μία κρίση ψυχικής υγείας σε εξέλιξη. Ο αυτοτραυματισμός δεν είναι μόνο προσωπικό ζήτημα, αλλά ένα σοβαρό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας.
Και όσο δεν ακούγεται, όσο μένει κρυφός πίσω από σιωπές και οθόνες, τόσο πιο βαθιά ριζώνει. Οι αριθμοί δεν είναι απλώς στατιστικές – είναι παιδιά, οικογένειες, ζωές.
Διαβάστε επίσης
Κατάθλιψη: 7 σιωπηλά σημάδια ότι κάποιος είναι βαθιά δυστυχισμένος και το κρύβει
Τι θα συμβεί εάν «κόψετε» τα social media για μία εβδομάδα – Έρευνα σε νέους 18-24 ετών απαντά
Οι 8 στους 10 άνδρες αποφεύγουν να μιλήσουν για την ψυχική τους υγεία – Γιατί συμβαίνει αυτό
