Μια πρωτοποριακή παγκόσμια μελέτη αποκάλυψε ότι περισσότεροι από 1 στους 5 ενήλικες με φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) ενδέχεται να διατρέχουν σοβαρούς κινδύνους υγείας, λόγω υπερβολικού κοιλιακού λίπους. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open, διαπίστωσε ότι τα άτομα αυτά έχουν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν υπέρταση, διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια – παθήσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Οι καρδιομεταβολικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, των εγκεφαλικών επεισοδίων και του διαβήτη, παραμένουν μεταξύ των κύριων αιτιών θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως. Αρκεί να αναφερθεί ότι, τα τελευταία 30 χρόνια, οι περιπτώσεις καρδιαγγειακών παθήσεων παγκοσμίως έχουν αυξηθεί από 271 εκατομμύρια σε 523 εκατομμύρια. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από τα αυξανόμενα ποσοστά διαβήτη, ο οποίος, μόνο το 2022, επηρέασε περίπου 828 εκατομμύρια ενήλικες.
Γιατί ο ΔΜΣ δεν αρκεί για την εκτίμηση του κινδύνου
Αν και ο ΔΜΣ χρησιμοποιείται ευρέως ως μέτρο υπολογισμού του υγιούς βάρους, συχνά δε λαμβάνει υπόψη την κατανομή του λίπους, ιδίως του σπλαχνικού, που αποθηκεύεται γύρω από τα εσωτερικά όργανα. Αυτός ο τύπος κοιλιακής παχυσαρκίας μπορεί να διαταράξει τις μεταβολικές διεργασίες μέσω χρόνιας φλεγμονής, προκαλώντας ινσουλινοαντίσταση, δυσλιπιδαιμία και υψηλή αρτηριακή πίεση. Ως αποτέλεσμα, άτομα που φαίνονται υγιή σύμφωνα με τα πρότυπα του ΔΜΣ μπορεί να αντιμετωπίζουν σημαντικούς κινδύνους, χωρίς να το γνωρίζουν.
Το αποτύπωμα της «κρυφής» παχυσαρκίας παγκοσμίως
Η πολυεθνική ερευνητική ομάδα ανέλυσε τα δεδομένα 471.228 συμμετεχόντων ηλικίας 15-69 ετών στις έρευνες WHO STEPS του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που κάλυψαν 91 χώρες μεταξύ 2000 και 2020. Ως κοιλιακή παχυσαρκία ορίστηκε η περίμετρος μέσης τουλάχιστον 80 εκατοστών για τις γυναίκες και 94 εκατοστών για τους άνδρες. Οι συμμετέχοντες με φυσιολογικό ΔΜΣ (18,5-24,9) και αυξημένη περίμετρο μέσης θεωρήθηκε ότι έχουν «κοιλιακή παχυσαρκία με φυσιολογικό βάρος».
Κύρια ευρήματα
Σε όλες τις περιοχές που μελετήθηκαν, το 21,7% των ενηλίκων με φυσιολογικό ΔΜΣ παρουσίαζε κοιλιακή παχυσαρκία. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι τα άτομα αυτά είχαν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν μεταβολικές διαταραχές.
Ειδικότερα, ο κίνδυνος αυξανόταν κατά:
- 29% για υπέρταση
- 81% για διαβήτη
- 39% για υψηλή ολική χοληστερόλη
- 56% για υψηλά τριγλυκερίδια.
Η μελέτη εντόπισε επίσης συμπεριφορικές συσχετίσεις: Οι συμμετέχοντες με μεγαλύτερη περίμετρο μέσης ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν σωματική αδράνεια και χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Είναι ενδιαφέρον ότι το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο συσχετίστηκε με μεγαλύτερες πιθανότητες κοιλιακής παχυσαρκίας.
Πόσο αξιόπιστος δείκτης υγείας είναι τελικά ο ΔΜΣ;
Ενώ ο ΔΜΣ παραμένει ένα βολικό εργαλείο διαλογής, τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι μπορεί να παραβλέπει εκατομμύρια άτομα που διατρέχουν κίνδυνο σοβαρών μεταβολικών παθήσεων. Οι ερευνητές τονίζουν ότι η περιφέρεια της μέσης πρέπει να μετράται συστηματικά, προκειμένου να εντοπίζονται άτομα που «μπορεί να φαίνονται υγιή, αλλά είναι μεταβολικά ευάλωτα».
«Η αποκλειστική χρήση του ΔΜΣ μπορεί να οδηγήσει σε υποδιάγνωση του καρδιομεταβολικού κινδύνου», καταλήγουν οι ερευνητές. «Η μέτρηση της περιφέρειας μέσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην έγκαιρη ανίχνευση των πληθυσμών που διατρέχουν κίνδυνο και τη βελτίωση των στρατηγικών πρόληψης».
Διαβάστε επίσης
Πού «μαζεύεται» το πιο επικίνδυνο λίπος για την καρδιά και τα αγγεία
