Έχει ήδη νυχτώσει και εσείς ξαγρυπνάτε, κοιτώντας για ώρες το ταβάνι. Όχι, δεν πρόκειται απλώς για μία διαδικασία που σας ταλαιπωρεί. Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η χρόνια αϋπνία μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τον εγκέφαλο και να αυξήσει τον κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και άνοιας.
Συγκεκριμένα, νέα μεγάλη μελέτη από την Mayo Clinic στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι οι αλλαγές στον εγκέφαλο που συνδέονται με τον κακό ύπνο, όπως η συσσώρευση αμυλοειδών πλακών και η βλάβη στη λευκή ουσία, μπορούν να θέσουν το έδαφος για γνωστικά προβλήματα.
Στο πλαίσιο της έρευνας, οι ερευνητές παρακολούθησε 2.750 άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω για περίπου πέντε και μισό χρόνια. Κάθε χρόνο οι συμμετέχοντες υποβάλλονταν σε τεστ μνήμης και πολλοί σε απεικονιστικές εξετάσεις εγκεφάλου. Με τις συγκεκριμένες εξετάσεις μετρήθηκαν δύο δείκτες που προβλέπουν μελλοντικά γνωστικά προβλήματα: τη συσσώρευση αμυλοειδών πλακών και τις μικρές βλάβες στη λευκή ουσία του εγκεφάλου.
Σε σύγκριση με άτομα που κοιμούνταν καλά, όσοι είχαν χρόνια αϋπνία εμφάνισαν ταχύτερη επιδείνωση της μνήμης και των νοητικών λειτουργιών και είχαν 40% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν ήπια γνωστική έκπτωση ή άνοια κατά τη διάρκεια της μελέτης.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αϋπνία σε συνδυασμό με σύντομο ύπνο ήταν ιδιαίτερα επιβλαβή. Οι συμμετέχοντες παρουσίαζαν ήδη στην αρχική αξιολόγηση λειτουργικότητα που αντιστοιχούσε σε ηλικία μεγαλύτερη κατά περίπου 4 χρόνια και υψηλότερα επίπεδα αμυλοειδών πλακών και βλάβης στη λευκή ουσία.
Αντίθετα, όσοι αϋπνιοί ανέφεραν ότι κοιμούνταν περισσότερο από το συνηθισμένο, πιθανώς επειδή τα προβλήματα ύπνου είχαν μειωθεί, εμφάνισαν λιγότερες βλάβες στη λευκή ουσία από το μέσο όρο.
Οι αμυλοειδείς πλάκες και οι βλάβες στα αγγεία έχουν σημασία, καθώς η νόσος Αλτσχάιμερ δεν προκαλείται μόνο από τα αμυλοειδή. Μελέτες δείχνουν ότι τα φραγμένα ή διαρρέοντα μικρά αγγεία επιταχύνουν επίσης την εξασθένιση των γνωστικών λειτουργιών, και οι δύο παθολογίες μπορούν να αλληλοενισχυθούν.
Η μελέτη επιβεβαίωσε επίσης την επίδραση της μεταβλητής ApoE4, του ισχυρότερου γενετικού παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ σε μεγαλύτερη ηλικία. Οι φορείς της ApoE4 εμφάνισαν ταχύτερη γνωστική πτώση και η επίδραση της αϋπνίας ήταν συγκρίσιμη με την επίδραση του γονιδίου, όπως αναφέρει σε άρθρο του στο The Conversation o Τίμοθι Χερν, Επίκουρος, Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin.
Συνολικά, τα ευρήματα ενισχύουν τη συσχέτιση μεταξύ κακού ύπνου στη μέση ηλικία και εξασθένισης γνωστικής λειτουργίας αργότερα. Η χρόνια αϋπνία φαίνεται να επιταχύνει την πορεία προς την άνοια μέσω πολλαπλών μηχανισμών: αύξηση αμυλοειδών πλακών, φθορά της λευκής ουσίας και πιθανή αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Όσον αφορά τη θεραπεία, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία για την αϋπνία, είτε διά ζώσης είτε ψηφιακά, παραμένει η χρυσή μέθοδος, βελτιώνοντας τον ύπνο σε περίπου 70% των ασθενών.
Ο καλός ύπνος αναδεικνύεται ως ένας από τους τροποποιήσιμους πυλώνες της υγείας του εγκεφάλου, αλλά οι επιστήμονες συνεχίζουν να διερευνούν σε ποιο στάδιο της ζωής οι παρεμβάσεις θα έχουν τη μεγαλύτερη απόδοση.
Διαβάστε επίσης
Αϋπνία: Οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν απρόσμενο και μεγάλο «κλέφτη» του ύπνου – Δείτε ποιος είναι
Ένας γιατρός εμπιστεύεται μόνο αυτό το συμπλήρωμα κατά της αϋπνίας και του στρες
