Μια μπουκωμένη μύτη, είτε από κρυολόγημα ή κάποια αλλεργία, είναι ένα πολύ ενοχλητικό σύμπτωμα. Ειδικά για όσους έχουν ευαισθησία στα συμπτώματα του ιγμορείου, η λύση ενός ρινικού αποσυμφορητικού σπρέι είναι ιδανική για γρήγορη και αποτελεσματική ανακούφιση. Η ικανότητά τους να ανοίγουν γρήγορα τους φραγμένους αεραγωγούς καθιστά τα ρινικά σπρέι μια εξαιρετικά δημοφιλή λύση. Για πολλούς, αποτελούν μια εύκολα προσβάσιμη και οικονομική λύση αυτοθεραπείας, σε αντίθεση με το υψηλότερο κόστος και τη μεγαλύτερη αναμονή των ιατρικών ραντεβού.
Μια αυξανόμενη ανησυχία
Αυτό, όμως, που ξεκινάει ως απλή θεραπεία, μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε μια προβληματική συνήθεια, με σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, τονίζει η Dipa Kamdar, Λέκτορας Φαρμακευτικής Πρακτικής στο Πανεπιστήμιο Kingston, σε άρθρο της στο The Conversation. Η ευρεία χρήση αυτών των προϊόντων εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την ασφάλειά τους, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται σε υπερβολικό βαθμό.
Η ρινική συμφόρηση εμφανίζεται συνήθως όταν η επένδυση της μύτης και των παραρρινίων κόλπων παρουσιάζει φλεγμονή λόγω αλλεργιογόνων, ιών ή ρύπων. Αυτός ο ερεθισμός ωθεί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να απελευθερώσουν φλεγμονώδεις χημικές ουσίες, προκαλώντας πρήξιμο και αυξημένη παραγωγή βλέννας, η οποία εμποδίζει τη ροή του αέρα.
Τα περισσότερα μη συνταγογραφούμενα αποσυμφορητικά σπρέι περιέχουν δραστικά συστατικά όπως η οξυμεταζολίνη, η ξυλομεταζολίνη ή η φαινυλεφρίνη. Αυτές οι ενώσεις συστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία στις ρινικές διόδους, διεγείροντας υποδοχείς ευαίσθητους στην αδρεναλίνη, μειώνοντας το πρήξιμο και επιτρέποντας στον αέρα να περάσει πιο ελεύθερα – σχεδόν αμέσως.
Αυτή η γρήγορη ανακούφιση είναι μεν ελκυστική, συνοδεύεται όμως από μια σημαντική συνέπεια: Το ενδεχόμενο υπερβολικής χρήσης και εθισμού.
Ο φαύλος κύκλος της επαναλαμβανόμενης συμφόρησης
Μία από τις πιο ανησυχητικές συνέπειες της παρατεταμένης χρήσης ρινικού σπρέι είναι ότι μπορεί να προκαλέσει έναν φαύλο κύκλο επανασυμφόρησης. Μια αμερικανική μελέτη υπολόγισε ότι έως και το 9% των ασθενών που επισκέπτονται κλινικές ωτορινολαρυγγολογίας αντιμετωπίζουν το εν λόγω πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει όταν οι ρινικοί ιστοί εξαρτώνται από το σπρέι για να παραμείνουν αποσυμφορημένοι. Με την πάροδο του χρόνου, η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου μειώνεται, ωθώντας τους χρήστες να το εφαρμόζουν συχνότερα ή σε υψηλότερες δόσεις, για να επιτύχουν την ίδια ανακούφιση. Αυτό δημιουργεί έναν αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο κατάχρησης.
Τα συμπτώματα της επαναλαμβανόμενης συμφόρησης περιλαμβάνουν επίμονη ρινική απόφραξη, ξηρότητα, πονοκεφάλους, ακόμη και άγχος, που προκαλείται από την αίσθηση του ασθενή ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει χωρίς το σπρέι, καθιστώντας τη διακοπή ακόμη πιο δύσκολη. Οι ρινικές δίοδοι μπορεί, επίσης, να παρουσιάσουν ερυθρότητα και ερεθισμό, κλινική εικόνα που μοιάζει με τη βλάβη που προκαλεί η χρήση κοκαΐνης.
Η παρατεταμένη χρήση δε συνδέεται, όμως, μόνο με προσωρινή δυσφορία, αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε μακροχρόνιες επιπλοκές, όπως χρόνια ιγμορίτιδα, αραίωση του ρινικού βλεννογόνου, συχνές ρινορραγίες, ακόμη και διάτρηση του ρινικού διαφράγματος.
Υπάρχουν ασφαλέστερες λύσεις;
Οι ειδικοί συμβουλεύουν να περιορίσετε τη χρήση των ρινικών αποσυμφορητικών σπρέι σε έως 3 έως 5 συνεχόμενες ημέρες και να ακολουθείτε πάντα προσεκτικά τις οδηγίες δοσολογίας του προϊόντος. Για όσους νιώθουν εξαρτημένοι από τα ρινικά σπρέι, το κλειδί είναι η σταδιακή διακοπή της χρήσης τους, ώστε να μην αντιμετωπίσουν σοβαρά συμπτώματα στέρησης.
Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν ρινικά σπρέι κορτικοστεροειδών, όπως η βεκλομεθαζόνη, για να απαλύνουν τη φλεγμονή κατά τη διάρκεια της διαδικασίας απεξάρτησης. Υπάρχουν, όμως, κι άλλες, άμεσα διαθέσιμες ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις. Τα διαλύματα θαλασσινού νερού και οι πλύσεις μπορούν να βοηθήσουν στην έκπλυση των ερεθιστικών ουσιών και να ενυδατώσουν τις ρινικές διόδους, χωρίς να προκαλέσουν επανασυμφόρηση. Επιπλέον, τα από του στόματος αντιισταμινικά και αποσυμφορητικά μπορεί να είναι χρήσιμα για τη συμφόρηση που προκαλείται από αλλεργίες, αν και συνοδεύονται και αυτά από παρενέργειες. Οι βακτηριακές ιγμορίτιδες, από την άλλη, μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνταγογραφούμενα αντιβιοτικά. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Συνήθως, όμως, με την κατάλληλη θεραπεία, οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν εντός μιας εβδομάδας από τη διακοπή του σπρέι.
Χρησιμοποιώντας τα αποσυμφορητικά ρινικά σπρέι με φειδώ και εξερευνώντας ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις, μπορείτε να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τη ρινική συμφόρηση. Και ίσως αύριο να αναπνέετε καλύτερα, χωρίς αυτά.
Διαβάστε επίσης
Ρινική συμφόρηση: Η κίνηση – κλειδί που απελευθερώνει την αναπνοή
