Το ανθρώπινο έντερο φιλοξενεί τρισεκατομμύρια βακτήρια που διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην πέψη, το μεταβολισμό, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, ακόμη και στην ψυχική υγεία. Η διατροφή αποτελεί τον πλέον βασικό παράγοντα στη διαμόρφωση του μικροβιώματος του εντέρου, ωστόσο οι επιπτώσεις της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων παραμένουν αντικείμενο συζήτησης. Παρόλο που παρέχουν βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως ασβέστιο και προβιοτικά, αντικρουόμενες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί είτε να υποστηρίζουν τα ευεργετικά βακτήρια είτε να συμβάλλουν στη φλεγμονή και τις μεταβολικές διαταραχές.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα στο επίκεντρο έρευνας
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nutrients, διερεύνησε τη σχέση μεταξύ της πρόσληψης γαλακτοκομικών και του εντερικού μικροβιώματος. Για τις ανάγκες της μελέτης, έλαβαν μέρος 34 άτομα που είχαν υποβληθεί πρόσφατα σε κολονοσκόπηση. Οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν βάσει αυστηρών κριτηρίων, αποκλείοντας όλους όσοι είχαν φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, πρόσφατη χρήση αντιβιοτικών ή σημαντικές διατροφικές αλλαγές. Η πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων κατά το τελευταίο έτος αναφέρθηκε από τους ίδιους με τη χρήση ερωτηματολογίου.
Επίσης, συλλέχθηκαν 97 βιοψίες, ώστε να αναλυθεί η μικροβιακή σύνθεση με τη χρήση αλληλουχίας συγκεκριμένων γονιδίων. Οι ερευνητές εξέτασαν τη μικροβιακή ποικιλομορφία χρησιμοποιώντας στατιστικά μοντέλα, τα οποία ήταν προσαρμοσμένα για ποικίλους δημογραφικούς παράγοντες και τρόπου ζωής, όπως η ηλικία, ο δείκτης μάζας σώματος, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η ποιότητα της διατροφής.
Τελικά, τα γαλακτοκομικά είναι «σύμμαχός» μας ή όχι;
Η μελέτη αποκάλυψε αρκετές συσχετίσεις μεταξύ της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων και της σύνθεσης του εντερικού μικροβιώματος:
- Γάλα και ευεργετικά βακτήρια: Η υψηλότερη πρόσληψη γάλακτος συνδέθηκε με αφθονία του «Faecalibacterium», ενός βακτηρίου με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Επιπλέον, το «Akkermansia», ένα βακτήριο που σχετίζεται με τη βελτιωμένη μεταβολική υγεία, ήταν πιο διαδεδομένο.
- Ποικιλομορφία: Οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν περισσότερα γαλακτοκομικά παρουσίασαν μεγαλύτερη μικροβιακή α-ποικιλότητα. Δηλαδή τα βακτήρια του εντέρου τους ήταν ποικιλόμορφα και πιο ομοιόμορφα κατανεμημένα.
- Τυρί και μικροβιακές αλλαγές: Η υψηλότερη κατανάλωση τυριού συσχετίστηκε με χαμηλότερη μικροβιακή ποικιλότητα. Επιπλέον, συνδέθηκε με μειωμένα επίπεδα των βακτηρίων Bacteroides και Subdoligranulum. Ενώ τα Bacteroides έχουν ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, τα χαμηλότερα επίπεδα των «Subdoligranulum» σχετίζονται με μεταβολικές διαταραχές. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί να έχουν διαφορετικές επιδράσεις στο εντερικό μικροβίωμα, λόγω των διαφοροποιήσεων στη σύνθεση των θρεπτικών συστατικών και στις διαδικασίες ζύμωσης.
- Συνολική κατανάλωση: Η μεγαλύτερη πρόσληψη γαλακτοκομικών συνδέθηκε θετικά με το βακτήριο «Bifidobacterium», γνωστό προβιοτικό που υποστηρίζει την πέψη και την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Ο ασαφής ρόλος του γιαουρτιού: Παρά τη φήμη του γιαουρτιού ως τροφή πλούσια σε προβιοτικά, η μελέτη αυτή δεν βρήκε ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ κατανάλωσης και σύνθεσης του εντερικού μικροβιώματος. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτό ενδέχεται να οφείλεται στη χαμηλή πρόσληψή του από τους συμμετέχοντες και όχι σε πραγματική έλλειψη επίδρασης.
Η μελέτη παρέχει στοιχεία που υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών επηρεάζει σημαντικά την εντερική υγεία, με πιθανές επιπτώσεις και στη μεταβολική, ανοσολογική, πεπτική. Ενώ το γάλα φαίνεται να προάγει τα ευεργετικά βακτήρια, η κατανάλωση τυριού μάλλον έχει πιο «σύνθετες» επιδράσεις. Βέβαια, υπάρχει ανάγκη περαιτέρω έρευνας, καθώς -μεταξύ άλλων -πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι περιορισμοί της συγκεκριμένης: μικρό μέγεθος του δείγματος (κυρίως ηλικιωμένοι άνδρες) και εξάρτηση από τα αυτοαναφορικά ερωτηματολόγια.
Ωστόσο, καθώς οι επιστήμονες διερευνούν τις περίπλοκες συνδέσεις μεταξύ διατροφής και εντερικού μικροβιώματος, μελέτες όπως αυτή συνεισφέρουν πολύτιμες γνώσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαμόρφωση στρατηγικών στη δημόσια υγεία και εξατομικευμένων διατροφικών συστάσεων.
Έντερο: Τι να κάνουμε κάθε βράδυ για να είναι υγιές – Τέσσερις γιατροί δίνουν 7 πολύτιμες συμβουλές
Γαστρεντερικός καρκίνος: Φταίει η κακή διατροφή για 1 στις 5 περιπτώσεις
