Όταν πρόκειται για σχέσεις, συχνά επικεντρωνόμαστε σε όσα λέγονται. Ένας καβγάς, ένα «σ’ αγαπώ», μια παρατήρηση. Όπως εξηγεί ο Αμερικανός ψυχολόγος, Mark Travers, Ph.D., όμως, σε άρθρο του στο Forbes, το πραγματικό συναισθηματικό κλίμα μίας σχέσης διαμορφώνεται από τις παύσεις και, πιο συγκεκριμένα, από τις επικίνδυνες σιωπές. Ενώ η σιωπή μπορεί να χαρίσει ηρεμία, όταν γίνεται απόσταση ή παραίτηση, έχει την ικανότητα να απομακρύνει τους ανθρώπους χωρίς καν να το καταλάβουν. Ποιες είναι οι δύο «ήσυχες» συνήθειες που, σύμφωνα με τον Travers, υπονομεύουν τη συναισθηματική σύνδεση;
1. Η σιωπή της συναισθηματικής απομάκρυνσης
Αυτή η σιωπή συμβαίνει όταν κάποιος σταματά να εκφράζεται, επειδή δεν νιώθει πια ασφάλεια στη σχέση. Δεν πρόκειται για ήρεμη σιωπή, αλλά για μια σιωπή που προστατεύει από την απόρριψη, την κριτική ή την πιθανότητα τσακωμού. Όπως εξηγεί ο δρ. Travers, αυτή η απομάκρυνση εμφανίζεται συχνά όταν οι προηγούμενες προσπάθειες επικοινωνίας δεν βρήκαν πρόσφορο έδαφος. Κάποιος μπορεί να φαίνεται εξωτερικά ήρεμος, αλλά στην πραγματικότητα να βρίσκεται σε κατάσταση επιφυλακής, χωρίς να το συνειδητοποιεί. Αυτός ο μηχανισμός εμφανίζεται επίσης σε μελέτη του Journal of Anxiety Disorders (2014), στην οποία οι συμμετέχοντες που εκτέθηκαν σε ήπιο κοινωνικό στρες έδειξαν φυσιολογικά σημάδια άγχους, όπως διαστολή της κόρης και εντονότερη οπτική παρακολούθηση, χωρίς να αναφέρουν αυξημένο άγχος. Στις σχέσεις, αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να κλείνεται στον εαυτό του χωρίς φωνές ή δραματικές αντιδράσεις, απλώς απομακρύνοντας τον εαυτό του συναισθηματικά.
Με τον καιρό, αυτή η σιωπή μεγαλώνει. Το άτομο αποφεύγει την ευαλωτότητα, καταπιέζει τις ανάγκες του και «μικραίνει» την παρουσία του στη σχέση. Ειδικά σε σχέσεις με «αγχώδη» και «αποφευκτικά» χαρακτηριστικά, ο ένας σύντροφος αναζητά μεγαλύτερη εγγύτητα, ενώ ο άλλος απομακρύνεται για να προστατευτεί, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο αποξένωσης και παρεξηγήσεων. Η αναγνώριση αυτού του μοτίβου είναι το πρώτο βήμα για να το σπάσετε. Σκεφτείτε τι φοβάστε να μοιραστείτε ή τι αποφεύγετε να εκφράσετε και γιατί.
2. Η σιωπή της ψυχολογικής αποδέσμευσης
Αυτή είναι η πιο «ήσυχη», αλλά ίσως και η πιο επικίνδυνη μορφή απομάκρυνσης. Όταν κάποιος σταματά να συγκρούεται, αλλά και να ελπίζει, η σχέση μετατρέπεται σε μία καθημερινή ρουτίνα χωρίς ουσία. Το σπίτι καθαρίζεται, τα ψώνια γίνονται, οι κουβέντες συνεχίζονται, όμως το συναίσθημα έχει χαθεί. Δεν υπάρχουν ουσιαστικές συζητήσεις ή αληθινό ενδιαφέρον. Όπως εξηγεί ο δρ. Travers, αυτή η κατάσταση μοιάζει με το φαινόμενο της «αποσύζευξης» (decoupling), όπου τα συναισθηματικά βιώματα παύουν να σχετίζονται με τις αντιδράσεις μας. Σε μια σχέση, αυτό μεταφράζεται σε αποσύνδεση: Σταματάτε να περιμένετε από τον άλλον να καταλάβει ή να ανταποκριθεί.
Δεν υπάρχει πια προσμονή, ενθουσιασμός ή φόβος. Υπάρχει απλώς συνύπαρξη χωρίς ουσιαστική ανταλλαγή. Είναι το πρώτο στάδιο της συναισθηματικής απόστασης, που, όπως λέει ο δρ. Travers, οδηγεί στο τέλος, όχι με έκρηξη, αλλά με σιωπή. Αν αυτό σας φαίνεται οικείο, μη βιαστείτε να δημιουργήσετε ένταση απλώς για να «σπάσετε» τη σιωπή. Αντί γι’ αυτό, αναρωτηθείτε: Πότε ήταν η τελευταία φορά που πραγματικά αναζητήσατε ο ένας τον άλλον; Πότε αρχίσατε να λέτε στον εαυτό σας ότι δεν έχει πια νόημα;
Γιατί η σιωπή είναι πιο εκκωφαντική από τον θόρυβο;
Η σιωπή δεν είναι πάντα κακή. Μπορεί να είναι τρυφερή και ήρεμη, μία ένδειξη οικειότητας. Όταν, όμως, χρησιμοποιείται σαν ασπίδα ή σαν παραίτηση, γίνεται το πιο δυνατό «όχι» που δεν ειπώθηκε ποτέ. Γι’ αυτό, μην την αγνοείτε. Μάθετε να την ακούτε με το ένστικτό σας, όχι μόνο με τα αυτιά σας. «Οι πιο επικίνδυνες σιωπές είναι εκείνες που δεν αναγνωρίζονται, που έρχονται τόσο φυσικά, που ξεχνάμε ότι δεν ήταν πάντα εκεί», καταλήγει ο δρ. Travers.
Διαβάστε επίσης
Σχέσεις: 6 tips από τον ειδικό για να σταματήσετε να τσακώνεστε συνέχεια για τους ίδιους λόγους
Σχέσεις: Η προσκόλληση στο παρελθόν βλάπτει – 5 τρόποι να την αποφύγετε
