Ο σκύλος μπορεί να μην έχει την ικανότητα της λεκτικής επικοινωνίας, αλλά κατανοεί και αντιλαμβάνεται τους ανθρώπους από τις κινήσεις τους -ακόμα και των ματιών- και από τον τόνο της φωνής τους.

«Συνηθίζουμε να μιλάμε για το πόσο σημαντικό είναι να καταλαβαίνουμε και, φυσικά, να σεβόμαστε τη «γλώσσα του σώματος» των σύγχρονων κατοικίδιων σκύλων.
Οι σκύλοι μας, ως γνωστόν, δεν μιλούν ελληνικά, αγγλικά, ή κάποια άλλη ανθρώπινη γλώσσα. Ωστόσο, το ότι δεν μπορούν να αρθρώσουν λέξεις, όπως οι άνθρωποι, δεν σημαίνει πως αδυνατούν να επικοινωνήσουν.
Το κάνουν, χρησιμοποιώντας τη «γλώσσα του σώματος» και τη φωνή. Η δική τους «γλώσσα του σώματος» είναι πολύπλοκη: αντανακλά τις σκέψεις, τις προθέσεις και τα συναισθήματά τους, όπως συμβαίνει και με τα διαφορετικά είδη -και τόνους- γαβγίσματος.

Οι σκύλοι, λοιπόν, μπορούν να «διαβάσουν» και να αποκωδικοποιήσουν τη «γλώσσα του σώματος» των άλλων σκύλων και, καθώς ζουν αρκετά χρόνια δίπλα μας, είναι σε θέση να «διαβάσουν», το ίδιο καλά, και τη δική μας. Δηλαδή, τις κινήσεις μας, ακόμα και των ματιών, αλλά και τη στάση του σώματός μας», ενημερώνει η εκπαιδεύτρια σκύλων, Εριέττα Καραμπέτσου.

Ας δούμε, λοιπόν, πώς αντιλαμβάνονται οι σκύλοι τη δική μας «γλώσσα του σώματος», αλλά και τον τόνο της φωνής μας.

«Έχετε δοκιμάσει ποτέ να ρίξετε μια ματιά προς τον οδηγό του σκύλου σας; Το πιθανότερο είναι, εκείνος να σηκωθεί αυτόματα και να είναι έτοιμος για περίπατο!
Μια κατάσταση που συναντώ πολύ συχνά, ως εκπαιδεύτρια σκύλων, είναι το πώς διαβάζουν οι σκύλοι τη «γλώσσα του σώματος» των κηδεμόνων/χειριστών τους κατά τη διάρκεια του περιπάτου.
Ένας άνθρωπος κρατάει τον σκύλο του με το λουρί, και εκείνος κάθεται δίπλα του. Αν ο άνθρωπος κοιτάξει τον σκύλο και στρέψει το σώμα του προς αυτόν, και του πει το χαρακτηριστικό «πάμε», ο σκύλος είναι πολύ πιθανό να μην κουνηθεί. Γιατί; Γιατί, απλά, το σώμα του ανθρώπου, ο ώμος και το βλέμμα του, δείχνουν προς τα πίσω! Αντιθέτως, εάν ο άνθρωπος κινήσει το πόδι δίπλα στον σκύλο και κοιτάξει μπροστά, ο σκύλος θα αρχίσει να προχωράει», διευκρινίζει η κα Καραμπέτσου.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύμφωνα με την εκπαιδεύτρια σκύλων, είναι η «ώρα της ζημιάς». Μπαίνουμε στο σπίτι και το κουτάβι μας έχει κάνει «πάρτι» ζημιών. Επειδή δεν έχει καταλάβει τι έχει κάνει «λάθος», χοροπηδά πάνω μας και μας επιδεικνύει, με όσα μέσα διαθέτει, τη χαρά που νιώθει για την επανένωση μας. Εμείς, βλέποντας τις ζημιές, στεκόμαστε, στην αρχή, ακίνητοι. Εν συνεχεία φωνάζουμε, κάνουμε έντονες χειρονομίες, και το σώμα μας εκκρίνει σημαντικές ποσότητες ορμονών στρες.

Τότε το κουτάβι μας, περιγράφει η κα Καραμπέτσου, «μαζεύεται» και δείχνει, στα μάτια μας, ένοχο. Πολλοί κάνουν το λάθος να υποθέσουν πως το κουτάβι κατάλαβε πολύ καλά τι έκανε. Αλλά, την επόμενη μέρα, το επαναλαμβάνει. Και ο κηδεμόνας αναρωτιέται «τι πάει λάθος;».

Εξηγεί ότι το κουτάβι ουδόλως κατάλαβε τι λέγαμε, ούτε για ποιο λόγο θυμώσαμε. Αντιλήφθηκε, μόνο, πως οργιστήκαμε. Από τη στάση του σώματός μας, τον τόνο της φωνής μας, και τις ορμόνες που μπορεί να μυρίσει χάρη στο όργανο vomeronasal που διαθέτει (Vomeronasal organ -VNO, γνωστό και ως Jacobson’s organ. Στα ελληνικά, βορειομοριακό όργανο).

«Ο Brian Hare, καθηγητής εξελικτικής ανθρωπολογίας (Duke CanineCognition Center), έχει ασχοληθεί αρκετά με τις γνωστικές δεξιότητες των σκύλων, και με το πώς αυτοί αντιλαμβάνονται τη «γλώσσα του σώματος» των ανθρώπων. Έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι σκύλοι καταλαβαίνουν τέσσερις φορές καλύτερα τη «γλώσσα του σώματος» των ανθρώπων, σε σύγκριση με το πώς την αντιλαμβάνονται οι χιμπατζήδες.
Οι σύγχρονοι εκπαιδευτές σκύλων χρησιμοποιούμε καθημερινά τη «γλώσσα του σώματος», προκειμένου να κατευθύνουμε έναν σκύλο σε συγκεκριμένη συμπεριφορά. Και εκπαιδεύουμε και τους κηδεμόνες να χρησιμοποιούν το σώμα τους, με χειρονομίες και κινήσεις, ώστε να δείχνουν τις προθέσεις τους στον σκύλο τους», αναφέρει η κα Καραμπέτσου.

Μια ακόμη ισχυρή παράμετρος, όσον αφορά την επικοινωνία σκύλου και ανθρώπου, σύμφωνα με την κα Καραμπέτσου, είναι ο τόνος της φωνής μας. Οι δυνατές φωνές και οι λεκτικές διορθώσεις, σε έντονο ύφος, τρομάζουν και κάνουν έναν σκύλο να νιώθει άβολα. Σε αντίθεση με τον ήπιο, ή και χαρούμενο, τόνο ομιλίας μας, που τον βοηθά να συγκεντρώνεται καλύτερα και να κουνάει την ουρά τουαπό χαρά.
«Δοκιμάστε να ζητήσετε από τον σκύλο σας να κάτσει. Την πρώτη φορά ζητήστε το με ήρεμο τόνο φωνής, χωρίς ενθουσιασμό. Και τη δεύτερη, με χαρούμενο τόνο. Θα διαπιστώσετε και μόνοι σας πως, όταν του μιλάτε χαρούμενα, σας προσφέρει τη συμπεριφορά γρηγορότερα και με μεγαλύτερη προθυμία», προτρέπει η κα Καραμπέτσου και καταλήγει: «Οι σκύλοι μας, λοιπόν, ζώντας δίπλα στον άνθρωπο για χιλιάδες χρόνια και παρατηρώντας τον, είναι σε θέση να κατανοούν και να αποκωδικοποιούν με μεγάλη επιτυχία, τόσο τη «γλώσσα του σώματός» μας, όσο και τους τόνους της φωνής μας».

Η εκπαιδεύτρια σκύλων, Εριέττα Καραμπέτσου

̽ H κυρία Εριέττα Καραμπέτσου είναι επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων, σύμβουλος συμπεριφοράς, ψυχολογίας και ευζωίας σκύλων με εξειδίκευση στα θέματα που σχετίζονται με τον αποχωρισμό ως η μοναδική πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια CSAT (Certified Separation Anxiety Trainer by Malena De Martini Treating Separation Anxiety in Dogs Academy) στην Ελλάδα. Είναι απόφοιτη της Ακαδημίας Εκπαιδευτών Victoria Stilwell Academy με θεωρητική και πρακτική εξάσκηση στο Wigan του Ηνωμένου Βασιλείου. Το 2017 εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Η Τέχνη του να επικοινωνώ με το σκύλο μου», από τις Εκδόσεις Φυλάτος. Έχει πιστοποίηση πρώτων βοηθειών σε σκύλους από το British College of Canine Studies και είναι μέλος του Doggone Safe ως πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια για ενημερώσεις Αποφυγής Δαγκώματος σε παιδιά και ενηλίκους (Dog Bite Safety Educator). Παραδίδει δωρεάν μαθήματα για αδέσποτους σκύλους και διατελεί ως μέλος σε πενταμελείς επιτροπές δήμων για τη διαχείριση αδέσποτων.

Πηγές
1. Jacobson, L. (1813). Anatomisk Beskrivelse over et nyt Organ i Huusdyrenes Næse. Veterinær=Selskapets Skrifter [in Danish] 2,209–246.
2. Meredith, Michael. “The Vomeronasal Organ”. FSU Program in Neuroscience. Florida State University. Archived from the originalon2013-02-11. Retrieved 2013-05-27.
3. Stanley Coren (Professor of Psychology at the University of British Columbia)
4. Brian Hare (Professor of Evolutionary Anthropology – Duke University)

Διαβάστε επίσης