Εάν πραγματικά θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι και ικανοποιημένοι από τη ζωή, τότε δεν αρκεί να εστιάζουμε μόνο στον εαυτό μας, αλλά και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, το «μυστικό» μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να εμπιστευτούμε τους ανθρώπους γύρω μας.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Psychological Bulletin, ανέλυσε σχεδόν 1.000 ερευνητικές εργασίες και δεδομένα από πάνω από 2,5 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Στόχος ήταν να αναδείξει πώς συνδέονται η εμπιστοσύνη και η ευτυχία. Το συμπέρασμα ήταν εντυπωσιακό: η προθυμία μας να εμπιστευτούμε – είτε πρόκειται για τους γείτονες, θεσμούς ή και αγνώστους – επηρεάζει βαθιά την ψυχική μας υγεία. Αυτή η σχέση ισχύει ανεξαρτήτως ηλικίας: είτε είμαστε 26, 56 ή 83 ετών, τα αποτελέσματα είναι παρόμοια.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι η σχέση εμπιστοσύνης – ευτυχίας λειτουργεί αμφίδρομα: όχι μόνο η εμπιστοσύνη μάς κάνει πιο ευτυχισμένους, αλλά και το να είμαστε ευτυχισμένοι μάς κάνει πιο δεκτικούς στο να εμπιστευόμαστε. Οι ερευνητές σημειώνουν: «Η εμπιστοσύνη και η ευημερία αλληλοενισχύονται με την πάροδο του χρόνου». Ο μηχανισμός αυτός είναι ψυχολογικά λογικός: όταν είμαστε σε καλή διάθεση, βλέπουμε τον κόσμο πιο θετικά, ερμηνεύουμε καταστάσεις με κατανόηση και δίνουμε στους άλλους το πλεονέκτημα της αμφιβολίας. Αντίστοιχα, όταν εμπιστευόμαστε τους άλλους, ενισχύεται η κοινωνική μας συμμετοχή και οι υποστηρικτικές σχέσεις, πράγμα που ευνοεί την ευτυχία.
Σκεφτείτε στιγμές που νιώσατε πραγματικά ευτυχισμένοι – πιθανότατα αυτές συνδέονταν με σχέσεις που σας έκαναν να αισθάνεστε ασφαλείς. Αντίθετα, περίοδοι δυσπιστίας, είτε απέναντι σε έναν σύντροφο είτε σε θεσμικές αποφάσεις, ίσως συνοδεύτηκαν από άγχος ή θλίψη.
Τι παρατήρησαν οι ερευνητές
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης ανέλυσαν τρεις τύπους εμπιστοσύνης, με διαφορετική βαρύτητα για την ευημερία μας. Η διαπροσωπική εμπιστοσύνη – δηλαδή η πίστη μας σε άτομα του κοντινού μας περιβάλλοντος (φίλους, οικογένεια, συναδέλφους) -είχε τη μεγαλύτερη επίδραση στην ευτυχία. Ακολουθούσε η γενικευμένη εμπιστοσύνη, δηλαδή η βασική μας πεποίθηση απέναντι στην ανθρώπινη φύση. Τέλος, η θεσμική εμπιστοσύνη – προς οργανισμούς, κυβερνήσεις, την αστυνομία – είχε τη μικρότερη επίδραση, αν και παρέμενε σημαντική.
Η έρευνα αποκάλυψε και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία για τη σύνδεση εμπιστοσύνης με διάφορες πτυχές της ευημερίας. Η πιο ισχυρή σχέση εμφανίστηκε με τη γενική ικανοποίηση από τη ζωή – δηλαδή το πώς αξιολογούμε τη συνολική πορεία της ζωής μας. Η σύνδεση ήταν πιο αδύναμη με θετικά συναισθήματα όπως η χαρά και ο ενθουσιασμός, και ακόμα πιο ασθενής με τα αρνητικά, όπως το άγχος και η κατάθλιψη.
Η ηλικία μετράει
Ίσως το πιο απροσδόκητο εύρημα ήταν ότι η σχέση εμπιστοσύνης–ευτυχίας δεν ήταν εξίσου ισχυρή σε όλες τις ηλικίες. Παιδιά, έφηβοι και ηλικιωμένοι παρουσίασαν πιο έντονη σύνδεση ανάμεσα στην εμπιστοσύνη και την ικανοποίηση από τη ζωή. Αντίθετα, νέοι ενήλικες και μεσήλικες εμφάνισαν ασθενέστερη σχέση.
Για τους νέους, η δημιουργία και διατήρηση κοινωνικών σχέσεων αποτελεί βασικό αναπτυξιακό στόχο – και η εμπιστοσύνη παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτό. Στη μέση ηλικία, όμως, οι άνθρωποι συχνά εστιάζουν στην καριέρα και την αυτονομία, μειώνοντας τον ρόλο της εμπιστοσύνης στη συνολική τους ευτυχία.
Ο ρόλος της κοινωνίας
Οι σκανδιναβικές χώρες, όπως η Φινλανδία και η Δανία, πρωτοστατούν στους δείκτες ευτυχίας, ενισχύοντας τη σύνδεση εμπιστοσύνης και ευημερίας. Εκεί, η γενικευμένη εμπιστοσύνη αντανακλά την πίστη των πολιτών στην ικανότητα του κράτους να προσφέρει ένα ασφαλές, ευημερούν και συνεργατικό κοινωνικό περιβάλλον.
Η εμπιστοσύνη μας στους άλλους είναι στενά συνδεδεμένη με την ψυχική ευημερία, αλλά το κοινωνικό πλαίσιο την ενισχύει ή την αποδυναμώνει. Άνθρωποι με έμφυτη εμπιστοσύνη δεν αποκομίζουν απαραίτητα τα ίδια οφέλη σε κοινωνίες χαμηλής συνοχής, όσο σε περιβάλλοντα όπου κυριαρχεί η εμπιστοσύνη και η αλληλεγγύη. Παρότι παραδοσιακά θεωρείται ότι οι γυναίκες είναι πιο προσανατολισμένες στις σχέσεις, η μελέτη έδειξε πως άνδρες και γυναίκες επηρεάζονται εξίσου από την εμπιστοσύνη ως προς την ευημερία τους.
Σε μια εποχή όπου η εμπιστοσύνη στους θεσμούς κλονίζεται, τα ευρήματα της μελέτης προσφέρουν τόσο προειδοποίηση όσο και ελπίδα. Καθώς η εμπιστοσύνη μειώνεται, μπορεί να επηρεαστεί και η συλλογική ευημερία. Αν όμως επενδύσουμε στην οικοδόμηση κοινοτήτων βασισμένων στην εμπιστοσύνη, μπορούμε να ενισχύσουμε την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής για τις μελλοντικές γενιές.
Διαβάστε επίσης
Το μυστικό της ευτυχίας κρύβεται σε ένα μακρινό ταξίδι – Η απόσταση που εγγυάται την ευεξία
Λιγότερο άγχος, περισσότερη ευτυχία: Το μυστικό είναι τόσο απλό – Δοκιμάστε το τώρα!
