Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι μια από τις καλύτερες συνήθειες που μπορεί να υιοθετήσει κάποιος για να θωρακίσει την υγεία του και να περιορίσει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, καρκίνου και πρόωρου θανάτου. Μια νέα, διεθνής μελέτη, ωστόσο, υποδηλώνει ότι υπάρχει ένας παράγοντας που μπορεί να υπονομεύσει σημαντικά τα πολύτιμα οφέλη της άσκησης για την υγεία.
Ερευνητές από το University College London (UCL) και ιδρύματα σε όλο τον κόσμο διαπίστωσαν ότι η μακροχρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση εξασθενεί τα θετικά αποτελέσματα της άσκησης στην υγεία. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο BMC Medicine, βασίζονται στα δεδομένα περισσότερων από 1,5 εκατομμύριο ενηλίκων που παρακολουθήθηκαν για πάνω από μια δεκαετία σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Δανία, η Κίνα και η Ταϊβάν.
Η ρύπανση μειώνει -αλλά δεν εξαλείφει- τα οφέλη της άσκησης
Η μελέτη αποκάλυψε ότι, ενώ η άσκηση συνεχίζει να προσφέρει οφέλη για την υγεία ακόμη και σε μολυσμένα περιβάλλοντα, η προστατευτική της επίδραση είναι πολύ μικρότερη για άτομα που εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες που ζούσαν σε περιοχές με αυξημένα επίπεδα μικροσωματιδίων -γνωστών ως PM2,5- άντλησαν μειωμένα οφέλη για την υγεία από τη σωματική δραστηριότητα.
Τα PM2,5 είναι μικροσκοπικά σωματίδια ρύπανσης με πλάτος μικρότερο από 2,5 μικρομέτρα – δηλαδή αρκετά μικρά ώστε να διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονες και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Η μακροχρόνια έκθεση σε αυτά τα σωματίδια συνδέεται με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις, καθώς και καρκίνο.
Ο κίνδυνος στις μολυσμένες περιοχές
Συνδυάζοντας τα αποτελέσματα 7 σημαντικών μελετών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που ασκούνταν τουλάχιστον 2.5 ώρες την εβδομάδα μείωσαν τον κίνδυνο θανάτου κατά περίπου 30% σε σύγκριση με εκείνα που δεν ασκούνταν.
Ωστόσο, για τα άτομα που ζούσαν σε περιοχές όπου τα επίπεδα PM2,5 ήταν 25 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μg/m³) ή υψηλότερα, η μείωση αυτή περιορίστηκε σε μόλις 12-15%. Σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού εκτίθεται σε επίπεδα ρύπανσης πάνω από αυτό το όριο.
Σε περιοχές όπου τα PM2,5 ξεπερνούσαν τα 35 μg/m³ -συνθήκες που επηρεάζουν περίπου το 36% του παγκόσμιου πληθυσμού- τα οφέλη της άσκησης μειώθηκαν ακόμη περισσότερο. Στην πραγματικότητα, η προστατευτική επίδραση της σωματικής δραστηριότητας δεν ήταν πλέον στατιστικά αξιόπιστη για τους θανάτους από καρκίνο σε αυτά τα επίπεδα ρύπανσης.
Απαραίτητος για την υγιή γήρανση ο καθαρός αέρας
Η άσκηση, ωστόσο, παραμένει ευεργετική, ακόμη και σε μολυσμένα περιβάλλοντα, υπογράμμισε ο κύριος συγγραφέας, καθηγητής Po-Wen Ku από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Chung Hsing της Ταϊβάν. «Παρ’ όλα αυτά, η βελτίωση της ποιότητας του αέρα μπορεί να ενισχύσει σημαντικά αυτά τα οφέλη για την υγεία», δήλωσε.
Ο συν-συγγραφέας καθηγητής Andrew Steptoe από το UCL συμφώνησε, σημειώνοντας ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να «εμποδίσει ορισμένα από τα οφέλη της άσκησης», προσθέτοντας ότι τόσο η σωματική δραστηριότητα, όσο και ο καθαρός αέρας είναι απαραίτητα για την υγιή γήρανση.
Πρακτικές συμβουλές για όσους ασκούνται
Οι ερευνητές δεν συνιστούν την πλήρη εγκατάλειψη της άσκησης σε εξωτερικούς χώρους. Αντ’ αυτού, προτείνουν να λαμβάνονται πρακτικά μέτρα για τη μείωση της έκθεσης, όπως ο έλεγχος των τοπικών εκθέσεων για την ποιότητα του αέρα, η επιλογή καθαρότερων διαδρομών και ο περιορισμός της έντασης της άσκησης κατά τις ημέρες με υψηλή ρύπανση. Η καθηγήτρια Paola Zaninotto από το Τμήμα Επιδημιολογίας και Δημόσιας Υγείας του UCL τόνισε ότι «απλές προσαρμογές μπορούν να βοηθήσουν στη μεγιστοποίηση των οφελών της άσκησης, ακόμη κι όταν η ποιότητα του αέρα δεν είναι ιδανική».
Περιορισμοί της μελέτης και μελλοντική έρευνα
Οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι τα περισσότερα δεδομένα προήλθαν από χώρες υψηλού εισοδήματος, επομένως τα ευρήματα ενδέχεται να μην ισχύουν σε περιοχές όπου η ρύπανση φτάνει σε ακόμη πιο επικίνδυνα επίπεδα. Επιπλέον, η μελέτη δεν έλαβε υπόψη την έκθεση στον αέρα εσωτερικών χώρων ή τις διατροφικές συνήθειες. Παρά τους περιορισμούς, ωστόσο, η μελέτη προσαρμόστηκε σ’ ένα ευρύ φάσμα παραγόντων, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, οι συνήθειες καπνίσματος και οι υπάρχουσες παθήσεις, καθιστώντας τα ευρήματα αξιόπιστα και ιδιαίτερα σημαντικά για τη δημόσια υγεία.
Η έρευνα υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για επενδύσεις σε πρωτοβουλίες για καθαρότερο αέρα, όχι μόνο για τη μείωση των ασθενειών, αλλά και τη διατήρηση όλων των οφελών της σωματικής δραστηριότητας στην υγεία. Εν ολίγοις, η άσκηση παραμένει ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για καλύτερη υγεία, αλλά χωρίς καθαρό αέρα, χάνει μέρος της πολύτιμης δυναμικής της.
Διαβάστε επίσης
Ήπαρ: Ο νέος μεγάλος εχθρός του είναι μικροσκοπικός – Και το «γεμίζει» λίπος
Παράδοξο: Γιατί ο καρκίνος του πνεύμονα «χτυπάει» όσους δεν έχουν καπνίσει ποτέ
Αυτισμός: Η αόρατη απειλή που αυξάνει τον κίνδυνο για το παιδί από την κύηση
