Η καθημερινότητα, συχνά, συνοδεύεται από υποχρεώσεις, προθεσμίες και ζητήματα που, αν και φαίνονται ρουτίνας, μπορούν να συσσωρευτούν και να προκαλέσουν πίεση. Το σώμα, σε αυτές τις περιπτώσεις, εισέρχεται σε κατάσταση στρες, με βασικό μεσολαβητή την κορτιζόλη, γνωστή και ως «ορμόνη του στρες».
Πρόκειται για μια στεροειδή ορμόνη που παράγεται από τα επινεφρίδια, τα οποία βρίσκονται ακριβώς πάνω από τα νεφρά. Οι παροδικές αυξήσεις της θεωρούνται φυσιολογικές.
Ωστόσο, όταν τα επίπεδα παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα υψηλά, μπορεί να επιφέρουν σημαντικές αλλοιώσεις στον οργανισμό όπως εξηγεί η φαρμακοποιός Karen Berger επίκουρη καθηγήτρια φαρμακευτικής στο Nova Southeastern University. Σύμφωνα με την ίδια, υπάρχουν 10 βασικές ενδείξεις που μπορεί να υποδηλώνουν ότι τα επίπεδα κορτιζόλης είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό:
1. Ανεξήγητη αύξηση βάρους
Η αύξηση βάρους αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα συμπτώματα. Τείνει να εντοπίζεται στην κοιλιακή χώρα, στη βάση του αυχένα και ανάμεσα στις ωμοπλάτες, με το χαρακτηριστικό λιπώδες εξόγκωμα να αποκαλείται «καμπούρα βουβαλιού». Συχνά παρατηρείται, επίσης, στρογγυλοποίηση του προσώπου («σεληνοειδές πρόσωπο»), ενώ τα άκρα εμφανίζονται λεπτότερα. Στα παιδιά με σύνδρομο Cushing παρατηρείται παχυσαρκία και, ενδεχομένως, επιβράδυνση της ανάπτυξης.
2. Δερματικές αλλοιώσεις
Η υψηλή κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει ραγάδες κόκκινου ή μωβ χρώματος σε περιοχές όπως η κοιλιά, το στήθος, τα χέρια και οι μηροί, καθώς και έξαρση ακμής. Στις γυναίκες είναι πιθανή η εμφάνιση υπερτρίχωσης στο πρόσωπο, τον αυχένα, το στήθος, την κοιλιά και τους μηρούς.
3. Κόπωση και μυϊκή αδυναμία
Η παρατεταμένη αύξηση της κορτιζόλης πολλές φορές συνδέεται με κόπωση ή μυϊκή αδυναμία. Δεδομένου, όμως, ότι αυτά τα συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται και με άλλες παθήσεις, δεν αποτελούν από μόνα τους διαγνωστικό κριτήριο. Η επιμονή τους καθιστά σκόπιμη την αξιολόγηση από επαγγελματία υγείας.
4. Υπέρταση και υπεργλυκαιμία
Η κορτιζόλη επηρεάζει τον μεταβολισμό, προκαλώντας αυξήσεις στην αρτηριακή πίεση και στο σάκχαρο του αίματος. Οι ήπιες αυξήσεις τους, συνήθως, δεν εκδηλώνονται με συμπτώματα. Αντίθετα, οι σημαντικότερες διαταραχές του σακχάρου μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη δίψα, πείνα ή συχνουρία.
5. Μείωση οστικής πυκνότητας
Η υψηλή κορτιζόλη συνδέεται με απώλεια οστικής μάζας και χαμηλότερη οστική πυκνότητα, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων. Η οστεοπόρωση, γνωστή και ως «σιωπηλή νόσος», μπορεί να παραμένει αδιάγνωστη έως την εκδήλωση κατάγματος. Σημάδια όπως ο έντονος πόνος στη μέση, η απώλεια ύψους ή η κύφωση αποτελούν ενδείξεις που δεν πρέπει να αγνοούνται.
6. Ψυχολογικές και γνωστικές μεταβολές
Η υπερέκκριση κορτιζόλης ενδέχεται να προκαλέσει άγχος, κατάθλιψη ή δυσκολία στη ρύθμιση συναισθημάτων. Παράλληλα, είναι δυνατόν να επηρεάσει τη γνωστική λειτουργία, οδηγώντας σε προβλήματα μνήμης, σύγχυση ή μειωμένη συγκέντρωση.
7. Διαταραχές εμμήνου ρύσεως
Στις γυναίκες, η υψηλή κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει ακανόνιστο κύκλο ή αμηνόρροια, με πιθανές συνέπειες στη γονιμότητα.
8. Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
Η ελαττωμένη λίμπιντο αποτελεί πιθανό σύμπτωμα. Στους άνδρες μπορεί να συνυπάρχει στυτική δυσλειτουργία, η οποία, επίσης, επηρεάζει τη γονιμότητα.
9. Αυξημένη ευθραυστότητα του δέρματος
Η λέπτυνση του δέρματος μπορεί να οδηγήσει σε ευκολότερη εμφάνιση μωλώπων, ακόμη και χωρίς εμφανή τραυματισμό.
10. Συχνότερες λοιμώξεις
Η μακροχρόνια αύξηση κορτιζόλης αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις ή παρατείνοντας τον χρόνο αποκατάστασης.
Εν κατακλείδι, οι διακυμάνσεις της κορτιζόλης αποτελούν φυσιολογικό φαινόμενο και συνδέονται με την ανταπόκριση του οργανισμού στο στρες. Όταν, όμως, τα επίπεδα παραμένουν αυξημένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενδέχεται να εμφανιστούν αλλαγές που επηρεάζουν διαφορετικά συστήματα του σώματος.
Οι 10 πιο συχνές ενδείξεις αυξημένης κορτιζόλης
- Ανεξήγητη αύξηση βάρους
- Ραγάδες και δερματικές αλλαγές
- Κόπωση / μυϊκή αδυναμία
- Υπέρταση και υψηλό σάκχαρο
- Οστεοπόρωση / απώλεια οστικής μάζας
- Άγχος, κατάθλιψη, δυσκολία συγκέντρωσης
- Ακανόνιστη έμμηνος ρύση
- Μειωμένη λίμπιντο
- Εύκολοι μώλωπες
- Συχνές λοιμώξεις.
Διαβάστε επίσης
Λιγότερο στρες με έναν απλό και πολύ υγιεινό τρόπο – Ελάχιστοι τον γνωρίζουν
Το «άγχος της Δευτέρας» μπορεί να μας αρρωστήσει πραγματικά – Μεγάλος ο κίνδυνος για την καρδιά
Χρόνιο στρες: 5 απλοί τρόποι να το διαχειριστούμε αποτελεσματικά – Η ψυχολόγος προτείνει
