Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μια από τις πιο συχνές διαταραχές του ύπνου, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία η αναπνοή σταματά επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της νύχτας λόγω απόφραξης των αεραγωγών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυνατό ροχαλητό, ανήσυχο ύπνο, υπνηλία την ημέρα και αυξημένο κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως υπέρταση, καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η πιο διαδεδομένη θεραπεία είναι η συσκευή συνεχούς θετικής πίεσης των αεραγωγών (CPAP), η οποία, παρότι αποτελεσματική, συχνά θεωρείται άβολη ή δύσχρηστη από τους ασθενείς. Για τον λόγο αυτό, η ιατρική κοινότητα αναζητά διαρκώς απλές, οικονομικές και προσβάσιμες εναλλακτικές θεραπείες. Σε αυτό το πλαίσιο, μια αρχαία πρακτική από την Ινδία, το φύσημα κοχυλιού ή «shankh blowing», προσελκύει το ενδιαφέρον της επιστήμης.
Το φύσημα κοχυλιού: Από την ινδική παράδοση στην επιστημονική εφαρμογή
Το shankh blowing είναι μια παραδοσιακή αναπνευστική άσκηση, με ιστορία χιλιάδων ετών στην ινδική κουλτούρα. Περιλαμβάνει βαθιά εισπνοή και έπειτα δυνατή, παρατεταμένη εκπνοή μέσα από σφιχτά κλειστά χείλη, χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο, σπειροειδές κοχύλι.
Μια μικρή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο ERJ Open Research, έδειξε ότι η τακτική εξάσκηση σε αυτή την τεχνική για έξι μήνες μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της μέτριας αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, βελτιώνοντας τον ύπνο και αντιμετωπίζοντας την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε υπό την ηγεσία του Δρ. Krishna K Sharma από το Eternal Heart Care Centre and Research Institute στο Jaipur της Ινδίας, στην οποία συμμετείχαν 30 άτομα ηλικίας 19 έως 65 ετών με διάγνωση μέτριας αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Όλοι υποβλήθηκαν σε πολυσωματογραφία (αναλυτική καταγραφή του ύπνου σε εξειδικευμένο εργαστήριο) και σε ερωτηματολόγια για την ποιότητα του ύπνου και το επίπεδο ημερήσιας υπνηλίας που αισθάνονταν.
Η ομάδα παρέμβασης αποτελούταν από 14 άτομα και η ομάδα ελέγχου από 16. Η πρώτη εκπαιδεύτηκε στο να φυσά σε παραδοσιακό κοχύλι που χρησιμοποιείται στις πρακτικές της γιόγκα και ενθαρρύνθηκε να εξασκείται στο σπίτι για τουλάχιστον 15 λεπτά, πέντε ημέρες την εβδομάδα. Η δεύτερη εκτελούσε «εικονική παρέμβαση» (sham procedure), δηλαδή ασκήσεις βαθιάς αναπνοής, με τον ίδιο ρυθμό. Μετά από έξι μήνες, οι ασθενείς αξιολογήθηκαν εκ νέου.
Σε σύγκριση με την ομάδα της βαθιάς αναπνοής, η ομάδα που έκανε shankh blowing παρουσίασε:
- 34% λιγότερη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας (μείωση 5 μονάδων στην κλίμακα ESS)
- Βελτίωση στην ποιότητα ύπνου (μείωση 1,8 μονάδων στην κλίμακα PSQI)
- Κατά μέσο όρο 4,4 λιγότερα επεισόδια άπνοιας ανά ώρα ύπνου (AHI)
- Υψηλότερα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα κατά τη διάρκεια της νύχτας
«Αρκετοί ασθενείς μου ανέφεραν ότι ένιωθαν πιο ξεκούραστοι και με λιγότερα συμπτώματα μετά την τακτική εξάσκηση στο shankh blowing. Αυτό μας οδήγησε να σχεδιάσουμε μια μελέτη για να δούμε αν αυτή η απλή, αρχαία πρακτική μπορεί να αποτελέσει χρήσιμη θεραπεία», δήλωσε ο Δρ. Sharma.
Όσον αφορά στον τρόπο εκτέλεσης, εξήγησε ότι «ο τρόπος που φυσάει κανείς το κοχύλι είναι ιδιαίτερος: βαθιά εισπνοή, μετά δυνατή, παρατεταμένη εκπνοή μέσα από σφιχτά χείλη. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί έντονες δονήσεις και αντίσταση στον αέρα, πιθανότατα ενδυναμώνοντας τους μύες του ανώτερου αεραγωγού, όπως του λαιμού και της μαλακής υπερώας, περιοχές που συχνά καταρρέουν στον ύπνο των ατόμων με τη συγκεκριμένη διαταραχή. Επίσης, η σπειροειδής δομή του κοχυλιού μπορεί να παράγει μηχανικά και ακουστικά ερεθίσματα που διεγείρουν περαιτέρω αυτούς τους μύες».
Προς μια νέα, χαμηλού κόστους θεραπεία για την αποφρακτική υπνική άπνοια
Ο Δρ. Sharma υπογράμμισε ότι πρόκειται για μια μικρή μελέτη, αλλά ήδη σχεδιάζεται μεγαλύτερη κλινική δοκιμή με τη συμμετοχή πολλών νοσοκομείων, ώστε να επιβεβαιωθούν και να επεκταθούν τα ευρήματα σε πιο ποικιλόμορφο πληθυσμό. Η νέα έρευνα θα εξετάσει και το πώς αυτή η πρακτική επηρεάζει αναλυτικά τον μυϊκό τόνο των αεραγωγών, τα επίπεδα οξυγόνου και την ποιότητα του ύπνου, ενώ θα τη συγκρίνει με θεραπείες (όπως η CPAP), ακόμη και σε σοβαρότερες μορφές της διαταραχής.
Η καθηγήτρια Σοφία Σχίζα, επικεφαλής της ομάδας ERS για τις διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο με έδρα το Πανεπιστήμιο Κρήτης, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, σχολίασε ότι «η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μια κοινή πάθηση σε όλο τον κόσμο. Γνωρίζουμε ότι οι ασθενείς έχουν κακή ποιότητα ύπνου και αυξημένο κίνδυνο υπέρτασης, εγκεφαλικού και καρδιακών παθήσεων. Παρότι η CPAP και άλλες θεραπείες είναι διαθέσιμες με βάση προσεκτική διάγνωση, εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για νέες προσεγγίσεις. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα μελέτη που δείχνει ότι η αρχαία πρακτική του shankh blowing μπορεί να ενισχύσει τους μύες και να αποτελέσει είτε εναλλακτική θεραπεία είτε συμπλήρωμα άλλων μεθόδων σε επιλεγμένους ασθενείς».
Διαβάστε επίσης
Το επαναστατικό χάπι που «βάζει στο αθόρυβο» το ροχαλητό
Λιγότερες από 7 ώρες ύπνου απειλούν τη ζωή αυτών των ασθενών
