Καθώς τα χρόνια περνούν, είναι φυσιολογικό να παρατηρούμε μικρές αλλαγές στην κινητικότητα και τη σωματική μας αντοχή. Όμως, μια νέα μελέτη από την ομάδα του ερευνητικού ινστιτούτου του οργανισμού Kaiser Permanente στην Ουάσινγκτον έρχεται να υποδείξει ότι αυτή η ήπια, αλλά προοδευτική φθορά δεν οφείλεται αποκλειστικά στην ηλικία. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο «ένοχος» μπορεί να βρίσκεται στο ντουλάπι με τα φάρμακά σας. Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open εστίασε στη σύνδεση μεταξύ μακροχρόνιας λήψης αντιχολινεργικών φαρμάκων και σταδιακής μείωσης της δύναμης και της κινητικότητας ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας.

Τι είναι τα αντιχολινεργικά και γιατί μας αφορούν;

Τα αντιχολινεργικά είναι φάρμακα που αναστέλλουν ή εμποδίζουν τη δράση της ακετυλοχολίνης, ενός βασικού νευροδιαβιβαστή για τη λειτουργία της μνήμης, των μυών και της ισορροπίας. Χρησιμοποιούνται ευρέως, για καταστάσεις όπως η ακράτεια, η κατάθλιψη, οι αλλεργίες, ακόμη και η αϋπνία. Η παρατεταμένη χρήση τους, όμως, φαίνεται να σχετίζεται με γνωσιακή σύγχυση, αυξημένο κίνδυνο πτώσεων και, όπως επιβεβαιώνει η παρούσα μελέτη, φθίνουσα σωματική λειτουργία.

Η μελέτη σε αριθμούς

Μια από τις πιο μακροχρόνιες και αξιόπιστες μελέτες στις ΗΠΑ, η «Adult Changes in Thought», αποτέλεσε τη βάση για την πρόσφατη έρευνα των επιστημόνων του Kaiser Permanente Washington, που φώτισε τις διαχρονικές επιπτώσεις ορισμένων κοινών φαρμάκων στη φυσική κατάσταση των ηλικιωμένων.

Η ανάλυση βασίστηκε στα δεδομένα 4.283 συμμετεχόντων, που παρακολουθούνται από το 1994. Για να ενταχθούν στη μελέτη, οι συμμετέχοντες έπρεπε να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια: Τουλάχιστον 10 συνεχόμενα έτη κάλυψης από το τοπικό σύστημα υγείας και τουλάχιστον δύο επισκέψεις όπου καταγράφηκαν με ακρίβεια η ταχύτητα βάδισης και η δύναμη της λαβής.

Οι φυσικές μετρήσεις γίνονταν κάθε δύο χρόνια, με αυστηρά, τυποποιημένα πρωτόκολλα, εξασφαλίζοντας τη συνέπεια και αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Παράλληλα, η έκθεση στα αντιχολινεργικά φάρμακα εκτιμήθηκε με τη βοήθεια των φαρμακευτικών αρχείων: Τόσο ως σωρευτική δόση, όσο και ως μέση τυποποιημένη ημερήσια δόση, εξετάζοντας χρονικά παράθυρα που εκτείνονταν έως και 10 χρόνια.

Ανάμεσα στα μοντέλα που δοκιμάστηκαν, αυτό που βασιζόταν σε τέσσερα χρόνια έκθεσης αποδείχθηκε το πιο ακριβές. Τα ευρήματα έδειξαν ότι για κάθε 1 μονάδα αύξησης στη μέση ημερήσια δόση, η ταχύτητα βάδισης μειωνόταν κατά 0,0034 μέτρα ανά δευτερόλεπτο ετησίως – μια επιβράδυνση μικρή μεν, αλλά με αθροιστική βαρύτητα.

Όσον αφορά στη δύναμη λαβής, το σημαντικότερο αποτέλεσμα εντοπίστηκε σε βάθος 6 ετών, όπου παρατηρήθηκε ετήσια μείωση 0,0329 κιλών ανά μονάδα φαρμακευτικής έκθεσης – μια υποχώρηση που μπορεί σταδιακά να επηρεάσει ουσιαστικά την καθημερινή λειτουργικότητα.

Πώς τα φάρμακα επηρεάζουν την κίνηση και τη δύναμή σας καθώς μεγαλώνετε

Μπορεί οι αριθμοί να μοιάζουν μικροί με την πρώτη ματιά – μερικά εκατοστά στο βάδισμα, λίγα γραμμάρια στη λαβή – όμως, οι ερευνητές προειδοποιούν πως όταν αυτές οι απώλειες αθροίζονται με τον χρόνο, το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου αμελητέο.

Η σταδιακή φθορά στη φυσική ικανότητα – είτε πρόκειται για την επιβράδυνση του βηματισμού, είτε για την εξασθένηση της λαβής – έχει ήδη συνδεθεί σε πολλές μελέτες με αυξημένο κίνδυνο πτώσεων, μειωμένη αυτονομία στην καθημερινότητα και μια αισθητή πτώση της ποιότητας ζωής στην τρίτη ηλικία.

Σε αυτό το πλαίσιο, ακόμη και μικρές διαφοροποιήσεις μπορούν να σηματοδοτήσουν μεγάλες μεταβολές στην καθημερινή λειτουργικότητα, μετατρέποντας ένα «φυσιολογικό» γήρας σε μια πολύ πιο εύθραυστη πραγματικότητα.

Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο από τη χρήση αντιχολινεργικών φαρμάκων

Η πρόληψη ξεκινά πάντοτε από τη γνώση και την προσεκτική παρακολούθηση. Οι συγγραφείς της μελέτης συστήνουν να αποφεύγεται η χορήγηση αντιχολινεργικών όταν αυτό είναι ιατρικά εφικτό, να προτιμάται η χαμηλότερη δυνατή δόση, και να γίνεται συχνή επαναξιολόγηση της αγωγής, με στόχο την ασφαλή και σταδιακή διακοπή, όπου αυτό είναι δυνατόν.

«Η συσσώρευση μικρών, ετήσιων απωλειών μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική λειτουργική έκπτωση με την πάροδο του χρόνου», προειδοποιούν χαρακτηριστικά οι ερευνητές του Kaiser Permanente Washington, υπογραμμίζοντας πως τα φαινομενικά «ασήμαντα» μπορεί τελικά να αποδειχθούν καθοριστικά.

Αν διανύετε την τρίτη ηλικία ή φροντίζετε κάποιον ηλικιωμένο, ίσως έχει έρθει η στιγμή να συζητήσετε με έναν ειδικό. Μήπως υπάρχει κάποιο φάρμακο που επηρεάζει τη δύναμη ή την ισορροπία σας; Υπάρχει ασφαλής εναλλακτική; Με σωστή ενημέρωση και συνεργασία με τον γιατρό, ακόμη και μικρές τροποποιήσεις στη φαρμακευτική αγωγή μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Διαβάστε επίσης

Άνοια: 5 συνηθισμένα φάρμακα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη νόσο – Ένας γιατρός εξηγεί

Αυτά τα φάρμακα απειλούν τη σεξουαλική μας ζωή

Το αγαπημένο ρόφημα που μπορεί να αλληλεπιδράσει με τα φάρμακα – Τι να προσέξουμε