Η παχυσαρκία δεν επηρεάζει μόνο το βάρος και τον μεταβολισμό μας αλλά συνδέεται άμεσα και με τη φθορά των αιμοφόρων αγγείων -και αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πού ακριβώς στο σώμα αποθηκεύεται το πλεονάζον λίπος. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα νέας μελέτης που πραγματοποιήθηκε από το Γερμανικό Κέντρο Καρδιαγγειακής Έρευνας (DZHK) και το Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Γκέτινγκεν (UMG), σε συνεργασία με ερευνητές από άλλες χώρες.
Με επικεφαλής τον καθηγητή Andreas Fischer, διευθυντή του Τμήματος Κλινικής Χημείας του UMG, και τη Δρ. Sana Hasan, η ομάδα ανέδειξε για πρώτη φορά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στο κοιλιακό και το υποδόριο λίπος, όσον αφορά την αντίδραση των αγγείων στην υπερκατανάλωση τροφής. Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στο Nature Communications.
Ο ρόλος του «που» και όχι απλώς του «πόσο»
Η μελέτη ρίχνει φως στους μηχανισμούς με τους οποίους το σπλαχνικό λίπος (δηλαδή αυτό που συγκεντρώνεται γύρω από τα όργανα) επιβαρύνει περισσότερο τον οργανισμό, προκαλώντας φλεγμονή και αγγειακή δυσλειτουργία. Σε αυτό το είδος, η παχυσαρκία φαίνεται να αλλάζει τη δομή των αιμοφόρων αγγείων, γεγονός που ενισχύει τη φλεγμονή και αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών.
Αντίθετα, στον υποδόριο λιπώδη ιστό (το λίπος κάτω από το δέρμα), οι επιστήμονες εντόπισαν έναν ειδικό τύπο ενδοθηλιακών κυττάρων με μικροσκοπικά «παραθυράκια», τα λεγόμενα ενδοθηλιακά κύτταρα με οπές. Τα κύτταρα αυτά φαίνεται ότι υποστηρίζουν τη σωστή λειτουργία του ιστού, όμως, σε περιπτώσεις παχυσαρκίας, ο αριθμός τους μειώνεται σημαντικά.
Με άλλα λόγια: δεν είναι μόνο η ποσότητα του λίπους που μετράει, αλλά κυρίως το πού αποθηκεύεται -και το λίπος στην κοιλιά είναι αυτό που θεωρείται πιο «επικίνδυνο» για την καρδιαγγειακή υγεία.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Fischer «τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι αλλαγές στα αγγεία λόγω παχυσαρκίας ξεκινούν νωρίτερα απ’ όσο νομίζαμε και διαφέρουν πολύ ανάλογα με το πού βρίσκεται το λίπος. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δούμε τα ίδια τα αγγεία ως βασικούς παράγοντες στις παθήσεις που σχετίζονται με μεταβολικές ασθένειες».
VEGFA: Το μόριο «ρυθμιστής» της αγγειακής υγείας
Κεντρικό ρόλο σε όλη αυτή τη διαδικασία φαίνεται να παίζει ένα μόριο σηματοδότησης που ονομάζεται VEGFA (Vascular Endothelial Growth Factor A). Το VEGFA είναι απαραίτητο για να διατηρούν τα αιμοφόρα αγγεία τη δομή και τη σωστή τους λειτουργία μέσα στον λιπώδη ιστό. Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι στην παχυσαρκία -και ειδικά όταν κάποιος τρέφεται για μεγάλο διάστημα με τροφές πλούσιες σε λιπαρά -τα επίπεδά του μειώνονται, οδηγώντας σταδιακά στην αλλοίωση και την αποδυνάμωση των αγγείων.
«Ο μηχανισμός αυτός δεν παρατηρείται μόνο σε πειραματόζωα αλλά και στον ανθρώπινο λιπώδη ιστό», εξηγεί ο Δρ. Fischer. «Το ότι διαπιστώνουμε πόσο κρίσιμος είναι ο ρόλος του VEGFA μάς ανοίγει νέους δρόμους για να διατηρήσουμε ή να αποκαταστήσουμε την αγγειακή υγεία σε συνθήκες παχυσαρκίας».
Η μελέτη βασίστηκε σε σύγχρονες τεχνικές υψηλής ανάλυσης, οι οποίες επέτρεψαν στους επιστήμονες να μελετήσουν με πρωτοφανή λεπτομέρεια τις διαφορές και τις μεταβολές στα ενδοθηλιακά κύτταρα των διαφόρων τύπων λίπους. Όπως σημειώνει η Δρ. Hasan, «τα αποτελέσματά μας αποτελούν τη βάση για μελλοντικές θεραπευτικές προσεγγίσεις, οι οποίες θα στοχεύουν ειδικά στη διατήρηση της σωστής λειτουργίας των αγγείων στον λιπώδη ιστό και στην πρόληψη επιπλοκών, όπως ο διαβήτης τύπου 2 και τα καρδιαγγειακά επεισόδια».
Διαβάστε επίσης
Αρκούν 2 μέρες «γεμάτες» λιπαρά για να βλάψουν έντερο και ανοσοποιητικό
Νόσος Αλτσχάιμερ: To «κρυφό» λίπος που προειδοποιεί για τον κίνδυνο 20 χρόνια νωρίτερα
Παιδική παχυσαρκία: Ο παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη
