Για πολλούς, το ροχαλητό θεωρείται απλά μια ενοχλητική συνήθεια που συνοδεύει τον ύπνο και, ενίοτε, τον διακόπτει. Όμως, πίσω από τον γνώριμο αυτό ήχο που παράγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, κρύβεται συχνά μια πιο σύνθετη αιτία, που έχει να κάνει με την ανατομία, τη φυσιολογία και την υγεία μας.
Όπως εξηγεί η Δρ. Michelle Spear, Καθηγήτρια Ανατομίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, το ροχαλητό μπορεί να αποτελεί ένα προειδοποιητικό σημάδι για πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως η υπνική άπνοια, η οποία έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακά νοσήματα και γνωστική εξασθένηση.
Η αναζήτηση λύσεων δεν προϋποθέτει απαραίτητα φάρμακα ή επεμβάσεις. Αντίθετα, η κατανόηση του πώς λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα μπορεί να οδηγήσει σε μη επεμβατικές, φυσικές παρεμβάσεις που βελτιώνουν θεαματικά την ποιότητα του ύπνου.
Τι προκαλεί το ροχαλητό;
Το ροχαλητό δημιουργείται όταν ο αέρας περνά με δυσκολία από τους ανώτερους αεραγωγούς του αναπνευστικού συστήματος, προκαλώντας δόνηση στους μαλακούς ιστούς. Οι αιτίες, δηλαδή, μπορεί να κρύβονται στη μύτη, τη γνάθο, τη γλώσσα, τον ουρανίσκο ή τον φάρυγγα. Κι εδώ είναι που η ανατομία έχει τον πρώτο λόγο, σύμφωνα με το άρθρο της Δρ. Spear στο The Conversation.
Μύτη
Η αφετηρία του προβλήματος εντοπίζεται συχνά στη μύτη. Όταν η ρινική αναπνοή δυσκολεύεται, είτε λόγω αλλεργιών, ρινικών πολυπόδων, είτε στραβού διαφράγματος, το σώμα στρέφεται στην αναπνοή από το στόμα. Αυτή η αλλαγή κάνει τον αέρα να περνά πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη πίεση, προκαλώντας δονήσεις των μαλακών ιστών που μεταφράζονται σε ροχαλητό.
Η αποκατάσταση της ρινικής διαπερατότητας με φυσιολογικούς ορούς, ρινικά σπρέι ή και με τη χρήση απλών βοηθημάτων όπως οι ταινίες μύτης, μπορεί να βελτιώσει θεαματικά την αναπνοή και να μειώσει τον ήχο κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Γνάθος
Ακόμη πιο καθοριστική είναι η θέση της κάτω γνάθου. Σε άτομα όπου η γνάθος τείνει να πέφτει προς τα πίσω, είτε από γενετική προδιάθεση είτε λόγω τραύματος, η γλώσσα ακολουθεί και ενδέχεται να περιορίσει μερικώς την αναπνοή. Αυτό επιδεινώνεται όταν το στόμα παραμένει ανοικτό κατά τη διάρκεια του ύπνου, διαταράσσοντας την ισορροπία των μυών και των μαλακών ιστών.
Η πλάγια στάση στον ύπνο, αλλά και η χρήση ειδικών στοματικών συσκευών που μετακινούν ελαφρώς τη γνάθο προς τα εμπρός, μπορούν να συμβάλλουν στο να μην κλείνουν οι αεραγωγοί. Ακόμη και η ήπια συγκράτηση του στόματος με υποαλλεργικές ταινίες έχει φανεί ωφέλιμη σε ορισμένες περιπτώσεις.
Γλώσσα
Η γλώσσα, ένας δυναμικός μυς που σπάνια σκεφτόμαστε όταν κοιμόμαστε, παίζει καθοριστικό ρόλο. Καθώς οι μύες της χαλαρώνουν στον βαθύ ύπνο, ιδιαίτερα σε άτομα με μεγάλη ή αδύναμη γλώσσα, μπορεί να πέσει προς τα πίσω και να περιορίσει τον χώρο του αεραγωγού. Αυτό αυξάνει τη ροή του αέρα και τις δονήσεις.
Ειδικές ασκήσεις, όπως η άσκηση πίεσης της γλώσσας στον ουρανίσκο ή η κίνησή της προς όλες τις κατευθύνσεις, μπορούν να τη δυναμώσουν μυϊκά και να περιορίσουν την πτώση στον ύπνο.
Μαλακή υπερώα
Ιδιαίτερη σημασία έχει και ο μαλακή υπερώα, το μυώδες τμήμα που καταλήγει στη χαρακτηριστική σταφυλή. Σε αρκετούς ανθρώπους, ιδιαίτερα σε φάσεις βαθύ ύπνου όπως η REM, οι μύες αυτής της περιοχής χαλαρώνουν σε τέτοιο βαθμό ώστε ο ουρανίσκος να γέρνει προς τα πίσω και να κλείνει μερικώς τον φάρυγγα, προκαλώντας την ηχηρή αναπνοή.
Η λύση εδώ μπορεί να είναι τόσο απλή, όσο και μελωδική. Η στοχευμένη εκφορά ήχων όπως το «λα» και το «κα» – είτε με ασκήσεις φωνητικής είτε μέσω τραγουδιού – ενδυναμώνει τους σχετικούς μυς. Ακόμα και η προσπάθεια να φουσκώσετε ένα μπαλόνι μερικές φορές την ημέρα έχει αποδειχθεί αποτελεσματική, λόγω της αντίστασης που προσφέρει στην αναπνοή.
Φάρυγγας
Βαθύτερα, ο φάρυγγας αποτελεί επίσης μια σημαντική περιοχή. Ως μυώδης σωλήνας χωρίς στηρικτικά οστά, είναι φυσικά επιρρεπής στην υποχώρηση όταν οι μυς χαλαρώνουν. Η ηλικία, η κατανάλωση αλκοόλ ή υπνωτικών, ακόμη και η παχυσαρκία, αυξάνουν αυτήν την πιθανότητα. Το λίπος γύρω από τον λαιμό μπορεί να πιέσει εξωτερικά τους αεραγωγούς, επιδεινώνοντας το πρόβλημα.
Η ενδυνάμωση των μυών του φάρυγγα μέσω αναπνευστικών και φωνητικών ασκήσεων, αλλά και η απώλεια βάρους, βοηθούν ουσιαστικά στην πρόληψη και την αποκατάσταση.
Διαβάστε επίσης
Ροχαλητό: Πόσο επικίνδυνο είναι – Το σύμπτωμα που πρέπει να μας ανησυχήσει
Ροχαλητό: Πριν αλλάξετε κρεβατοκάμαρα δείτε τις λύσεις για την υπνική άπνοια
Υπνική άπνοια: Η μάσκα μειώνει το ροχαλητό και προστατεύει το μυαλό!
