Περίπου 25 χρόνια έχουν περάσει από τη στιγμή που προβλήθηκε για πρώτη φορά η ταινία «Bicentennial Man» (στα ελληνικά «Ο άνθρωπος των δύο αιώνων»). Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς πρωταγωνιστεί ως ρομποτικός υπηρέτης με το όνομα Andrew, που με την πάροδο του χρόνου αρχίζει να αναπτύσσει ανθρώπινα συναισθήματα και επιδιώκει να γίνει… άνθρωπος. Αν και πρόκειται για ένα μείγμα επιστημονικής φαντασίας και δράματος, αγγίζοντας επιπλέον ηθικά διλλήματα, φαίνεται πως είμαστε κοντά σε μια τέτοια τεχνολογική πραγματικότητα.
Ο Δρ. Daniele Magistro, Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσικής Δραστηριότητας και Υγείας στο Τμήμα Επιστημών του Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Nottingham Trent μελετά ρομπότ για οικιακή χρήση. Σύμφωνα με τον ίδιο και το άρθρο του στο The Conversation, «είναι φιλικές, χρήσιμες μηχανές που μπορούν να μιλούν, να υπενθυμίζουν, να παρακολουθούν και ακόμη και να προσφέρουν μια μορφή συντροφιάς στους ηλικιωμένους».
Στη μελέτη του στο Πανεπιστήμιο Nottingham Trent, σε συνεργασία με συναδέλφους του από τα Πανεπιστήμια Sheffield Hallam και Loughborough, διερεύνησε πώς τα ρομπότ βοηθοί – που συχνά μοιάζουν με άνθρωπο ή κάποιο κατοικίδιο ζώο – και άλλες τεχνολογίες παρακολούθησης μπορούν να υποστηρίξουν τους ηλικιωμένους στο σπίτι για να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους χωρίς να χρειάζονται την κλασική ανθρώπινη φροντίδα.
Η έρευνα και οι ανησυχίες
Στο πλαίσιο της έρευνάς τους, οι ερευνητές μίλησαν με ηλικιωμένους από διαφορετικά υπόβαθρα, όπως άτομα με σωματικές αναπηρίες και με χαμηλότερο εισόδημα. Πολλοί ήταν ανοιχτοί στην ιδέα ενός ρομπότ στο σπίτι, ιδίως αν αυτό θα μπορούσε να είναι εξατομικευμένο, οικονομικά προσιτό και εύκολο στη χρήση. Υπήρξαν μάλιστα εξαιρετικά δεκτικοί στις δυνατότητες των κοινωνικά υποβοηθητικών ρομπότ και των αισθητήρων στο σπίτι που θα τους βοηθούσαν να παραμείνουν ενεργοί και ανεξάρτητοι. «Τα ρομπότ μπορούν να μας υπενθυμίσουν να μετακινούμαστε, να παίρνουμε φάρμακα ή να επικοινωνούμε με έναν φίλο. Για τα άτομα με σωματικές αναπηρίες, μπορούν να βοηθήσουν σε εργασίες που απαιτούν δύναμη ή τη χρήση της λαβής, όπως το σήκωμα των σακουλών για ψώνια ή το άνοιγμα βάζων» εξήγησε.
Εντούτοις, όπως και στην γνωστή ταινία, αρκετά πράγματα μπορεί να μην πάνε όπως έχουν σχεδιάσει οι ερευνητές. Σύμφωνα με τον ειδικό, η χρήση των συγκεκριμένων εργαλείων θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ, αν είναι πολύ απαιτητικά ή κακοσχεδιασμένα. Παρόμοιες ανησυχίες εξέφρασαν και οι συμμετέχοντες της μελέτης: «”Πώς θα το αντέξουμε οικονομικά αυτό;”, “Ποια δεδομένα συλλέγονται;” ήταν μερικές απορίες. Η χρηστικότητα ήταν μια άλλη ανησυχία: “Τι θα γίνει αν χαλάσει;” ή “τι θα γίνει αν δεν ξέρω πώς να το χρησιμοποιήσω;”. Ορισμένοι ήταν ανήσυχοι για το αν τα ρομπότ θα κάνουν τους ανθρώπους πιο παθητικούς ή ακόμη και θα αντικαταστήσουν τη σημαντική ανθρώπινη αλληλεπίδραση» σημείωσε ο ερευνητής.
Παρόλα αυτά, πολλοί ήταν ανοιχτοί στην ιδέα, ειδικά αν το ρομπότ μπορούσε να είναι εξατομικευμένο, προσιτό και χρήσιμο. «Η έρευνά μας υπογραμμίζει ότι οι ηλικιωμένοι εκτιμούν περισσότερο αυτά τα ρομπότ όταν προσφέρουν συναισθηματική σύνδεση και όχι μόνο πρακτική υποστήριξη» συμπλήρωσε.
Ενσυναίσθηση και βαθύτερη κατανόηση
Για να πετύχει αυτή η καινοτομία, τα ρομπότ αυτά θα πρέπει να σχεδιαστούν με τη συμβολή των ηλικιωμένων και όχι απλά γι’ αυτούς. Έτσι, η εξατομίκευση παίζει σημαντικό ρόλο: «Ένας ηλικιωμένος με αρθρίτιδα και χαμηλό εισόδημα μπορεί να χρειάζεται κάτι πολύ διαφορετικό από έναν τεχνολογικά έμπειρο συνταξιούχο με καλή υγεία» εξηγεί. Επιπλέον, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα ρομπότ θα έχουν και άλλες ικανότητες: από τις διαισθητικές αλληλεπιδράσεις, μέχρι τη διασφάλιση ότι μπορούν να περιηγηθούν με φυσικό τρόπο σε ένα στενό σαλόνι και ότι σέβονται την ιδιωτική ζωή και τη συναίνεση.
«Για να λειτουργήσουν, χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο από έξυπνη μηχανική. Χρειαζόμαστε ενσυναίσθηση, ένταξη και βαθύτερη κατανόηση του τι σημαίνει να γερνάς καλά. Αυτό σημαίνει να ακούμε τους ηλικιωμένους, να δοκιμάζουμε τις τεχνολογίες σε πραγματικές συνθήκες και να σχεδιάζουμε για το μυαλό και το σώμα. Η γήρανση δεν πρέπει να σημαίνει απομόνωση ή αδράνεια. Αν το πετύχουμε σωστά, ένα ρομπότ μπορεί όχι μόνο να σας βοηθήσει να θυμάστε τα χάπια σας. Μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε την ανεξαρτησία σας» καταλήγει ο ειδικός.
Διαβάστε επίσης
Φαίνεστε μικρότεροι από την ηλικία σας; Τι σημαίνει αυτό για την υγεία σας
Βρέθηκε γονίδιο που ενεργοποιεί τη φλεγμονή και επιταχύνει τη γήρανση – Πώς μπορούμε να το ελέγξουμε
Για πάντα νέοι με μούρα, μήλα και μαύρο τσάι – Οι θαυματουργές ενώσεις για υγιή γήρανση
