Καρδιακές παθήσεις, καρκίνος, άσθμα, διαβήτης. Χρόνιες ασθένειες που αντιπροσώπευαν περίπου το 75% των θανάτων το 2021. Παρότι είναι γνωστό ότι οφείλονται σε γενετικούς, περιβαλλοντικούς και συμπεριφορικούς παράγοντες ή σε συνδυασμό αυτών, υπάρχουν και άλλες παράμετροι που μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο ασθένειας;
Πολλές είναι οι μελέτες που πλέον έχουν ασχοληθεί με το τι μας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους. Μια νεότερη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Medicine πήγε τη συζήτηση ένα βήμα παραπέρα: Οι ερευνητές διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ ευτυχίας και υγείας, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η ευτυχία σημαίνει πάντα και καλύτερη υγεία, καθώς και το αν η ευτυχία και τα συναφή οφέλη για την υγεία είναι γραμμικά ή ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο.
«Αποδεικνύουμε ότι η υποκειμενική ευημερία ή η ευτυχία φαίνεται πως λειτουργεί ως πλεονέκτημα για την υγεία του πληθυσμού μόνο όταν ξεπεραστεί ένα ελάχιστο όριο περίπου 2,7 στην κλίμακα ζωής (Life Ladder)», δήλωσε η πρώτη συγγραφέας, καθηγήτρια Iulia Iuga, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο 1 Decembrie 1918 της Alba Iulia. «Πάνω από αυτό το σημείο καμπής, η αυξημένη ευτυχία συνδέεται με μείωση της θνησιμότητας από μη μεταδοτικές ασθένειες» εξηγεί.
Η κλίμακα ζωής είναι ένα απλό μέτρο ευτυχίας -από το 0 έως το 10- όπου το 0 σημαίνει τη χειρότερη δυνατή ζωή και το 10 σημαίνει την καλύτερη δυνατή ζωή. Εκφράζει την υποκειμενική ευτυχία ή ικανοποίηση από τη ζωή των πολιτών σε κάθε χώρα.
Η μελέτη
Η ερευνητική ομάδα αξιοποίησε δεδομένα που προήλθαν από διάφορες πηγές και 123 διαφορετικές χώρες, μεταξύ του 2006 και του 2021. Η βαθμολογία 2,7 βρίσκεται στο κατώτερο άκρο της κλίμακας και οι άνθρωποι ή οι χώρες που βρίσκονται σε αυτό το επίπεδο θεωρούνται γενικά δυστυχισμένοι. «Μια φράση που ταιριάζει σε αυτό το επίπεδο θα μπορούσε να είναι “με το ζόρι τα βγάζουν πέρα”», είπε η Δρ. Iuga. Ωστόσο, ήδη σε αυτό το σημείο, η βελτίωση της ευτυχίας αρχίζει να μεταφράζεται σε μετρήσιμα οφέλη για την υγεία.
Μόλις ξεπεραστεί το όριο και η συλλογική ευτυχία μιας χώρας ανέβει πάνω από αυτό, η μελέτη διαπίστωσε ότι κάθε αύξηση 1% στην υποκειμενική ευημερία συνδέεται με μια εκτιμώμενη μείωση 0,43% στο ποσοστό θνησιμότητας από μη μεταδοτικές ασθένειες για άτομα ηλικίας 30 έως 70 ετών.
«Στο πλαίσιο του παρατηρούμενου εύρους, δεν βρήκαμε στοιχεία που να υποδηλώνουν αρνητικές επιπτώσεις από την “υπερβολική” ευτυχία», πρόσθεσε η Δρ. Iuga. Κάτω από το όριο των 2,7 βαθμών, οι μικρές βελτιώσεις στην ευτυχία (για παράδειγμα, από βαθμολογία 2 σε 2,2) δεν μεταφράζονται σε μετρήσιμη μείωση των θανάτων από μη μεταδοτικές ασθένειες, σύμφωνα με τα στοιχεία. Προκειμένου να επιτευχθούν μετρήσιμες αλλαγές, πρέπει να αντιμετωπιστεί το πολύ χαμηλό επίπεδο ευημερίας, σύμφωνα με τη μελέτη.
Το προφίλ των ευτυχισμένων χωρών
Οι χώρες που ξεπέρασαν αυτό το όριο του 2.7 τείνουν να έχουν υψηλότερες δαπάνες υγείας ανά άτομο, ισχυρότερα δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας και πιο σταθερή διακυβέρνηση σε σύγκριση με τις χώρες που βρίσκονται κάτω από αυτό. Ο μέσος όρος της βαθμολογίας της κλίμακας ζωής στις χώρες που εξετάστηκαν κατά τη διάρκεια της μελέτης ήταν 5,45, με ελάχιστο 2,18 και μέγιστο 7,97. Eνδεικτικά, η βαθμολογία για την Ελλάδα το 2024 ήταν περίπου 5,93 (σε κλίμακα 0-10) σύμφωνα με δεδομένα της πλατφόρμας TheGlobalEconomy. Στις υψηλότερες θέσεις πρωταγωνιστούν χώρες της Σκανδιναβίας, όπως η Φινλανδία, με βαθμό περίπου 7,741 (μέσος όρος για 2021-2023), η Δανία (7,583).
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να ανεβάσουν τις χώρες πάνω από τη βαθμολογία 2,7, σύμφωνα με τη μελέτη. Για παράδειγμα, προωθώντας τον υγιεινό τρόπο ζωής με την επέκταση της πρόληψης της παχυσαρκίας και τον περιορισμό της διαθεσιμότητας αλκοόλ, βελτιώνοντας το περιβάλλον με αυστηρότερα πρότυπα ποιότητας του αέρα και αυξάνοντας τις κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία.
Οι συγγραφείς δήλωσαν ότι οι παρατηρήσεις τους θα μπορούσαν να συμβάλουν στην καθοδήγηση των πολιτικών για την υγεία και την κοινωνία και να βοηθήσουν στην ενσωμάτωση της ευημερίας στις προτεραιότητες των χωρών. Παρόλα αυτά, σημειώνουν ότι οι βαθμολογίες της κλίμακας ζωής που συνθέτουν τα δεδομένα τους ήταν αυτοαναφερόμενες, γεγονός που ενδέχεται να οδήγησε σε σφάλματα μέτρησης, διαφορές στους διαπολιτισμικούς τρόπους ανταπόκρισης ή μεροληψία.
Συμπέρασμα
Ο προσδιορισμός των προστατευτικών επιδράσεων της ευτυχίας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της υγείας των ανθρώπων. «Ο προσδιορισμός αυτού του σημείου καμπής θα μπορούσε να παρέχει πιο ακριβή στοιχεία για την πολιτική υγείας», κατέληξε η Δρ Iuga. «Η ευτυχία δεν είναι μόνο ένα προσωπικό συναίσθημα, αλλά και ένας μετρήσιμος πόρος δημόσιας υγείας».
Διαβάστε επίσης
Τέσσερα πράγματα που κάνουν αλλιώς τα ευτυχισμένα ζευγάρια, σύμφωνα με έναν ψυχολόγο
5 τρόποι να βρούμε την ευτυχία μετά τα 50, σύμφωνα με μια ψυχολόγο
