Η καθημερινότητά μας είναι κατακλυσμένη από οθόνες και ειδοποιήσεις. Κινητά, λάπτοπ, tablet έχουν γίνει τόσο αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, που η ιδέα να τα αφήσουμε στην άκρη -ακόμη και για λίγες μέρες -μοιάζει σχεδόν αδιανόητη.
Κι όμως, μέσα σε όλον αυτόν τον «θόρυβο», ξεπηδά μια νέα τάση που κερδίζει έδαφος: Το ψηφιακό detox.
Όλο και περισσότερα θέρετρα ανά τον κόσμο ζητούν από τους επισκέπτες τους να ζήσουν την εμπειρία των διακοπών χωρίς τις συσκευές τους. Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που το αναζητούν. Στην πραγματικότητα, το «offline ταξίδι» είναι μια από τις πλέον ισχυρές ταξιδιωτικές τάσεις.
Σύμφωνα με το Hilton Trends Report 2025, το 27% των ενηλίκων που σκοπεύουν να ταξιδέψουν δηλώνουν ότι θέλουν να μειώσουν τη χρήση των social media στις διακοπές τους. Αντίστοιχα, η διεθνής πλατφόρμα πολυτελών ενοικιαζόμενων κατοικιών Plum Guide κατέγραψε αύξηση 17% στις αναζητήσεις για «unplugged» καταλύματα, όπως αναφέρει το BBC.
Γιατί η απομάκρυνση είναι ευεργετική
Η τεχνολογία είναι βολική για την οργάνωση του ταξιδιού. Κρατήσεις, check-in, πληροφορίες… και η λίστα συνεχίζεται. Όταν, όμως, αρχίζει να «καταλαμβάνει» και την ίδια την εμπειρία των διακοπών, τότε το νόημα του να ξεφεύγουμε μοιάζει να χάνεται.
Όπως σημειώνει η οργάνωση «It’s Time To Log Off», ο μέσος άνθρωπος περνάει μία ολόκληρη μέρα την εβδομάδα online, ενώ το 34% έχει ανοίξει το Facebook μέσα στα τελευταία δέκα λεπτά. Παράλληλα, το 62% των ενηλίκων δηλώνει ότι «μισεί» το πόσο χρόνο ξοδεύει στο κινητό του.
«Έφευγα διστακτικά από την ηρεμία»
Η Ophelia Wu το έζησε από πρώτο χέρι. «Ζούσα μια χαοτική ζωή στο Λονδίνο και το έβρισκα εξαντλητικό», αναφέρει. «Χρειαζόμουν ένα διάλειμμα. Είχα ακούσει για αυτό το πρώην μοναστήρι στην Ούμπρια και ήμουν περίεργη να το δοκιμάσω».
Έκανε κράτηση για τρεις μέρες στην Ιταλία, σε ένα ξενοδοχείο χωρίς wi-fi, χωρίς σήμα κινητού, χωρίς τηλεόραση. Μόνο πέτρινοι τοίχοι, λιτά δωμάτια και φως από κεριά. «Ο βόμβος των μελισσών αντικατέστησε τον βόμβο των ειδοποιήσεων», θυμάται. «Όταν έφυγα, δίσταζα να ξανανοίξω το τηλέφωνό μου. Είχα συνηθίσει την ηρεμία του να μη σε ενοχλεί κανείς και την απουσία της αίσθησης του κατεπείγοντος».
Από το «στερητικό σύνδρομο» στη γαλήνη
Ο Martin Dunford, ιδρυτής και CEO ενός ιστότοπου που συγκεντρώνει καταλύματα σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, παρατηρεί την ίδια τάση: «Παλιά είχαμε μία επισήμανση που έδειχνε ποια καταλύματα διέθεταν wi-fi. Τώρα, προσθέτουμε ετικέτα χωρίς wi-fi».
Στην πλατφόρμα του έχουν ήδη καταχωρηθεί 34 προτάσεις για digital detox διαμονές. Όπως δείχνουν, μάλιστα, οι έρευνες που έκανε σε συνεργασία με δύο βρετανικά πανεπιστήμια, το μοτίβο είναι συγκεκριμένο. «Οι επισκέπτες ασφυκτιούν τις πρώτες 24 ώρες», εξηγεί. «Αλλά μετά από 48 ώρες προσαρμόζονται και αρχίζουν να ασχολούνται με άλλες δραστηριότητες. Στο τέλος μιας τριήμερης ή και μεγαλύτερης διαμονής είτε χαίρονται που θα πάρουν πίσω το τηλέφωνό τους, είτε το αντιμετωπίζουν με αδιαφορία».
Όταν το «offline» γίνεται επιχειρηματική ιδέα
Η Rosanna Irwin γνωρίζει καλά τι σημαίνει ψηφιακή υπερφόρτωση. «Ξεκίνησα την καριέρα μου στο Facebook», λέει. «Δούλευα ατελείωτες ώρες, με διεθνείς ομάδες, σε ένα περιβάλλον όπου υπήρχαν “απεριόριστες άδειες”, που στην πραγματικότητα σήμαινε ότι ήταν πιο δύσκολο να δικαιολογήσεις να πάρεις ρεπό. Τελικά, το να είμαι online όλη την ώρα με κατέστρεψε».
Βίωσε digital detox όταν ταξίδεψε στο νησί Samsø στη Δανία. «Πέρασα 3 μέρες χωρίς διαδίκτυο εκεί και γύρισα σπίτι σαν θεραπευμένη», θυμάται. «Παραιτήθηκα από τη δουλειά μου, γύρισα στην Ιρλανδία και πέρασα τους επόμενους 8 μήνες δουλεύοντας πάνω σε αυτήν την ιδέα».
Σήμερα, η Irwin διαχειρίζεται «καλύβες» στην ιρλανδική ύπαιθρο: Λιτοί χώροι χωρίς τεχνολογία, με επιτραπέζια, βιβλία, ραδιόφωνο και βασικό εξοπλισμό μαγειρικής. Για λόγους ασφαλείας υπάρχει μόνο ένα «ειδικό» τηλέφωνο με podcasts και μουσική. «Δεν βγάζουμε απλώς τους ανθρώπους offline», τονίζει. «Τους ενθαρρύνουμε να ανακαλύψουν τη δημιουργικότητα και τη ενσυνειδητότητά τους».
«Τρεις μέρες αρκούν για να δει κανείς διαφορά»
Παρόμοια πορεία ακολούθησε και ο Hector Hughes, συνιδρυτής ιστοσελίδας που, μέχρι στιγμής, διαθέτει 40 tech-detox καταλύματα σε Βρετανία και Ισπανία. «Ήμουν στα όριά μου το 2019. Πήγα σε ένα θέρετρο σε βουδιστικό ναό στα Ιμαλάια και έμεινα χωρίς κινητό για 10 μέρες. Δεν είχα ξαναζήσει ποτέ τέτοιου είδους διάλειμμα». Όταν γύρισε, αποφάσισε να δημιουργήσει έναν χώρο αποτοξίνωσης από την τεχνολογία, χωρίς θρησκευτικό ή φιλοσοφικό πλαίσιο.
Τα εν λόγω καταλύματα προσφέρουν ησυχία, επαφή με τη φύση και μια συσκευή «lockbox», όπου οι επισκέπτες κλειδώνουν τα κινητά τους. «Ακόμα και μόνο τρεις μέρες offline μπορούν να έχουν βαθύτατη επίδραση», λέει ο Hughes. «Στο τέλος νιώθεις μια βαθιά αίσθηση ηρεμίας. Είναι σχεδόν σουρεαλιστικό. Οι άνθρωποι φεύγουν, δείχνοντας 10 χρόνια νεότεροι. Και τα ζευγάρια, ειδικά, είναι πιο δεμένα. Αν είστε μαζί μια δεκαετία, πιθανόν δεν έχετε περάσει ούτε μια μέρα χωρίς κινητό».
Από ανερχόμενη τάση σε νέα κανονικότητα;
Απ’ ότι φαίνεται, οι detox διακοπές είναι μια αναπόφευκτη αντίδραση στον (υπερ)συνδεδεμένο κόσμο μας. Με τον καιρό, όμως, μπορεί να μην πρόκειται πια για κάτι τόσο ασυνήθιστο. Ίσως το να πηγαίνουμε διακοπές χωρίς wi-fi να είναι η μελλοντική κανονικότητα.
Διαβάστε επίσης
Γνωστική εξασθένηση: Πώς την επηρεάζουν οι οθόνες; Νέα μελέτη δίνει μια απροσδόκητη απάντηση
Χρήση smartphone μέχρι 60΄ από τους μαθητές «επιτρέπει» νέα μελέτη
