Το ygeiamou.gr μίλησε με την Δρ Regina Guthold βασική συγγραφέα της μελέτης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την φυσική δραστηριότητα στον κόσμο, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Global Health. Διαπιστώσαμε ότι η κίνηση ματ για την υγεία μας είναι να πάμε για περπάτημα τώρα!

Μπορεί να ακούγεται αστείο αλλά είναι πολύ σοβαρό. Ένας στους τέσσερις άνδρες, μία στις τρεις γυναίκες και τρεις στους τέσσερις εφήβους απλά δεν κάνουν αρκετή γυμναστική και ούτε καν πληρούν τα ελάχιστα όρια που έχει θέσει ο ΠΟΥ για την φυσική δραστηριότητα. Ποια είναι αυτά;Τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης δραστηριότητα ή 75 λεπτά υψηλής έντασης φυσική δραστηριότητα την εβδομάδα. Απλά σκεφτείτε: περπατάτε έστω και δέκα λεπτά την ημέρα; Η μήπως η μέρα σας κυλάει από καρέκλα σε καρέκλα, είτε αυτή είναι το κάθισμα του αυτοκινήτου, του γραφείου, της καφετέριας ή του εστιατορίου και τελικά του καναπέ;

Και τα νέα γίνονται όλο και χειρότερα. Όσο οι χώρες αναπτύσσονται οικονομικά, τόσο μειώνονται τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Η εικόνα μας είναι τόσο απογοητευτική και επιδεινούμενη που οι ειδικοί εκτιμούν ότι δεν θα καταφέρουμε να μειώσουμε έστω και κατά 10% το… καθισιό μέχρι το 2025.

Η υγεία μας κινδυνεύει σοβαρά από αυτή την τάση, ενώ η μελέτη κατέγραψε και μια μεγάλη ανισότητα όσον αφορά τα δυο φύλα – ευτυχώς στην Ελλάδα όχι τόσο έντονη, αλλά υπαρκτή. Με απλά λόγια οι άνδρες ασκούνται περισσότερο από τις γυναίκες. Σε όλες τις περιοχές του κόσμου οι γυναίκες είναι λιγότερο δραστήριες συγκριτικά με τους άνδρες. Το μικρότερο χάσμα μεταξύ των δυο φύλων είχαν οι προηγμένες χώρες, αλλά και πάλι υφίστατο.

Τι έδειξε η μελέτη
Περισσότεροι από 1.4 δισεκατομμύρια ενήλικες ανά τον κόσμο θέτουν την ζωή τους σε κίνδυνο από ασθένειες που οφείλονται στην έλλειψη επαρκούς φυσικής δραστηριότητας.Το λυπηρό είναι ότι δεν έχει σημειωθεί βελτίωση στην τάση όσον αφορά τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας από το 2001.

Ακόμη πιο λυπηρό είναι ότι στις αναπτυγμένες χώρες – στις οποίες ανήκει και η δική μας φυσικά – τα επίπεδα ανεπαρκούς φυσικής δραστηριότητες υπερδιπλασιάστηκαν σε σύγκριση με τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Η άνεση, η ευμάρεια και το «έχειν» (εντάξει, ίσως η Ελλάδα να μην ανήκει ακριβώς σ’ αυτή την κατηγορία χωρών, όσον αφορά όμως, την φυσική μας κατάσταση ανήκουμε χωρίς αμφιβολία!) συμβαδίζουν με μια όλο και περισσότερο καθιστική ζωή. Τα στοιχεία της μελέτης προήλθαν από 358 μελέτες πληθυσμού σε 168 χώρες και σε σύνολο 1,9 εκατομμυρίου συμμετεχόντων. Οι ερωτηθέντες ανέφεραν τη δραστηριότητα είχαν στην εργασία, στο σπίτι και στον ελεύθερο χρόνο τους.

Ενήλικες με ανεπαρκή φυσική δραστηριότητα
Ελλάδα, 37.7% του πληθυσμού, 33.9% των ανδρών, 41.1% των γυναικών
Ιταλία, 41,4% του πληθυσμού, 36.2% των ανδρών, 46,2% των γυναικών
Γαλλία, 29.3% του πληθυσμού, 24.3% των ανδρών, 34.0% των γυναικών
Ισπανία, 26.8% του πληθυσμού, 22.9% των ανδρών, 30.5% των γυναικών
ΗΠΑ 40% των ενηλίκων, Μεγάλη Βρετανία36% των ενηλίκων, Κίνα 14% των ενηλίκων (εδώ σημειώθηκε βελτίωση χάρη σε κυβερνητικές παρεμβάσεις και πολιτικές)
Κουβέιτ, Αμερικανική Σαμόα, Σαουδική Αραβία και Ιράκ: πάνω από το 50% του ενήλικου πληθυσμού

Πηγή Worldwide trends in insufficient physical activity from 2001 to 2016: a pooled analysis of 358 population-based surveys with 1.9 million participants, The Lancet Global Health

«Σε αντίθεση με άλλες σοβαρές απειλές για την υγεία του πληθυσμού παγκοσμίως, τα επίπεδα της ανεπαρκούς φυσικής δραστηριότητας δεν μειώνονται» προειδοποιεί η συγγραφέας της μελέτης Δρ. Regina Guthold από τον ΠΟΥ με την οποία μιλήσαμε. Και συνεχίζει: «Τα κύρια αίτια πρόωρων θανάτων στις ανεπτυγμένες χώρες είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι καρκίνοι, ο διαβήτης και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Aυτές οι νόσοι έχουν κοινούς παράγοντες κινδύνου που είναι το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας. Ορισμένοι από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου έχουν και κοινό αιτιολογικό υπόβαθρο – τις τιμές, το marketing και τις στρατηγικές προώθησης που καθιστούν τις ανθυγιεινές επιλογές πιο φτηνές, ελκυστικές και προσιτές οδηγώντας σε υπερκατανάλωση. Η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την διαθεσιμότητα (ή όχι) ασφαλών και άνετων δομών όπως πάρκα, αθλητικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις αναψυχής, καθώς και δομών που επιτρέπουν το περπάτημα και την ποδηλασία. Είναι αναγκαίο όλοι να έχουν πρόσβαση σε υποδομές που θα τους ενθαρρύνουν και θα τους υποστηρίζουν να είναι πιο δραστήριοι σε κάθε ηλικία. Ακόμη, δεδομένων των διαφορών ανάμεσα στα δύο φύλα χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε να παρέχουμε στις γυναίκες τα κατάλληλα προγράμματα και τις υπηρεσίες που θα τις ωθήσουν να είναι πιο δραστήριες με ευχάριστο, ασφαλή και άνετο τρόπο. Ίσως να βοηθούσαν και προγράμματα που απευθύνονται μόνο σε γυναίκες.»

Περπάτημα και παιχνίδι
Ακόμη και ο ΠΟΥ δίνει έμφαση σε κάτι που δεν μας είναι άγνωστο. Περπάτημα, ποδήλατο, σπορ και παιχνίδι θα ξυπνήσουν το μυϊκό μας σύστημα, θα θωρακίσουν την υγεία μας και θα μας βοηθήσουν να πετύχουμε τον στόχο της υγείας και ευεξίας που έχει θέσει ο ΠΟΥ για τους πολίτες όλων των χωρών. Μάλιστα το περπάτημα και το ποδήλατο προτείνονται και ως τρόποι μεταφοράς από και προς την εργασία. Ο στόχος του προγράμματος του ΠΟΥ είναι η μείωση κατά 15% μέχρι το 2030 της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας σε ενήλικες και εφήβους.

Το παράδειγμα που δίνει ελπίδα
Η ευμάρεια απειλεί την υγεία; «Πράγματι οι κοινωνίες με μεγαλύτερη ευμάρεια υποφέρουν περισσότερο από την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας στην οποία συμπεριλαμβάνεται όχι μόνο η άσκηση αλλά και η φυσική δραστηριότητα στη δουλειά, το σπίτι και τα μέσα μαζικής μεταφοράς» επισημαίνει στο ygeiamou.gr η ΔρDingDing (Melody) αναπληρώτρια καθηγήτρια της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Σίδνει.
Από τη στιγμή που ο τρόπος ζωής μας οδηγεί σε καθιστική ζωή πώς μπορεί το ζήτημα να λυθεί με κρατική παρέμβαση – δεν αντικρούει το ένα το άλλο, αναρωτιόμαστε. «Κάθε άλλο» απαντά η Δρ. Melody. «Η οικονομική ανάπτυξη δεν χρειάζεται να γίνεται εις βάρος της φυσικής δραστηριότητας. Σκεφτείτε το παράδειγμα της Δανίας και της Ολλανδίας όπου οι κυβερνήσεις έθεσαν σε προτεραιότητα την ενεργή μεταφορά των πολιτών κυρίως με το ποδήλατο και φυσικά μέσω του κατάλληλου σχεδιασμού και υποδομής. Οι πολιτικές και τα προγράμματα θα πρέπει να καταστήσουν την φυσική δραστηριότητα μια διασκεδαστική, άνετη, προσβάσιμη και δωρεάν – ή χαμηλού κόστους – επιλογή» συμπληρώνει.
Η συμβουλή της: «Ενσωματώστε την φυσική δραστηριότητα στη ζωή σας. Ξεκινήστε παίρνοντας τις σκάλες και όχι το ασανσέρ, περπατώντας σε κοντινούς προορισμούς αντί να οδηγείτε, κάντε ένα περίπατο μετά το δείπνο, αντί να δείτε τηλεόραση. Να θυμάστε ότι δεν χρειάζεται να ασκούμαστε σε υπερβολικό βαθμό για να ωφεληθούμε ούτε χρειάζεται να γυμναζόμαστε συνέχεια. Κάθε προσπάθεια μετράει και κάθε λεπτό κάνει την διαφορά.»