Τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα αφορούν περίπου 88 εκατομμύρια ευρωπαίους. Η καταγραφή νέων περιπτώσεων χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων αφορά περίπου 6,8 εκατομμύρια ευρωπαίους κάθε χρόνο. Αποτελούν δε την έκτη αιτία θνητότητας στο σύνολο των νοσημάτων της ευρωπαϊκής ηπείρου. Το 70% αυτών των νοσημάτων αφορούν τη Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) η οποία είναι και η τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Η τρίτη Τετάρτη του Νοεμβρίου είναι αφιερωμένη στην ενημέρωση για τη ΧΑΠ, μία ασθένεια άμεσα συνδεδεμένη με το κάπνισμα, καθώς αυτό ευθύνεται για τα περισσότερα περιστατικά της. Πρόκειται για μία σοβαρή κατάσταση που καθώς δυσχεραίνει την αναπνοή χαλάει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που ζουν με αυτήν.
Ο όρος ΧΑΠ χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία κατάσταση προοδευτικής πνευμονοπάθειας που προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή. Αυτό που συμβαίνει όταν κάποιος υποφέρει από ΧΑΠ είναι ότι καθώς οι αεραγωγοί των πνευμόνων (σωλήνες που αναπνέουμε) στενεύουν προκαλούνται σοβαρές αναπνευστικές δυσκολίες. Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν καν ότι υποφέρουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια αλλά αποδίδουν τα συμπτώματά τους στον βήχα του καπνιστή («τσιγαρόβηχας») ενώ η δυσκολία στην αναπνοή τους θεωρούν ότι είναι φυσιολογικό επακόλουθο της ηλικίας τους σε συνδυασμό με το κάπνισμα.
Καθώς όμως περνάει ο χρόνος, η αναπνευστική τους λειτουργία επιδεινώνεται σταδιακά με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι δραστηριότητές τους. Είναι πολύ σημαντικό να αναζητήσουν άμεσα βοήθεια καθώς η διακοπή του καπνίσματος και η θεραπεία μπορούν να συμβάλουν στον έλεγχο της πάθησης. Η υποδιάγνωση της νόσου είναι ένας σημαντικός αρνητικός παράγοντας.
Πώς μπορούμε λοιπόν να ξεπεράσουμε την υποδιάγνωση τη νόσου; Πρώτον αξιολογώντας τα συμπτώματα.
Τα κύρια συμπτώματα της ΧΑΠ είναι:
- Η δύσπνοια. Στην αρχή εμφανίζεται στη διάρκεια της δραστηριότητας αλλά μπορεί και κάποιος να ξυπνάει μέσα στη νύχτα με κομμένη την ανάσα.
- Ο επίμονος βήχας με φλέμα, ο οποίος δεν υποχωρεί και τον οποίον ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να θεωρήσουν απλώς ως «βήχα καπνιστή».
- Οι συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις.
- Ο επίμονος συριγμός.
Η αξιολόγηση των συμπτωμάτων αποτελεί το πρώτο βήμα. Το δεύτερο και πιο καθοριστικό βήμα είναι η επίσκεψη στον Πνευμονολόγο. Εκεί θα υπάρξουν 3 στρατηγικές παρεμβάσεις. Πρώτον αν τα συμπτώματα σχετίζονται με άλλες ασθένειες όπως το άσθμα, οι βρογχεκτασίες, και κατά κύριο λόγο τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Βασικό ρόλο στη διάγνωση της ΧΑΠ παίζει η σπιρομέτρηση γιατί είναι η εξέταση εκείνη η οποία καθορίζει πρακτικά την ετυμολογία της νόσου και κυρίως τον όρο αποφρακτική. Σε μια σπιρομέτρηση που θα καταδειχθεί η απόφραξη των σωλήνων που αναπνέουμε θα μπορεί κανείς σε συνδυασμό με τα συμπτώματα και τον προδιαθεσικό παράγοντα να τεκμηριώσει τη διάγνωση της ΧΑΠ.
Η τρίτη παρέμβαση αφορά την περαιτέρω αξιολόγηση της νόσου μέσω άλλων εξετάσεων όπως η αξονική τομογραφία θώρακος και τη συνεργασία με ειδικότητες όπως αυτή του καρδιολόγου.
Το επόμενο βήμα αφορά τη θεραπεία που περιλαμβάνει τη σύσταση για την άμεση και πλήρη διακοπή του καπνίσματος, τη φαρμακευτική αγωγή (εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και στεροειδή), συστηματικά χορηγούμενα φάρμακα όπως η ροφλουμιλάστη-αζιθρομυκίνη, τους εμβολιασμούς (γρίπη, RSV, COVID-19, κοκκύτη, έρπητα και πνευμονιοκόκκο, με στόχο την πρόληψη των λοιμώξεων), την πνευμονική αποκατάσταση (προγράμματα άσκησης και εκπαίδευσης για τη διαχείριση των συμπτωμάτων), τη λήψη οξυγόνου (που μπορεί να χρειαστεί σε πιο σοβαρές καταστάσεις) και σπανιότερα κάποια επεμβατική πράξη (σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να γίνει παράκαμψη κατεστραμμένων περιοχών του πνεύμονα ή μεταμόσχευση).
Τελευταία θεραπευτική παρέμβαση οι βιολογικοί παράγοντες με κύριο στόχο την στόχευση μηχανισμών σε συγκεκριμένους ασθενείς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι η σωστή θεραπευτική παρέμβαση περνάει και από τον σωστό έλεγχο των συνοδών νοσημάτων που επηρεάζουν την ΧΑΠ.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε πλέον όλοι και αυτό νομίζω που είναι και το πιο θετικό στοιχείο για τη νόσο είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε καταφέρει να αυξήσουμε το ποσοστό της ενημέρωσης για αυτήν να ευαισθητοποιήσουμε τους συγκεκριμένους πληθυσμούς που την αφορούν να κάνουν εξετάσεις πρόληψης αλλά και εξετάσεις διάγνωσης και επίσης έχουμε καταφέρει με τις θεραπευτικές μας στρατηγικές που αφορούν πολλούς και διαφορετικούς στόχους να πετύχουμε αυτό που ίσως δεν μπόρεσαν να αποτυπώσουν τόσα χρόνια οι μελέτες τη μείωση της θνητότητας από τη νόσο.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν τη νόσο με ένα διαφορετικό τρόπο, με έναν τρόπο που έχει καθαρά οπτιμιστική διάθεση και με σαφή αποτύπωση του κομβικού ρόλου του πνευμονολόγου. Ας ακολουθήσουμε λοιπόν το φετινό μήνυμα της παγκόσμιας ημέρας με σκοπό να προλάβουμε και να δώσουμε στον ασθενή μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Ας εφαρμόσουμε το φετινό μήνυμα της παγκόσμιας ημέρας που είναι «Έχεις δυσκολία στην αναπνοή; Σκέψου τη ΧΑΠ».
Διαβάστε επίσης
ΧΑΠ: Ο απρόσμενος παράγοντας που επιδεινώνει τις εξάρσεις της νόσου
ΧΑΠ: Η απλή εξέταση – κλειδί για την πρώιμη διάγνωση της νόσου
ΧΑΠ: Επαναστατική μέθοδος «δίνει ανάσα» στους ασθενείς
