Η τακτική άσκηση αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της ευεξίας: ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, συμβάλλει στη διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους και υποστηρίζει μια ποιοτική, υγιή γήρανση με μικρότερες πιθανότητες για μυοσκελετικά προβλήματα και νευροεκφυλιστικές διαταραχές.
Πέρα, όμως, από τα γνωστά αυτά οφέλη, η άσκηση ξεχωρίζει για την προληπτική της δράση απέναντι σε δύο μείζονες απειλές της δημόσιας υγείας: τον διαβήτη και την παχυσαρκία. Οι δύο αυτοί παράγοντες συνδέονται με πληθώρα νοσημάτων και επιβαρύνουν σημαντικά το παγκόσμιο σύστημα υγείας. Αν και είναι γνωστό πως τόσο η αερόβια άσκηση (όπως το τρέξιμο) όσο και η προπόνηση με αντιστάσεις προσφέρουν ουσιαστικά οφέλη, μέχρι πρόσφατα δεν είχε αποσαφηνιστεί ποια μορφή υπερτερεί.
Σε αυτό το ερώτημα έρχεται να απαντήσει μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Sport and Health Science, υπό την καθοδήγηση του Δρ. Zhen Yan, καθηγητή και διευθυντή του Κέντρου Έρευνας Ιατρικής της Άσκησης στο Fralin Biomedical Research Institute του Virginia Tech.
Σύμφωνα με τα προκλινικά ευρήματα της ομάδας, η προπόνηση με αντιστάσεις αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική από την αερόβια άσκηση στη ρύθμιση του σακχάρου, στη μείωση του σπλαχνικού και υποδόριου λίπους, στη βελτίωση της ανοχής στη γλυκόζη και στον περιορισμό της αντίστασης στην ινσουλίνη: παραμέτρων καθοριστικών για την πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη.
«Όλοι θέλουμε να ζήσουμε μια μακρά και υγιή ζωή, γνωρίζοντας τα οφέλη της τακτικής σωματικής δραστηριότητας. Σήμερα, υπάρχουν επαρκή δεδομένα που δείχνουν ότι τόσο η αερόβια άσκηση όσο και η προπόνηση με βάρη βελτιώνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Παρόλα αυτά, αναρωτηθήκαμε: “Είναι άραγε κάποια μορφή πιο ωφέλιμη από την άλλη;”» δήλωσε ο Δρ. Yan.
Η μελέτη
Για τις ανάγκες της έρευνας, οι επιστήμονες ανέπτυξαν ένα μοντέλο ποντικιών που προσομοίαζε την προπόνηση με βάρη. Τα ζώα χωρίστηκαν σε 3 ομάδες:
- Η ομάδα αντίστασης ζούσε σε χώρους, όπου το φαγητό βρισκόταν κάτω από ένα καπάκι με βάρος. Κάθε φορά που ήθελαν να τραφούν, έπρεπε να το σηκώσουν, εκτελώντας μια κίνηση που θύμιζε καθίσματα (squat) και ενεργοποιούσε τους ίδιους μύες που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Το βάρος αυξανόταν σταδιακά, όπως συμβαίνει και στην ανθρώπινη προπόνηση με προοδευτική επιβάρυνση.
- Η ομάδα αντοχής είχε ελεύθερη πρόσβαση σε τροχό για τρέξιμο, ένα καθιερωμένο μοντέλο αερόβιας άσκησης.
- Η ομάδα ελέγχου παρέμενε καθιστική και τρεφόταν είτε με κανονική είτε με υψηλή σε λιπαρά δίαιτα -ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο μοντέλο παχυσαρκίας, υπεργλυκαιμίας και διαβήτη τύπου 2.
Μετά από 8 εβδομάδες, οι ερευνητές παρακολούθησαν την αύξηση βάρους, τη σύσταση σώματος, την κατανομή λίπους, την ικανότητα άσκησης σε δοκιμές διαδρόμου, την καρδιο-μυϊκή λειτουργία και τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, ανέλυσαν ιστούς σκελετικών μυών για να αξιολογήσουν τη σηματοδότηση της ινσουλίνης.
Ο προσεκτικός σχεδιασμός επέτρεψε στους επιστήμονες να συγκρίνουν με ακρίβεια την επίδραση των δύο μορφών άσκησης στην παχυσαρκία, τη γλυκαιμική ρύθμιση και την ευαισθησία στην ινσουλίνη, προσεγγίζοντας με ρεαλισμό τις αντίστοιχες ανθρώπινες συνθήκες.
Τα αποτελέσματα
«Τα δεδομένα μας έδειξαν ότι τόσο το τρέξιμο όσο και η προπόνηση με αντιστάσεις μειώνουν το κοιλιακό και υποδόριο λίπος, βελτιώνουν τη ρύθμιση του σακχάρου και ενισχύουν τη σηματοδότηση της ινσουλίνης στους σκελετικούς μύες. Ωστόσο, η προπόνηση με βάρη φάνηκε να υπερτερεί του τρεξίματος ως προς το μέγεθος των ωφελειών» σημείωσε ο Δρ. Yan.
Τα ευρήματα συμβαδίζουν με πλήθος κλινικών μελετών που καταδεικνύουν πως η αερόβια άσκηση, η προπόνηση με αντιστάσεις και η διαλειμματική υψηλής έντασης άσκηση μειώνουν την HbA1c (δείκτης μακροχρόνιας ρύθμισης σακχάρου), περιορίζουν τον δείκτη μάζας σώματος, την αρτηριακή πίεση και βελτιώνουν τη γενικότερη ποιότητα ζωής. Η παρούσα μελέτη έρχεται να συμπληρώσει αυτό το επιστημονικό παζλ, προσφέροντας συγκριτικά δεδομένα για τις 2 κύριες μορφές άσκησης σε ένα ελεγχόμενο προκλινικό μοντέλο παχυσαρκίας που προκαλείται από τη διατροφή.
Συμπέρασμα
Η έρευνα του Δρ. Yan και της ομάδας του ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση του ρόλου της άσκησης στη μεταβολική υγεία, ειδικά για άτομα που δυσκολεύονται να εντάξουν στην καθημερινότητά τους την αερόβια άσκηση. «Η προπόνηση με βάρη προσφέρει ισάξια, αν όχι και μεγαλύτερα, αντιδιαβητικά οφέλη σε σχέση με την αερόβια άσκηση» υπογραμμίζει ο ερευνητής.
Παρότι οι φαρμακευτικές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του διαβήτη και του σωματικού βάρους, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα πολύπλευρα και προσιτά οφέλη ενός ισορροπημένου προγράμματος άσκησης. «Το βασικό μήνυμα», καταλήγει ο Δρ. Yan, «είναι ότι, όπου είναι εφικτό, ο συνδυασμός αερόβιας και προπόνησης με αντιστάσεις εξασφαλίζει το μέγιστο δυνατό όφελος για την υγεία».
Διαβάστε επίσης
Αντιγήρανση: Αυτή είναι η άσκηση που «σβήνει» 8 χρόνια από το σώμα μας
Αερόβια ή προπόνηση με βάρη; Ποια «σώζει» την καρδιά – Ελληνική μελέτη απαντά
Προπόνηση με περισσότερα σετ ή μεγαλύτερα βάρη; Οι ειδικοί απαντούν στο αιώνιο δίλημμα
