Το 2024 συνολικά 1,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ζούσαν με υπέρταση, αλλά μόλις ένας στους πέντε περίπου την έχει υπό έλεγχο είτε μέσω φαρμακευτικής αγωγής είτε μέσω αντιμετώπισης τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου. Αυτό αναφέρεται στην δεύτερη παγκόσμια έκθεση για την υπέρταση που έδωσε στη δημοσιότητα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
Η νέα έκθεση, που παρουσιάστηκε σε εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν ο ΠΟΥ, το Bloomberg Philanthropies και το Resolve to Save Lives, στο πλαίσιο της 80ής Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, αποκαλύπτει επίσης ότι μόνο το 28% των χωρών με χαμηλό εισόδημα αναφέρουν πως όλα τα φάρμακα για την υπέρταση που συνιστά ο ΠΟΥ είναι γενικά διαθέσιμα σε φαρμακεία ή μονάδες πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Η υπέρταση αποτελεί κύρια αιτία καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων, χρόνιας νεφρικής νόσου και άνοιας. Μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, χωρίς άμεση δράση, εκατομμύρια άνθρωποι θα συνεχίσουν να πεθαίνουν πρόωρα, ενώ οι χώρες θα υποστούν αυξανόμενες οικονομικές απώλειες, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Από το 2011 έως το 2025, οι καρδιαγγειακές παθήσεις –συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης– αναμένεται να κοστίσουν στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα περίπου 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 2% του συνολικού ΑΕΠ τους.
«Κάθε ώρα χάνονται πάνω από 1.000 ζωές από εγκεφαλικά και καρδιακές προσβολές λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης, και οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους μπορούν να προληφθούν», δήλωσε ο Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ. «Οι χώρες διαθέτουν τα εργαλεία για να αλλάξουν αυτή την πραγματικότητα. Με πολιτική βούληση, συνεχιζόμενες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα ενσωματώσουν τον έλεγχο της υπέρτασης στις υπηρεσίες υγείας, μπορούμε να σώσουμε εκατομμύρια ζωές και να διασφαλίσουμε την καθολική κάλυψη υγείας για όλους».
«Οι χώρες που εντάσσουν τη φροντίδα της υπέρτασης στην καθολική κάλυψη υγείας και στην πρωτοβάθμια περίθαλψη σημειώνουν πραγματική πρόοδο, αλλά πάρα πολλές χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα μένουν ακόμη πίσω», είπε η Dr. Kelly Henning, επικεφαλής του Προγράμματος Δημόσιας Υγείας του Bloomberg Philanthropies. «Ισχυρές πολιτικές που αυξάνουν την ευαισθητοποίηση και επεκτείνουν την πρόσβαση στη θεραπεία είναι κρίσιμες για τη μείωση των καρδιαγγειακών παθήσεων και των πρόωρων θανάτων που μπορούν να προληφθούν».
Επίμονα εμπόδια
Η ανάλυση δεδομένων από 195 χώρες και περιοχές δείχνει ότι σε 99 από αυτές, τα εθνικά ποσοστά ελέγχου της υπέρτασης είναι κάτω από 20%. Η πλειοψηφία των ατόμων που επηρεάζονται ζει σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, όπου τα συστήματα υγείας αντιμετωπίζουν περιορισμούς πόρων.
Η έκθεση επισημαίνει σοβαρά κενά στην πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και μακροχρόνια φροντίδα της υπέρτασης. Κύρια εμπόδια αποτελούν: Αδύναμες πολιτικές προαγωγής υγείας (για παράγοντες όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα, η σωματική αδράνεια, το αλάτι και τα trans λιπαρά), περιορισμένη πρόσβαση σε αξιόπιστες συσκευές μέτρησης αρτηριακής πίεσης, έλλειψη τυποποιημένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων και εκπαιδευμένων ομάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας, μη αξιόπιστες αλυσίδες εφοδιασμού και ακριβά φάρμακα, ανεπαρκή οικονομική προστασία για τους ασθενείς και ελλιπή πληροφοριακά συστήματα για την παρακολούθηση των τάσεων.
Η φαρμακευτική αγωγή για την αρτηριακή πίεση είναι ένα από τα πιο αποδοτικά εργαλεία στη δημόσια υγεία. Ωστόσο, μόνο 7 από τις 25 (28%) χώρες με χαμηλό εισόδημα αναφέρουν γενική διαθεσιμότητα όλων των φαρμάκων που συνιστά ο ΠΟΥ, σε σύγκριση με το 93% των χωρών με υψηλό εισόδημα. Η έκθεση εξετάζει τα εμπόδια και τις στρατηγικές για τη βελτίωση της πρόσβασης στα αντιυπερτασικά φάρμακα, μέσω καλύτερων ρυθμιστικών συστημάτων, πολιτικών τιμολόγησης και αποζημίωσης, προμηθειών και διαχείρισης αλυσίδων εφοδιασμού, καθώς και βελτιωμένης συνταγογράφησης και διάθεσης των φαρμάκων αυτών.
Πρόοδος σε επίπεδο χωρών
Παρά τα εμπόδια, η πρόοδος είναι εφικτή, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Το Μπανγκλαντές, οι Φιλιππίνες και η Νότια Κορέα έχουν σημειώσει σημαντικά βήματα εντάσσοντας τη φροντίδα της υπέρτασης στην καθολική κάλυψη υγείας, επενδύοντας στην πρωτοβάθμια φροντίδα και εμπλέκοντας τις κοινότητες. Πιο συγκεκριμένα:
Μπανγκλαντές: Αύξησε τον έλεγχο της υπέρτασης από 15% σε 56% σε ορισμένες περιοχές μεταξύ 2019 και 2025, εντάσσοντας τις υπηρεσίες θεραπείας υπέρτασης στο βασικό πακέτο υγειονομικών υπηρεσιών και ενισχύοντας τον έλεγχο και την παρακολούθηση.
Φιλιππίνες: Ενσωμάτωσαν αποτελεσματικά το τεχνικό πακέτο HEARTS του ΠΟΥ στις υπηρεσίες κοινοτικής υγείας σε εθνικό επίπεδο.
Νότια Κορέα: Προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις υγείας, συμπεριλαμβανομένου χαμηλού κόστους για τα αντιυπερτασικά φάρμακα και περιορισμένων χρεώσεων για τους ασθενείς, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα υψηλό ποσοστό ελέγχου της πίεσης σε εθνικό επίπεδο: 59% το 2022.
Πίεση: Πώς την μετράμε σωστά – Πώς αντιμετωπίζεται η υπέρταση
Υπέρταση: Τι να τρώμε και τι όχι για να ρίξουμε την πίεση χαμηλά
Υπέρταση: Ποια φάρμακα αυξάνουν τις τιμές της πίεσης – Τι να προσέξετε
