Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί κάποιοι άνθρωποι που καταναλώνουν πολύ αλκοόλ αναπτύσσουν σοβαρές ηπατικές παθήσεις, ενώ άλλοι όχι; Νέα έρευνα από τις ΗΠΑ δείχνει πως η απάντηση μπορεί να βρίσκεται όχι μόνο στις διατροφικές συνήθειες ή στη γενετική προδιάθεση, αλλά και σε παντοτινά χημικά που «κρύβονται» παντού γύρω μας -από το νερό της βρύσης μέχρι τα αντικολλητικά τηγάνια.
Συγκεκριμένα, επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Λούισβιλ, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και της Μασαχουσέτης στο Λόουελ, εντόπισαν μια χημική ουσία, το υπερφθοροοκτανοσουλφονικό οξύ (PFOS), ως πιθανό ενισχυτικό παράγοντα ηπατικών βλαβών που σχετίζονται με το αλκοόλ.
PFOS: Η «αόρατη» απειλή στα αντικολλητικά και το νερό
Το PFOS ανήκει στην ευρύτερη ομάδα των υπερφθοροαλκυλιωμένων ουσιών (PFAS), γνωστών και ως «παντοτινά χημικά», επειδή δεν αποδομούνται εύκολα στο περιβάλλον ή στον οργανισμό. Οι PFAS χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες σε αντικολλητικά σκεύη, αδιάβροχα ρούχα, συσκευασίες fast food και ταπετσαρίες.
Σύμφωνα με στοιχεία από την Εθνική Έρευνα Υγείας και Διατροφής των ΗΠΑ, PFAS εντοπίζονται στο αίμα περίπου 95% των Αμερικανών. Αυτή η ευρεία έκθεση, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη κατανάλωση αλκοόλ παγκοσμίως, γεννά ανησυχίες για την πιθανή συνέργεια των δύο παραγόντων στην υγεία του ήπατος.
Στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Toxicological Sciences, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν πειραματικά μοντέλα ποντικιών, τα οποία εξέθεσαν ταυτόχρονα σε υψηλές δόσεις αλκοόλ και PFOS. Παρατήρησαν ότι η συνδυασμένη έκθεση:
- Ενίσχυσε τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ (λιπώδης διήθηση)
- Οδήγησε σε αυξημένους δείκτες ηπατικής βλάβης
- Ενεργοποίησε γονίδια και οδούς που σχετίζονται με οξειδωτικό στρες, φλεγμονή και ανάπτυξη καρκίνου
Ο Frederick Ekuban, επίκουρος καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Λούισβιλ και συγγραφέας της μελέτης, εξήγησε ότι «οι περιβαλλοντικές εκθέσεις όπως το PFOS μπορεί να είναι ο χαμένος κρίκος που εξηγεί γιατί δύο άτομα με παρόμοια κατανάλωση αλκοόλ έχουν πολύ διαφορετικά αποτελέσματα στην υγεία του ήπατος». Ταυτόχρονα, ο Matthew Cave, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λούισβιλ, σημείωσε ότι «δεδομένης της ευρείας παρουσίας του PFOS και της κατανάλωσης αλκοόλ, είναι κρίσιμο να μελετήσουμε το πώς αυτά τα δύο επηρεάζουν από κοινού τον οργανισμό».
Αυτό που μπορεί ενδεχομένως να θεωρηθεί ανησυχητικό είναι ότι το 60% της δόσης PFOS κατέληξε να συγκεντρώνεται στο ήπαρ, το οποίο είναι το κύριο όργανο που προσπαθεί να διαχειριστεί την τοξικότητα του αλκοόλ. Επίσης, η έκθεση στο PFOS μείωσε τα επίπεδα αλκοόλ στο αίμα, πιθανόν επειδή ενεργοποίησε ένζυμα που συμμετέχουν στον μεταβολισμό του. Αυτό δείχνει ότι η ουσία παρεμβαίνει στον τρόπο που το ήπαρ επεξεργάζεται το αλκοόλ, οδηγώντας σε μεταβολικές διαταραχές που ενισχύουν τη συνολική ηπατική βλάβη.
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί ότι η μελέτη επικεντρώνεται αποκλειστικά στο PFOS και όχι γενικά σε όλες τις ουσίες της οικογένειας PFAS. Η πιθανή αλληλεπίδραση άλλων PFAS με το αλκοόλ αποτελεί το αντικείμενο τρέχουσας έρευνας.
Πρακτικές συμβουλές για να περιορίσουμε την έκθεσή μας στο PFOS
Παρότι η μελέτη βασίστηκε σε υψηλές δόσεις για την κατανόηση των μηχανισμών, τα ευρήματα δείχνουν ότι η έκθεση στο PFOS ενισχύει τη βλάβη που προκαλεί το αλκοόλ. Και ενώ απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τα επίπεδα κινδύνου στους ανθρώπους, υπάρχουν ήδη πρακτικά βήματα που μπορούμε να λάβουμε για να περιορίσουμε την έκθεσή μας:
- Προτιμήστε μαγειρικά σκεύη από ανοξείδωτο χάλυβα ή χυτοσίδηρο αντί για αντικολλητικά
- Χρησιμοποιήστε φίλτρα νερού, ειδικά σε περιοχές κοντά σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις
- Αποφύγετε έπιπλα και χαλιά με ανθεκτικές στους λεκέδες επεξεργασίες
- Περιορίστε την κατανάλωση συσκευασμένων γρήγορων φαγητών και ποπ κορν για μικροκύματα
- Επιλέξτε οικιακά προϊόντα με σαφείς ενδείξεις «χωρίς PFAS»
Η έρευνα αυτή προσθέτει ένα ακόμα κομμάτι στο παζλ της ηπατικής νόσου, επισημαίνοντας ότι το περιβάλλον και οι καθημερινές μας επιλογές παίζουν ρόλο στην ατομική ευαισθησία απέναντι στις συνέπειες του αλκοόλ. Μέσω της καλύτερης κατανόησης των κρυφών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των τοξικών ουσιών και των συμπεριφορών του τρόπου ζωής, οι επιστήμονες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για την πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου.
Διαβάστε επίσης
Ήπαρ: Ο νέος μεγάλος εχθρός του είναι μικροσκοπικός – Και το «γεμίζει» λίπος
Ήπαρ: Το γλυκαντικό που αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου και κίρρωσης
