*Το κείμενο υπογράφει ο κ. Νικόλαος Μήκος, Αλλεργιολόγος, Διευθυντής Αλλεργιολογικού Τμήματος Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Αλλεργιολογικής Εταιρείας και Κλινικής Ανοσολογίας (ΕΑΑΚΑ)
Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας προκύπτουν ως αποτέλεσμα μιας αντίδρασης υπερευαισθησίας του ρινικού βλεννογόνου, δηλαδή μιας υπερβολικής αντίδρασής του σε επαφή με παράγοντες που βρίσκονται στον αέρα. Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ουσιαστικά μια φλεγμονή της μύτης σε απάντηση σε αλλεργιογόνα εκτός οικίας, όπως γύρεις φυτών και σπόρια μυκήτων της ατμόσφαιρας, αλλά και ενδο-οικιακά, όπως επιθήλια οικιακών ζώων και ακάρεα οικιακής σκόνης
Συχνά οι πάσχοντες με αλλεργική ρινίτιδα έχουν και αλλά συμπτώματα, όπως βήχας, οπισθορινική ρύση (δηλαδή καταπινόμενα φλέγματα από τη μύτη), κεφαλαλγία (ιδίως όσοι έχουν ρινικό μπούκωμα), δυσκολία συγκέντρωσης (αφορά κυρίως τα παιδιά στο σχολείο), κακή διάθεση και εκνευρισμό. Επίσης, έχουν συχνά και προβλήματα στις κοινωνικές τους συναναστροφές ιδίως την περίοδο έξαρσης των συμπτωμάτων. Αυτό σημαίνει ότι συχνά χάνονται μέρες από σχολείου για τους μαθητές αλλά και εργασίας για τους ενήλικες.
Στα ενοχλητικά αλλεργιογόνα ανήκουν η γύρη από φυτά και δέντρα όπως το κυπαρίσσι. Χαρακτηριστικά βλέπουμε μια κίτρινη σκόνη πάνω σε αυτοκίνητα και βεράντες. Ωστόσο, οι περισσότερες γύρεις είναι αόρατες με κύρια αλλεργιογόνα: α) τις γύρεις από την ελιά, το κυπαρίσσι, το πλάτανο και το πεύκο β) γύρεις από τα αγρωστώδη (γρασίδια) γ) γύρεις από ζιζάνια με κύριο εκπρόσωπο το περδικάκι, αλλά και αμβροσία, χηνοπόδιο, πεντάνευρο και δ) σπόρια από μύκητες της ατμόσφαιρας
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι έχει αυξηθεί θεαματικά ο αριθμός των ασθενών τα τελευταία χρόνια με αλλεργική ρινίτιδα. Eκτιμάται ότι 14% των παιδιών έχουν αλλεργική ρινίτιδα, καθώς και το 24% των ενηλίκων. Τα ποσοστά αυτά έχουν αυξηθεί για πολλούς λόγους. Είναι γνωστό ότι οι πιθανότητες να αναπτύξει κάποιος αλλεργική ρινίτιδα αυξάνονται όταν έχει κάποιον γονιό με αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα. Αν, δε, έχει και τους δυο γονείς με αλλεργική ρινίτιδα, τότε η πιθανότητα αυτή αυξάνεται ακόμη περισσότερο.
Η ταλαιπωρία των ασθενών
Πέρα από τα συμπτώματα, οι πάσχοντες συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου κυρίως λόγω του εντόνου ρινικού μπουκώματος τη νύχτα. Επίσης εμφανίζονται προβλήματα στη συγκέντρωση, στη διάθεση και γενικά την ποιότητα της ζωής τους. Με την πάροδο του χρόνου συνήθως τα συμπτώματα επιδεινώνονται. Μπορεί να γίνουν πιο επίμονα ή και να εμφανιστεί αργότερα αλλεργικό άσθμα. Πολλοί εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα κάθε χρόνο, ιδίως την άνοιξη. Συχνά, όμως, αυτοί οι ασθενείς μπορεί να παρατηρήσουν μια επέκταση των συμπτωμάτων στη διάρκεια του χρόνου. Οι πιο… άτυχοι φτάνουν να έχουν συμπτώματα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Αν και αρκετοί ασθενείς αναφέρουν έντονα και σοβαρά συμπτώματα, δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια, με αποτέλεσμα να έρχονται τελικά στους ειδικούς με έντονα και χρόνια συμπτώματα. Οι ασθενείς πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχουν πολλές και αποτελεσματικές θεραπείες. Επίσης, πρέπει να γνωρίζουν ότι συχνά η ρινίτιδα επιπλέκεται ή συνοδεύει την παρουσία κι άλλων παθήσεων, όπως άσθμα, ιγμορίτιδα και μέση ωτίτιδα.
Ολάνθιστη απειλή
Είναι αλήθεια ότι την περίοδο της άνοιξης η γυρεοφορία όχι μόνο αυξάνεται, αλλά και έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Σε ορισμένα φυτά σημειώνεται αύξηση του φορτίου της γύρης, όπως του κυπαρισσιού. Επίσης παρατηρείται και αύξηση του χρόνου όπου κυκλοφορούν οι γύρεις στην ατμόσφαιρα. Εντυπωσιακό επιπλέον είναι το γεγονός ότι εμφανίστηκαν νέα «αλλεργικά» φυτά τα οποία βρίσκονταν στην Κεντρική Ευρώπη, αλλά τώρα τα βλέπουμε και στην Ελλάδα, όπως το φυτό αμβροσία.
Σίγουρα η κλιματική αλλαγή έχει παίξει ρόλο σε αυτήν την αλλαγή και πιο ειδικά η αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Δεν θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε την αύξηση της μόλυνσης του περιβάλλοντος που επιδεινώνει την έκθεση στα αλλεργιογόνα, λειτουργώντας σαν «ενισχυτής» του αλλεργικού φορτίου. Ακόμη, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συχνά εμφάνιση νέφους αφρικανικής σκόνης, το οποίο επίσης επιδεινώνει τα συμπτώματα και τη βαρύτητα της αλλεργικής ρινίτιδας. Αξιοσημείωτο είναι, για παράδειγμα, το γεγονός ότι περισσότεροι άνθρωποι ταλαιπωρούνται με αλλεργική ρινίτιδα στις πόλεις παρά στην επαρχία, όπου υπάρχει μεγάλο αλλεργικό φορτίο από τη φύση. Με άλλα λόγια, οι αλλεργικοί είναι πιο πολλοί στις πόλεις.
Η αντιμετώπιση
Οι ασθενείς θα πρέπει να επισκεφτούν αλλεργιολόγο, ο οποίος, εφαρμόζοντας τα αλλεργικά δερματικά τεστ και τις ειδικές αλλεργικές εξετάσεις, θα μπορέσει να βρει τι φταίει και ποιο είναι το ένοχο αλλεργιογόνο. Επίσης θα συστήσει τη σωστή αγωγή και θα δώσει αν χρειαστεί, θεραπεία απευαισθητοποίησης. Πρόκειται για μια θεραπεία που πραγματικά μπορεί να παρέμβει στη φυσική εξέλιξη και πορεία της νόσου και να τη σταματήσει. Να τονίσουμε εδώ ότι η αλλεργική ρινίτιδα διαρκεί πολλά χρόνια, δεν υποχωρεί εύκολα και τα συμπτώματα τείνουν να επιμένουν ή και να επιδεινώνονται. Η κλασική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντιϊσταμινικά και ρινικά σπρέι κορτικοειδών. Ο αλλεργιολόγος θα υποδείξει τη σωστή αγωγή και τον τρόπο λήψης των φαρμάκων.
Γενικά η αλλεργική ρινίτιδα αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιτυχία. Χρειάζεται, όμως, σωστή καθοδήγηση, καθώς κάθε ασθενής είναι ξεχωριστός και μπορεί να έχει κάποια συν-νοσηρότητα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, όπως αλλεργικό άσθμα ή και αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Συχνά λάθη των ασθενών που δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια είναι να λαμβάνουν μόνοι τους ρινικά αγγειοσυσταλτικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τακτική που επιπλέκει ακόμη περισσότερο τα συμπτώματα καθώς δημιουργούν σοβαρά προβλήματα ακόμα και εξάρτηση από τα φάρμακα.
Πρωτίστως στη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι η αποφυγή του αλλεργικού παράγοντα. Εάν, λόγου χάρη, ο ασθενής είναι αλλεργικός σε ενδο-οικιακα αλλεργιογόνα, όπως ακάρεα, θα πρέπει να φροντίζει κυρίως το υπνοδωμάτιο του, ώστε να μην έχει χαλιά ή μάλλινες κουβέρτες διότι αυτές συγκρατούν πολλά ακάρεα οικιακής σκόνης. Αν είναι αλλεργικός σε οικιακά ζώα, πρέπει να τα αποφεύγει εάν είναι δυνατόν. Για κάποιον που είναι αλλεργικός σε γύρεις φυτών συστήνουμε αποφυγή άσκησης σε εξωτερικούς χώρους και οδήγηση με κλειστά παράθυρα αυτοκινήτου. Δυστυχώς, για την αποφυγή των γύρεων της ατμόσφαιρας δεν υπάρχουν πολλά προληπτικά μέτρα, καθώς η μάσκα προσώπου βοηθά, αλλά όχι αρκετά.
Σε κάθε περίπτωση, οι αλλεργικοί ασθενείς ή αυτοί που έχουν συχνά τέτοια επίμονα συμπτώματα θα πρέπει να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια ιδανικά από αλλεργιολόγο ο οποίος μπορεί εύκολα και αποτελεσματικά να σταματήσει την αλλεργική ρινίτιδα. Η αύξηση των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα καθώς και η επίταση των συμπτωμάτων τους τα τελευταία χρόνια καθιστά την αλλεργική ρινίτιδα ένα παγκόσμιο πρόβλημα που διαρκώς διογκώνεται.
Διαβάστε επίσης
Ο ένοχος που κρύβεται στη μύτη και πυροδοτεί άσθμα και αλλεργική ρινίτιδα
Αλλεργική ρινίτιδα: Τέσσερα βήματα για αποτελεσματική αντιμετώπιση
