Σε διευκρινίσεις για τις αλλαγές στην κοστολόγηση των φαρμάκων προχώρησε το πρωί της Πέμπτης ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε τα τελευταία 24ωρα στους πάγκους των φαρμακείων από πολίτες που ανακαλύπτουν ότι πληρώνουν μεγαλύτερη συμμετοχή συγκεκριμένων φαρμάκων σε σχέση με εκείνη που συνήθιζαν να καταβάλουν.
Ο υπουργός εξήγησε πως έχουν αλλάξει όροι αποζημίωσης για τα γενόσημα φάρμακα και δεν έχει υπάρξει η παραμικρή μεταβολή στα ποσοστά συμμετοχής των ασφαλισμένων, διευκρινίζοντας πως η επιβάρυνση υπάρχει για όσους δεν δεχθούν να πάρουν το φθηνότερο γενόσημο φάρμακο.
Όπως δήλωσε στην τηλεόραση του ΑΝΤ1 «υπήρχε νόμος του 2021 που έλεγε ότι ο Υπουργός Υγείας θα υπογράψει απόφαση για την τιμή αποζημίωσης στα γενόσημα. Ο νόμος έλεγε ότι θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιουλίου 2023, όμως δόθηκε παράταση από τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη για 31 Ιανουαρίου 2024. Εγώ δεν έδωσα άλλη αναβολή και έτσι τέθηκε σε ισχύ η απόφαση».
Πράγματι, στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για λίγα λεπτά του ευρώ, ωστόσο υπάρχουν και παραδείγματα σημαντικών διαφοροποίησεων, με την επιβάρυνση των πολιτών να είναι αξιοσημείωτη.
Τι συμβαίνει όμως;
Οι διαφοροποιήσεις στη συμμετοχή των φαρμάκων που ενδεχομένως έχουν ανακαλύψει οι πολίτες αφορά στα γενόσημα – περισσότερα από 1.700 σε αριθμό – για τα οποία καταργήθηκε η εξομοίωση της τιμής αναφοράς με τη λιανική τιμή. Για να γίνει κατανοητό τι έχει αλλάξει από τη Δευτέρα 12/2, είναι σημαντικό να δοθεί η εικόνα πώς υπολογίζεται η συμμετοχή στα φάρμακα.
Η τιμή αποζημίωσης (ή ασφαλιστική τιμή) ενός φαρμάκου πάνω στην οποία ορίζεται και η συμμετοχή του ασθενούς στην αγορά του (10% ή 25% ανάλογα με τον ασφαλισμένο και τις παθήσεις από τις οποίες πιθανόν πάσχει), προσδιορίζεται με βάση το πιο φτηνό σκεύασμα στην κατηγορία. Αυτό αφορά στα φάρμακα για τα οποία δεν ισχύει προστασία πατέντας και έτσι ως ασφαλιστική τιμή προσδιορίζεται συνήθως η τιμή του πιο φτηνού. Αν τώρα ένας ασθενής επιλέξει να αγοράσει ένα πιο ακριβό φάρμακο το οποίο βρίσκεται στην ίδια κατηγορία, δηλαδή έχει την ίδια δραστική ουσία, τότε η διαφορά ανάμεσα στη λιανική τιμή και την ασφαλιστική τιμή καλύπτεται από τον ίδιο.
Για τα γενόσημα όμως αυτό μέχρι σήμερα δεν ίσχυε. Ο ΕΟΠΥΥ χρέωνε ως συμμετοχή του ασθενούς μόνο το 10% ή 25% που αναλογούσε στη λιανική τιμή, ανεξάρτητα αν επέλεγε το φθηνότερο ή κάποιο πιο ακριβό γενόσημο. Η διαφορά των δύο τιμών επιβάρυνε τον ΕΟΠΥΥ και ήταν της τάξης των 30 εκατ. ευρώ. Βέβαια το κόστος αυτό κατέληγε στις φαρμακευτικές εταιρείες μέσω του clawback (αυτόματες επιστροφές). Πλέον, όμως, η εξαίρεση για τα γενόσημα σταμάτησε και τη διαφορά την επιβαρύνονται οι πολίτες, γεγονός που έχει προκαλέσει αντιδράσεις, όπως φαίνεται από τις πρώτες ημέρες εφαρμογής του μέτρου.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η θεραπευτική κατηγορία των στατινών και συγκεκριμένα τα γενόσημα της ροσουβαστατίνης, τα οποία σύμφωνα με τους φαρμακοποιούς επιβαρύνονται πλέον σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με πριν, αφού λαμβάνεται ως βάση υπολογισμού η τιμή αποζημίωσης του φθηνότερου φαρμάκου της θεραπευτικής κατηγορίας. Στην προκειμένη πρόκειται για το φθηνότερο σκεύασμα σιμβαστατίνης. Το πρόβλημα, μάλιστα, παρουσιάζεται έντονα στις συσκευασίες φαρμάκων, με τις μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε δραστική ουσία.
Έτσι, και με βάση τα παραπάνω, για ένα συγκεκριμένο φάρμακο ροσουβαστατίνης με λιανική τιμή 23,28 ευρώ και τιμή αποζημίωσης θεραπευτικής κατηγορίας τα 7,35 ευρώ, έως σήμερα ο πολίτης πλήρωνε συμμετοχή 5,82 ευρώ, αλλά τώρα η συμμετοχή του ανεβαίνει στα 17,70 ευρώ. Πώς; Με τις νέες ρυθμίσεις, υπολογίζεται η συμμετοχή 25% στην τιμή αποζημίωσης (όπως και στα υπόλοιπα φάρμακα), δηλαδή 1,84 ευρώ και καλείται να πληρώσει επιπλέον και τη διαφορά λιανικής με τιμή αποζημίωσης που στην προκειμένη είναι 15,93 ευρώ.
Άλλα παραδείγματα είναι τα εξής:
- Στατίνη με λιανική τιμή 9,50 ευρώ και τιμή αποζημίωσης θεραπευτικής κατηγορίας 7,35 έχει νέα συνολική συμμετοχή ασφαλισμένου υπολογιζόμενη με 25% τα 3,99 ευρώ. Η παλιά συμμετοχή ήταν 2,34 ευρώ.
- Στατίνη με λιανική τιμή 7,35 ευρώ έχει συμμετοχή 1,84 ευρώ, κάτι που δεν αλλάζει γιατί είναι ίδια η τιμή αποζημίωσης για όλη τη συγκεκριμένη θεραπευτική κατηγορία.
- Αντικαταθλιπτικό φάρμακο έχει ως συμμετοχή 4,29 ευρώ, ενώ είχε 3,46 ευρώ.
- Φάρμακο σακχάρου έχει ως συμμετοχή 3,09 ευρώ, σε σχέση με 1,95 ευρώ που είχε με βάση το προηγούμενο δελτίο τιμών.
- Γενόσημο σκεύασμα για στηθάγχη είχε συμμετοχή ασθενούς 4,85 ευρώ. Με βάση το τελευταίο δελτίο και τις ρυθμίσεις για κατάργηση εξομοίωσης λιανικής-ασφαλιστικής τιμής, η συνολική συμμετοχή διαμορφώνεται στα 5,47 ευρώ.
Σύμφωνα με τους φαρμακοποιούς, με αυτό τον τρόπο μειώνεται η φαρμακευτική δαπάνη και βασικά το clawback που είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν οι φαρμακευτικές εταιρείες.
Ωστόσο, η επιβάρυνση προκύπτει για τις ακριβότερες επιλογές γενοσήμων. Εάν κάποιος επιλέξει τη βάση αποζημίωσης γενοσήμων δεν επιβαρύνεται. Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνουν και πηγές του Υπουργείου Υγείας. Όπως λένε, η συμμετοχή των πολιτών παραμένει ίδια για το φθηνότερο γενόσημο. Η διαφορά μεταξύ λιανικής και ασφαλιστικής τιμής αποτελεί αντικίνητρο για να πάει ο ασθενής στην ακριβότερη επιλογή. Βέβαια, οι φαρμακοποιοί αντιτείνουν ότι για κάποια σκευάσματα είναι μονόδρομος, όπως είναι η περίπτωση της ροσουβαστατίνης που δεν υπάρχει επιλογή χαμηλότερης τιμής. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρωτότυπα φάρμακα είναι ακριβότερα σε σχέση με τα ακριβά γενόσημα.
