Σας έχει συμβεί ποτέ να είστε σε μια σχέση που… δεν είναι ακριβώς σχέση; Μπορεί να γνωρίσατε κάποιον, να βγήκατε μερικά ραντεβού, να κάνατε εκδρομές μαζί ή να σας συνόδευσε σε κάποια εκδήλωση. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχετε μιλήσει για αποκλειστικότητα, ούτε έχετε προσδιορίσει τι ακριβώς είναι αυτό που συμβαίνει μεταξύ σας.
Πρόκειται γι΄αυτό που έχει επικρατήσει να χαρακτηρίζεται ως «situationships». Σύμφωνα με τον ερευνητή Michael R. Langlais, ο οποίος ηγήθηκε μιας σχετικής μελέτης το 2024, οι «περίπου σχέσεις» χαρακτηρίζονται από 3 καθοριστικά χαρακτηριστικά:
- Έλλειψη σαφήνειας ή επίσημης «ταμπέλας».
- Χαμηλά επίπεδα δέσμευσης.
- Από την άλλη, εκπληκτικά παρόμοια επίπεδα αγάπης, οικειότητας και κοινού χρόνου με τα «κανονικά» ζευγάρια.
Στη θεωρία, λοιπόν, οι situationships μοιάζουν με τις σχέσεις, αλλά χωρίς τη δομή, την ασφάλεια ή τη μακροπρόθεσμη δέσμευση.
Γιατί παραμένουμε σε «περίπου σχέσεις» που δεν μας εξυπηρετούν
Ο δρ. Langlais και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι οι situationships είναι γενικά λιγότερο ικανοποιητικές και χαμηλότερης ποιότητας από τις δεσμευτικές σχέσεις. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι που ζουν μέσα σε μια τέτοια κατάσταση δεν φεύγουν από αυτή. Μια μελέτη παρακολούθησης του 2025 εντόπισε 7 επαναλαμβανόμενους παράγοντες που εξηγούν γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν να παραμείνουν:
- αποκλειστικότητα,
- συναισθηματικές ανάγκες,
- επένδυση,
- συζήτηση για το μέλλον,
- προσπάθεια,
- ιεράρχηση προτεραιοτήτων και
- εμπιστοσύνη.
Ακόμη κι ένας μόνο από αυτούς τους παράγοντες μπορεί να κάνει δύσκολη την αποχώρηση από μια situationship. Σε πολλές περιπτώσεις, ωστόσο, οι άνθρωποι βιώνουν πολλούς απ’ αυτούς ταυτόχρονα, δημιουργώντας ένα είδος συναισθηματικού κενού, που τους κάνει να διστάζουν να φύγουν, παρ’ όλο που γνωρίζουν ότι η σχέση δεν τους ικανοποιεί.
Ο ψυχολόγος Mark Travers αναλύει σε άρθρο του δύο ψυχολογικές θεωρίες που βοηθούν να εξηγηθεί γιατί οι σχέσεις χωρίς δέσμευση είναι πιο δύσκολο να τερματιστούν απ’ ό,τι θα έπρεπε:
1. Η θεωρία της επένδυσης
Η ψυχολογία δανείζεται απ’ την οικονομία την έννοια της πλάνης του «βυθισμένου κόστους», που περιγράφει την τάση μας να συνεχίζουμε να επενδύουμε σε κάτι μόνο και μόνο επειδή έχουμε ήδη αφιερώσει χρόνο, ενέργεια ή πόρους σε αυτό. Η σκληρή αλήθεια, όμως, είναι πως ό,τι έχετε δώσει σε μια κατάσταση δεν πρόκειται να σας επιστραφεί, είτε μείνετε σε αυτή, είτε φύγετε. Αν φύγετε, όμως, μπορεί να γλιτώσετε περισσότερο χαμένο χρόνο και ενέργεια.
Μια χρήσιμη αναδιατύπωση είναι να ρωτήσετε:
- Αν γνώριζα αυτό το άτομο σήμερα, θα επέλεγα ξανά την ίδια κατάσταση;
- Αν ένας φίλος βρισκόταν στην ίδια θέση με μένα, τι συμβουλή θα του έδινα;
- Αντί να επικεντρωθώ σε αυτό που θα «χάσω» φεύγοντας, τι θα κερδίσω προχωρώντας μπροστά;
Το να απομακρύνεστε από κάτι που δεν σας ικανοποιεί δεν είναι χάσιμο χρόνου. Είναι μια επένδυση στον εαυτό σας, τον χρόνο, την ηρεμία και τη συναισθηματική σας ευημερία.
2. Η θεωρία της κοινωνικής ανταλλαγής: Ισορροπία μεταξύ πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο οι «situationships» διαρκούν είναι η θεωρία της κοινωνικής ανταλλαγής, η οποία υποδηλώνει ότι αξιολογούμε τις σχέσεις με βάση τα αντιληπτά κόστη και οφέλη. Η αλήθεια είναι ότι οι περιστασιακές σχέσεις έχουν τα πλεονεκτήματά τους: Μπορεί κανείς να απολαύσει συντροφικότητα και οικειότητα χωρίς τις απαιτήσεις μιας σταθερής σχέσης.
Το κόστος, όμως, είναι εξίσου πραγματικό: Η έλλειψη σαφήνειας, ασφάλειας ή μελλοντικού σχεδιασμού μπορεί να υπονομεύσει την αυτοεκτίμησή σας. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να πιστέψετε ότι δεν είστε «αρκετοί» για να αξίζετε τη δέσμευση του άλλου απέναντί σας, όταν, στην πραγματικότητα, το πρόβλημα είναι η δομή της σχέσης και όχι η προσωπική σας αξία.
Αυτό θέτει ένα σημαντικό ερώτημα: Ικανοποιείστε με αυτό που μπορείτε να έχετε, σε βάρος αυτού που πραγματικά θέλετε μακροπρόθεσμα; Αν ο στόχος σας είναι μια σταθερή, δεσμευτική σχέση, μια «situationship» μπορεί μόνο να σας καθυστερήσει από το να βρείτε το άτομο που πραγματικά θα σας ταιριάζει. Το να φύγετε, λοιπόν, δε σημαίνει ότι δε σας ένοιαζε, αλλά ότι αποφασίσατε να νοιαστείτε για τον εαυτό σας. Αξίζετε μια σχέση όπου η αγάπη δεν είναι ασαφής ή υπό όρους.
Το συμπέρασμα
Οι περιστασιακές σχέσεις θολώνουν τα όρια μεταξύ του περιστασιακού και του δεσμευτικού, προσφέροντας αρκετή άνεση ώστε να νιώθετε ότι είναι κάτι πραγματικό, αλλά συχνά δεν αρκούν για να προσφέρουν πραγματική ικανοποίηση. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι μένουν λόγω της ενέργειας και του χρόνου που έχουν ήδη ξοδέψει, αλλά και των ορατών οφελών που υπερτερούν του κόστους.
Ωστόσο, το να προσκολλάστε σε μια ασαφή σχέση μπορεί τελικά να σε εμποδίσει να επιδιώξετε τη σαφήνεια, την αγάπη και την ασφάλεια που σας αξίζουν. Το να αναγνωρίσετε την παγίδα της situationship και να σταθμίσετε το πραγματικό κόστος σε σχέση με τα εφήμερα οφέλη μπορεί να είναι τα πρώτα βήματα για να το ξεπεράσετε.
Μερικές φορές, η πιο γενναία επιλογή είναι να επιλέξετε τον εαυτό σας.
Διαβάστε επίσης
Πόσο μέλλον έχουν οι σχέσεις με διαφορά ηλικίας; Ένας ψυχολόγος απαντά
Αυτοί είναι οι λόγοι που σας «κρύβει» ο σύντροφός σας από τον κύκλο του – Πώς να το χειριστείτε
