* Το κείμενο υπογράφει η κ. Αγγελική Κολοκυθά, Ψυχολόγος Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Είναι αλήθεια ή μύθος ότι στην εποχή μας οι άνθρωποι χωρίζουν πιο εύκολα, σχεδόν χωρίς δεύτερη σκέψη; Η απάντηση, βάσει των στοιχείων που υπάρχουν στη διάθεσή μας, είναι ότι οι άνθρωποι χωρίζουν ευκολότερα και πιο συχνά σε σχέση με το παρελθόν. Οι σχέσεις είναι πιο ρευστές και κάποιες φορές δυσκολεύονται να χωρέσουν στα πιο άκαμπτα μοτίβα του παρελθόντος.
Μια σειρά κοινωνικοοικονομικών παραγόντων παίζουν κομβικό ρόλο στις αλλαγές που βιώνουμε στις συντροφικές σχέσεις, είτε πρόκειται για γάμους είτε για μακροχρόνιες συμβιώσεις. Οι κοινωνικές ζυμώσεις και οι αλλαγές στην αντίληψη των ρόλων των δύο φύλων, σε συνδυασμό με την εστίαση στην προσωπική ικανοποίηση που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες έχουν συμβάλει στο να επέλθουν αλλαγές στο πώς οι άνθρωποι σμίγουν αλλά και στο πώς χωρίζουν.
Φαίνεται ότι η ανάδυση της προσωπικής επιθυμίας και η πιο στοχευμένη εστίαση στην ικανοποίησή της συμβάλλουν στο να χωρίζουν πιο εύκολα οι άνθρωποι και να μη δεσμεύονται τόσο πολύ σε σύγκριση με το παρελθόν. Καθώς γνωρίζουμε πια καλύτερα πώς να πάρουμε αυτά που θέλουμε, τίθενται ερωτήματα για το αν γνωρίζουμε πώς να προσφέρουμε και να επενδύσουμε στις σχέσεις μας με τους σημαντικούς άλλους.
Επίσης, οι αλλαγές στην κοινωνική θέση της γυναίκας, η οικονομική αυτάρκειά της και η επιδίωξη επαγγελματικής ανέλιξης είναι παράγοντες που έφεραν αλλαγές στα δυναμικά των συντροφικών σχέσεων και που συνέβαλαν στη μετατόπιση των παραδοσιακών ρόλων ανάμεσα στα δύο φύλα. Οι γυναίκες πλέον συμβιβάζονται όλο και λιγότερο με σχέσεις μέσα στις οποίες δεν νιώθουν καλά και αποδεσμεύονται ευκολότερα από τους γάμους τους, καθώς δεν είναι στον ίδιο βαθμό οικονομικά και συναισθηματικά εξαρτημένες από αυτούς.
Επιπλέον, το ταμπού του διαζυγίου ή του χωρισμού έπειτα από μια μακροχρόνια σχέση δεν είναι πια τόσο έντονο, ούτε οι άνθρωποι βιώνουν στην εποχή μας την κοινωνική απαξίωση αν χωρίσουν. Ο γάμος δεν αποτελεί πλέον «όρκο ζωής», ούτε μια διά βίου δέσμευση, οπότε η λήψη μιας τέτοιας απόφασης μοιάζει πιο απλή. Ο χωρισμός παραμένει επίπονη και σύνθετη διαδικασία, ωστόσο δεν αποτελεί πια στίγμα ή ένδειξη αποτυχίας.
Νέοι όροι
Φαίνεται ότι οι άνθρωποι πλέον θέτουν όρους ποιότητας στις συντροφικές τους σχέσεις και δεν αρκούνται στο να παραμένουν σε νεκρούς ή συμβατικούς γάμους. Επιδιώκουν περισσότερο την προσωπική τους εξέλιξη και την ικανοποίηση των επιθυμιών τους και αν νιώσουν ότι η συντροφική σχέση αποτελεί εμπόδιο για εκείνους, συχνά είναι ευκολότερο να χωρίσουν από το να επεξεργαστούν από κοινού τις δυσκολίες τους ως ζευγάρι – ιδίως αν δεν υπάρχουν παιδιά.
Οι γενικότερες κοινωνικές μεταβολές έχουν επηρεάσει και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι πλέον βιώνουν τη γονεϊκότητα και το τι περιμένει η κοινωνία από εκείνους ως γονείς. Αν, λοιπόν, στη σχέση υπάρχουν και παιδιά, οι απαιτήσεις πολλαπλασιάζονται, καθώς η σύγχρονη γονεϊκότητα είναι πιο σύνθετη και πολλές φορές τα παιδιά τίθενται στο επίκεντρο της οικογένειας, με αποτέλεσμα να εντείνονται οι τριβές ανάμεσα στο ζευγάρι. Εκεί όπου παλαιότερα οι ρόλοι ήταν πιο σαφείς και η διαπαιδαγώγηση των παιδιών ήταν σχεδόν αποκλειστικό αντικείμενο των γυναικών, τώρα πια οι πατεράδες είναι ενεργοί και οι ισορροπίες έχουν αλλάξει. Αυτή η θετική αλλαγή παρότι είναι καλοδεχούμενη απαιτεί από το ζευγάρι ετοιμότητα και ευελιξία στην καθημερινή διαχείριση των δυσκολιών και κάνει την καλή επικοινωνία ακόμα πιο επιτακτική για την επιβίωσή του.
Διαζύγιο μετά τα 50, η νέα τάση
Ας μην ξεχνάμε ακόμη ότι οι άνθρωποι παραμένουν ενεργοί σε ηλικίες που παλιότερα θα έμπαιναν στο κοινωνικό περιθώριο ή θα θεωρούνταν παγιωμένη η οικογενειακή τους κατάσταση. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε την αύξηση των διαζυγίων σε ηλικίες 50 ετών και άνω και βλέπουμε ανθρώπους να διεκδικούν επανεκκίνηση στη ζωή τους. Δηλαδή ακόμα και αν δεν χώρισαν νεότεροι ή καθώς μεγάλωναν τα παιδιά τους, είναι πολύ πιθανό να χωρίσουν στη μέση ηλικία, κάτι που στο παρελθόν αποτελούσε μία πολύ σπάνια συνθήκη.
Να σημειώσουμε, ωστόσο, ότι το γεγονός πως παλιότερα οι σύζυγοι χώριζαν δυσκολότερα, δεν σημαίνει ότι οι γάμοι ήταν και καλύτεροι ποιοτικά. Πλέον ο γάμος δεν αποτελεί μία κοινωνική επιταγή ή τον προορισμό των ανθρώπων. Οι σύντροφοι δεν συναντιούνται για την απόκτηση απογόνων, ούτε γιατί δεν έχουν άλλα όνειρα και στόχους στη ζωή τους. Η έννοια του ζευγαριού έχει γίνει πιο πολύπλοκη και τα σύγχρονα ζευγάρια απαιτούν περισσότερα από την κοινή συντροφική τους ζωή.
Όσοι ακόμη παλεύουν το «μαζί»
Συγχρόνως στην ίδια εποχή που συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν για το καλό μαζί. Για ένα μαζί που δεν θα βασίζεται στην κοινωνική πίεση ή στην οικονομική δυσκολία, αλλά στην επιθυμία συνύπαρξης. Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που επιδιώκουν ο/η σύντροφός τους να τους γνωρίσει σε βάθος, που αποκαλύπτονται και που όταν δυσκολεύονται δεν θα διστάσουν να ζητήσουν τη βοήθεια ειδικού. Εκείνοι που δεν αρκούνται στο ότι έγιναν γονείς ή τακτοποιήθηκαν μέσα από έναν γάμο. Έτσι, δεν διστάζουν να ακουμπήσουν τα σκοτεινά τους κομμάτια στον/στη σύντροφό τους και να αναζητήσουν την ομορφιά τού μαζί, ενός μαζί που για να συμβεί δεν χάνει ο καθένας την επαφή με τον εαυτό του και τις επιθυμίες του.
Οπότε πιθανόν να οδηγούμαστε σε μια εποχή όπου ο γάμος δεν θα πάψει να υφίσταται, ωστόσο δεν θα έχει το ισχυρό αποτύπωμα που είχε παλαιότερα στις κοινωνίες και στις ζωές των ανθρώπων αλλά και θα υποστεί αλλαγές ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες. Μπορεί οι γάμοι να είναι πλέον λιγότεροι αριθμητικά και τα διαζύγια να παρουσιάζουν πολύ μεγάλη αύξηση, αλλά εκείνοι οι γάμοι που συνεχίζουν να υπάρχουν να είναι πιο ουσιαστικοί και ποιοτικοί.
Διαβάστε επίσης
Διαζύγιο μετά τα 50: Ποιους δυσκολεύει περισσότερο ο χωρισμός – Σε ποια χάπια αναζητούν παρηγοριά
Πληθαίνουν οι εργένηδες στην Ελλάδα – Γιατί λένε «όχι» στον γάμο
