«Πώς είναι το μωρό μου στις έξι εβδομάδες; Πότε είναι η ημερομηνία τοκετού; Πότε πρέπει να κλείσω το πρώτο μου ραντεβού με τη μαία;» είναι μερικές από τις ερωτήσεις που πληκτρολογούν γυναίκες στις μηχανές αναζήτησης όταν διαπιστώνουν πως κυοφορούν.
Μία από αυτές ήταν και η Σάμι Κλάξον που λίγο μετά τις σχετικές αναζητήσεις, ο αλγόριθμος κατάλαβε πως ήταν έγκυος και ξεκίνησαν οι σχετικές διαφημίσεις. Δυστυχώς η Σάμι απέβαλε, αλλά οι διαφημίσεις δεν σταμάτησαν. Μετά την πρώτη της αποβολή το 2021, η Σάμι είχε ακόμα τέσσερις αποβολές τα επόμενα τρία χρόνια.
«Μόλις μάθεις ότι το τεστ είναι θετικό, νιώθεις μητέρα», λέει η Σάμι. «Έχεις ένα σχέδιο για το μέλλον στο μυαλό σου και όταν αυτό σου στερείται, είναι φρικτό», λέει.
Τα συναισθήματα ντροπής και αμηχανίας την έκαναν να νιώθει απομονωμένη. Απευθύνθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για υποστήριξη και θυμάται ότι το feed της ήταν γεμάτο διαφημίσεις σχετικές με μωρά, κάτι που για εκείνη ήταν καταστροφικό.
Η Σάμι από το Νοτινχαμσάιρ, κατέληξε να αποσυρθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως λέει, για να προστατεύσει την ψυχική της υγεία.
Όπως η Σάμι έτσι και η Τάνια Ο’ Κάρολ δέχτηκε στοχευμένες διαφημίσεις από το Facebook όταν ανακάλυψε ότι ήταν έγκυος το 2017. «Το βρήκα ενοχλητικό – και αυτό πριν καν το πω στους ανθρώπους της προσωπικής μου ζωής», είπε στο BBC. Τον Μάρτιο, μετά την αγωγή που κατέθεσε η Τάνια, το Facebook συμφώνησε να σταματήσει να στοχεύει διαφημίσεις σε μεμονωμένους χρήστες χρησιμοποιώντας προσωπικά δεδομένα.
Η αγωγή της Τάνια υποστήριζε ότι το σύστημα στοχευμένης διαφήμισης του Facebook εμπίπτει στον ορισμό του άμεσου μάρκετινγκ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος δίνει στα άτομα το δικαίωμα να αντιταχθούν.
«Ανατριχιαστικές διαφημίσεις»
Η Meta, η οποία διαχειρίζεται το Facebook και το Instagram, δήλωσε ότι οι διαφημίσεις στις πλατφόρμες της μπορούν να στοχεύουν μόνο σε ομάδες με ελάχιστο μέγεθος 100 ατόμων και όχι σε μεμονωμένα άτομα, οπότε δεν θεωρούνται άμεσο μάρκετινγκ. Ωστόσο, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων (ICO) διαφώνησε.
Η Τάνια είπε ότι η Meta συμφώνησε να σταματήσει να χρησιμοποιεί τα προσωπικά της δεδομένα για σκοπούς άμεσου μάρκετινγκ, «το οποίο σε μη νομική γλώσσα σημαίνει ότι κατάφερα ουσιαστικά να απενεργοποιήσω όλες τις ανατριχιαστικές, παρεμβατικές, στοχευμένες διαφημίσεις στο Facebook».
Από ό,τι γνωρίζουν η ίδια και η νομική της ομάδα, είναι πλέον η μόνη από τους πάνω από 50 εκατομμύρια χρήστες του Facebook στο Ηνωμένο Βασίλειο που δεν στοχεύεται με εξατομικευμένες διαφημίσεις.
Η Τάνια προσθέτει ότι πλέον υπάρχουν πάνω από 10.000 άτομα που έχουν υποβάλει ένσταση στη Meta για να σταματήσει να χρησιμοποιεί τα δεδομένα τους για άμεσο μάρκετινγκ, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω αγωγές.
Ωστόσο, η υπόθεση δεν άλλαξε τίποτα για πολλές γυναίκες που έχασαν τα μωρά τους, αλλά εξακολουθούσαν να «βομβαρδίζονται» με διαφημίσεις σχετικές με την εγκυμοσύνη, όπως αναφέρει το BBC.
«Η τεχνολογία δεν κατανοεί την απώλεια»
Μεταξύ αυτών είναι και η Ριάνον Λόσον από το Σάφοκ, η οποία δήλωσε στο BBC ότι όταν είδε τις δύο μπλε γραμμές στο τεστ εγκυμοσύνης, αυτή και ο σύντροφός της Μάικ «γεμίστηκαν ελπίδα». Όπως πολλοί άλλοι μέλλουσες γονείς, έδωσαν ένα όνομα στο μωρό τους που μεγάλωνε.
«Τον ονομάσαμε Φάντους, από ένα παιδικό χαρακτήρα που βλέπαμε συνεχώς όταν επισκεπτόμασταν φίλους στη Δανία», λέει η Ριάνον. Αλλά μετά από μια αιμορραγία στις αρχές της εγκυμοσύνης, μια εξέταση έδειξε ότι η γυναίκα είχε αποβάλει στις οκτώ εβδομάδες.
Τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, ανακάλυψε ότι ήταν και πάλι έγκυος. Ωστόσο στην εξέταση των 20 εβδομάδων αποκαλύφθηκε πως το αγοράκι – το οποίο το ζευγάρι ονόμασε Χάντσον- είχε ένα σοβαρό σύνδρομο. «Δεν υπήρχε καμία λύση», λέει η Ριάνον. Ο Χάντσον γεννήθηκε νεκρός τον Μάρτιο, στις 22 εβδομάδες.
Συντετριμμένοι, η Ριάνον και ο σύντροφός της χρησιμοποιούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για υποστήριξη, καθώς και για να παίζουν μαζί διαδικτυακά παιχνίδια με λέξεις. Αλλά μετά τον αποχαιρετισμό του μικρού τους αγοριού, το ζευγάρι εξακολουθούσε να βλέπει διαφημίσεις σχετικές με μωρά στα κινητά τους.
«Οι εφαρμογές για την εγκυμοσύνη εξακολουθούν να στέλνουν ειδοποιήσεις για σημαντικά γεγονότα. Τα καταστήματα με είδη για μωρά προσφέρουν εκπτώσεις σε προϊόντα που δεν θα χρειαστούμε ποτέ. Διαφημίσεις για καροτσάκια και είδη πρώτης ανάγκης για νεογέννητα εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της κανονικής περιήγησης. Η τεχνολογία δεν κατανοεί την απώλεια και σε στιγμές που δεν το περιμένουμε, μας θυμίζει με καταστροφική ακρίβεια αυτό που δεν έχουμε πια», είπε η Ριάνον.
«Συγκατάθεση ή πληρωμή»
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, η Meta ανακοίνωσε ότι θα εισαγάγει μια συνδρομητική υπηρεσία για χρήστες που δεν επιθυμούν να βλέπουν διαφημίσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό σημαίνει ότι για να σταματήσετε να βλέπετε διαφημίσεις, θα πρέπει να πληρώνετε 2,99 λίρες το μήνα.
Το διαφημιστικό μοντέλο, γνωστό ως «συγκατάθεση ή πληρωμή», είναι ένας τρόπος για τους ιδιοκτήτες ψηφιακών πλατφορμών να αποκομίζουν έσοδα από χρήστες που αρνούνται να παρακολουθούνται.
Ωστόσο, η Ριάνον λέει ότι αυτό δεν θα βοηθήσει: «Αν [η Meta] νοιαζόταν για τους χρήστες της, το να τους χρεώνει για να μην τους εμφανίζονται ενοχλητικά περιεχόμενα φαίνεται παράλογο».
Το μπλοκάρισμα διαφημίσεων
Μετά από τρεις ανεπιτυχείς προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, η Χέιλι και ο σύντροφός της Άντονι έμειναν «άναυδοι» όταν έμαθαν ότι περίμεναν δίδυμα και αμέσως έγιναν μέλη πολλών διαδικτυακών ομάδων για δίδυμα και έψαξαν στο διαδίκτυο για συμβουλές και πληροφορίες. Είχαν ήδη μια κόρη έξι ετών, οπότε ήταν ενθουσιασμένοι με τα δύο νέα μέλη της οικογένειας.
Αλλά ο ενθουσιασμός τους μετατράπηκε σε απόγνωση όταν μια πρώιμη εξέταση επιβεβαίωσε ότι ένα από τα δίδυμα είχε πεθάνει μια εβδομάδα πριν. Και την ημέρα της επόμενης εξέτασης, διαπιστώθηκε πως και το άλλο δίδυμο μωρό της δεν είχε καρδιακό παλμό και είχε πεθάνει μία ημέρα πριν.
Η Χέιλι αναζήτησε υποστήριξη σε διαδικτυακά φόρουμ, αλλά βρήκε διαφημίσεις για, μεταξύ άλλων, ρούχα εγκυμοσύνης, μαξιλάρια εγκυμοσύνης και εφαρμογές παρακολούθησης εγκυμοσύνης.
Για την Χέιλι, η αποχώρηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «δεν ήταν επιλογή», καθώς εκεί βρήκε άλλες γυναίκες που βίωναν παρόμοιες εμπειρίες.
Η Meta έχει δηλώσει ότι οι χρήστες του Facebook μπορούν να αποκλείσουν την πρόσβαση σε διαφημιστικά θέματα που δεν επιθυμούν να βλέπουν μέσω των ρυθμίσεών τους, οι οποίες προσφέρουν τη γονική μέριμνα ως θέμα μαζί με άλλα θέματα όπως η σοκολάτα, τα επιτραπέζια παιχνίδια και η πάλη.
Η Χέιλι είπε ότι σοκαρίστηκε που η εγκυμοσύνη δεν αναφερόταν ως ξεχωριστή κατηγορία και δήλωσε στο BBC ότι η απενεργοποίηση της επιλογής γονικής μέριμνας δεν έκανε καμία διαφορά, καθώς τουλάχιστον πέντε διαφημίσεις σχετικά με την εγκυμοσύνη εμφανίστηκαν μετά.
Σημείωσε μερικές από τις διαφημίσεις ως spam, αλλά λέει ότι τρεις εβδομάδες μετά, εξακολουθούσε να βλέπει επαναλαμβανόμενες διαφημίσεις για την εγκυμοσύνη.
Όπως και η Ριάνον, η Χέιλι δεν είναι υπέρ μιας συνδρομής επί πληρωμή: «Γιατί πρέπει να πληρώσω όταν υπάρχουν επιλογές για αλλαγή των προτιμήσεων που δεν φαίνεται να λειτουργούν;»
«Είναι απάνθρωπο»
Οι εμπειρίες της Σάμι, της Ριάνον και της Χέιλι δεν προκαλούν έκπληξη στον πρώην υπάλληλο της Meta, Αρτούρο Μπετζάρ. «Το κουμπί “σήμανση ως spam” δεν ήταν συνδεδεμένο με τίποτα», λέει ο Αρτούρο, ο οποίος ήταν μέλος της ανώτερης διοικητικής ομάδας.
«Διαπιστώσαμε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αναφορές βοήθειας απορρίπτονταν επειδή ήταν πάρα πολλές», είπε. Ο Αρτούρο εργαζόταν στη Meta μεταξύ 2009 και 2015, και ξανά από το 2019 έως το 2021. Κατέθεσε επίσης στο Κογκρέσο των ΗΠΑ το 2023 σχετικά με το πώς πίστευε ότι η Meta δεν εξασφάλιζε την ασφάλεια των χρηστών.
«Τους αρέσει να λένε ότι νοιάζονται, αλλά το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να προσελκύσουν περισσότερους χρήστες στις πλατφόρμες τους, ώστε να κερδίσουν περισσότερα χρήματα. Νομίζω ότι αυτό είναι ασυγχώρητο. Είναι απάνθρωπο», είπε.
«Τα συστήματά μας δεν είναι τέλεια»
Σε απάντηση, ένας εκπρόσωπος της Meta δήλωσε: «Λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη αυτές τις ανησυχίες και συνεχίζουμε να βελτιώνουμε την ευαισθησία και την ακρίβεια του τρόπου προβολής των διαφημίσεων. Τα συστήματά μας έχουν σχεδιαστεί για να μοιράζονται το πιο σχετικό και χρήσιμο περιεχόμενο, αλλά δεν είναι τέλεια και ορισμένες διαφημίσεις μπορεί περιστασιακά να φαίνονται αδιάκριτες ή εκτός τόπου. Καθώς συνεχίζουμε να βελτιώνουμε τα μοντέλα μας, ενθαρρύνουμε τους χρήστες να επιλέξουν να μην βλέπουν διαφημίσεις συγκεκριμένων κατηγοριών».
Διαβάστε επίσης
Οι ειδικοί του ΜΗΤΕΡΑ στο πλευρό των γυναικών με κύηση υψηλού κινδύνου
Επιλόχειος κατάθλιψη: Η μεγάλη απειλή για τις νέες μητέρες – Ποιες κινδυνεύουν περισσότερο
