Η παιδική ηλικία φαίνεται πως συντομεύει σημαντικά. Η πρόωρη εφηβεία, δηλαδή η έναρξη της σωματικής ωρίμανσης νωρίτερα από το φυσιολογικό, απασχολεί όλο και περισσότερο την επιστημονική κοινότητα. Τώρα, νέα μελέτη φέρνει στο προσκήνιο έναν διατροφικό «ένοχο» που ενδεχομένως επιταχύνει αυτή την ωρίμανση: κάποια κοινά γλυκαντικά. Σύμφωνα με ευρήματα που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Endocrine Society (ENDO 2025), ορισμένα γλυκαντικά που βρίσκονται σε αναψυκτικά, τσίχλες, σνακ και ακόμη και σε φαινομενικά «υγιεινά» προϊόντα, σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο πρώιμης ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε παιδιά με γενετική ευαισθησία.
Τι έδειξε η μελέτη
Η έρευνα, με επικεφαλής τη Δρα. Yang-Ching Chen (M.D., Ph.D.) του Taipei Municipal Wan Fang Hospital και του Taipei Medical University στην Ταϊβάν, βασίστηκε σε δεδομένα από 1.407 εφήβους στο πλαίσιο της Taiwan Pubertal Longitudinal Study (TPLS), η οποία ξεκίνησε το 2018.
Σύμφωνα με την ανάλυση, καταγράφηκαν 481 περιπτώσεις παιδιών με κεντρική πρόωρη εφηβεία, την πιο συχνή μορφή, που συνδέεται με πρόωρη ενεργοποίηση του άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – γονάδες που ρυθμίζει την παραγωγή ορμονών.
Η πρόσληψη ασπαρτάμης, σουκραλόζης, γλυκυρριζίνης (το ενεργό συστατικό της γλυκόριζας) και πρόσθετων σακχάρων, δηλαδή τα σάκχαρα που προστίθενται τεχνητά στα τρόφιμα, σχετίστηκε με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης πρώιμης εφηβείας, ειδικά σε παιδιά με ευαισθησία σε 19 γονίδια που ρυθμίζουν την έναρξη της εφηβείας.
Διαφορετικές επιδράσεις ανά φύλο
Η έρευνα ανέδειξε σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των δύο φύλων. Στα αγόρια, η σουκραλόζη φάνηκε να αποτελεί τον βασικό επιβαρυντικό παράγοντα, ενώ στα κορίτσια, η αυξημένη πιθανότητα σχετίστηκε με την κατανάλωση γλυκυρριζίνης και πρόσθετων σακχάρων, περιλαμβανομένης και της σουκραλόζης.
Η αξιολόγηση της πρόσληψης γλυκαντικών πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίων και ανάλυσης δειγμάτων ούρων, ενώ η διάγνωση στηρίχθηκε σε ιατρικές εξετάσεις, επίπεδα ορμονών και απεικονιστικούς ελέγχους. Η γενετική προδιάθεση μετρήθηκε με πολυγονιδιακούς δείκτες κινδύνου (polygenic risk scores).
Γλυκαντικά, ορμόνες και μικροβίωμα
Τα νέα ευρήματα έρχονται να ενισχύσουν προηγούμενη μελέτη της ίδιας επιστημονικής ομάδας, που είχε δείξει ότι ορισμένα γλυκαντικά επηρεάζουν άμεσα ορμονικούς υποδοχείς και το εντερικό μικροβίωμα – δύο κρίσιμους ρυθμιστές της εφηβικής ωρίμανσης.
Η ακεσουλφάμη καλίου (acesulfame potassium), για παράδειγμα, φαίνεται να ενεργοποιεί τους υποδοχείς γλυκιάς γεύσης στους εγκεφαλικούς νευρώνες και να ενισχύει την παραγωγή ορμονών, όπως η κορτιζόλη, που σχετίζονται με το στρες. Η γλυκυρριζίνη επηρεάζει τη σύσταση των βακτηρίων του εντέρου και καταστέλλει την ενεργοποίηση ορμονικών γονιδίων.
«Τα ευρήματα είναι άμεσα εφαρμόσιμα σε οικογένειες, παιδιάτρους και φορείς δημόσιας υγείας», τονίζει η Δρ. Chen. «Ο εντοπισμός της γενετικής προδιάθεσης και ο περιορισμός της κατανάλωσης γλυκαντικών μπορεί να αποτρέψει την πρόωρη εφηβεία και τις επιπλοκές της. Αυτό ίσως οδηγήσει σε νέες διατροφικές οδηγίες ή εργαλεία πρόληψης για τα παιδιά».
Γιατί έχει σημασία η πρώιμη έναρξη της εφηβείας;
Η πρώιμη εφηβεία σχετίζεται με μικρότερο τελικό ύψος, αυξημένο ψυχολογικό βάρος για το παιδί και μεγαλύτερο κίνδυνο για μεταγενέστερες μεταβολικές ή αναπαραγωγικές διαταραχές.
Για τους γονείς, αυτό σημαίνει ότι αξίζει να διαβάζουν τις ετικέτες και να περιορίζουν την κατανάλωση συνθετικών γλυκαντικών όπως η σουκραλόζη και η ασπαρτάμη. Οι φυσικές εναλλακτικές, όπως το μέλι, η στέβια ή η φρουκτόζη, σε μέτριες ποσότητες αποτελούν ασφαλέστερες επιλογές.
Διαβάστε επίσης
Καρκίνος: Πόσο αυξάνουν τον κίνδυνο τα τεχνητά γλυκαντικά – Τι αποκαλύπτει η έρευνα
