Ένα απρόσμενο θέμα κυριάρχησε στη συζήτηση του Σι Τζινπίνγκ και του Βλαντιμίρ Πούτιν στο περιθώριο της στρατιωτικής παρέλασης στο Πεκίνο: η ιδέα ότι οι επαναλαμβανόμενες μεταμοσχεύσεις οργάνων ίσως ανοίξουν τον δρόμο για… αθανασία.

Ο Ρώσος πρόεδρος, μέσω μεταφραστή, ανέφερε ότι η επαναλαμβανόμενη μεταμόσχευση θα μπορούσε να κάνει τον άνθρωπο «όλο και πιο νέο», ίσως και να καθυστερήσει επ’ αόριστον το γήρας. Η διαρροή αυτής της συζήτησης ανοίγει ηθικά ζητήματα, τα οποία το BBC επιχειρεί να εξετάσει. Είναι εφικτό κάτι τέτοιο και εν τέλει τι σημαίνει;

Η συζήτηση που διέρρευσε

Όπως μετέδωσε το Reuters, ο διάλογος έγινε καθώς ο Πούτιν και ο Σι περπατούσαν με τον Κιμ Γιονγκ Ουν στην κεφαλή μιας αντιπροσωπείας από περισσότερους από δύο δωδεκάδες ξένους ηγέτες για να παρακολουθήσουν την στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο με αφορμή την 80ή επέτειο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η στιγμή μεταδόθηκε ζωντανά από την κρατική τηλεόραση CCTV σε άλλα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής τηλεόρασης της Κίνας CGTN, του AP και του Reuters. Η διοίκηση ραδιοφωνίας και τηλεόρασης της Κίνας ανέφερε ότι η κάλυψη της εκδήλωσης από την CCTV είχε 1,9 δισεκατομμύρια προβολές στο διαδίκτυο και πάνω από 400 εκατομμύρια στην τηλεόραση.

Δείτε το βίντεο:

 

Καθώς ο Πούτιν και ο Σι περπατούσαν προς την εξέδρα της Τιενανμέν, όπου παρακολούθησαν την παρέλαση μαζί με τον Κιμ, ο μεταφραστής του Πούτιν ακούστηκε να λέει στα κινέζικα: «Η βιοτεχνολογία εξελίσσεται συνεχώς». Ο μεταφραστής πρόσθεσε, μετά από ένα ακατανόητο απόσπασμα: «Τα ανθρώπινα όργανα μπορούν να μεταμοσχεύονται συνεχώς. Όσο περισσότερο ζεις, τόσο νεότερος γίνεσαι, και (μπορείς) ακόμη και να επιτύχεις την αθανασία». Σε απάντηση, ο Σι, ο οποίος δεν ήταν στην κάμερα, ακούγεται να απαντά στα κινέζικα: «Κάποιοι προβλέπουν ότι σε αυτόν τον αιώνα οι άνθρωποι μπορεί να ζήσουν μέχρι τα 150 χρόνια».

Μεταμόσχευση οργάνων με στόχο την αθανασία

Οι μεταμοσχεύσεις οργάνων έχουν σώσει εκατοντάδες χιλιάδες ζωές – μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι τα τελευταία 30 χρόνια. Οι σύγχρονες τεχνικές αυξάνουν τη διάρκεια ζωής των μοσχευμάτων: ένα νεφρό από ζώντα δότη μπορεί να λειτουργήσει για 20–25 χρόνια, από αποβιώσαντα για 15–20, ένα ήπαρ περίπου 20 χρόνια, μια καρδιά 15 και οι πνεύμονες σχεδόν 10. Υπάρχουν μάλιστα παραδείγματα νεφρικών μοσχευμάτων που άντεξαν πάνω από μισό αιώνα.

Η ιδέα όμως πολλαπλών ή διαδοχικών μεταμοσχεύσεων ενέχει τεράστιους κινδύνους. Κάθε χειρουργείο είναι ένα μεγάλο ρίσκο, ενώ οι λήπτες πρέπει να λαμβάνουν εφ’ όρου ζωής ισχυρά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, που τους καθιστούν πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις και επιπλοκές. Και ακόμα κι έτσι, η απόρριψη του μοσχεύματος μπορεί να συμβεί.

Η έρευνα προσπαθεί να ξεπεράσει αυτά τα όρια. Επιστήμονες χρησιμοποιούν γενετικά τροποποιημένους χοίρους, με την τεχνολογία CRISPR να αφαιρεί γονίδια και να προσθέτει ανθρώπινα, ώστε τα όργανα να είναι πιο συμβατά. Οι πρώτες πειραματικές επεμβάσεις καρδιάς και νεφρού σε ανθρώπους έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, χωρίς μακροπρόθεσμη επιβίωση, αλλά με σημαντική πρόοδο για τη λεγόμενη ξενομεταμόσχευση.

Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες δημιουργίας νέων οργάνων από βλαστοκύτταρα. Το 2020, ερευνητές στο Λονδίνο ανακατασκεύασαν έναν ανθρώπινο θύμο αδένα που λειτούργησε δοκιμαστικά σε ποντίκια, ενώ στο Great Ormond Street Hospital καλλιέργησαν εντερικά μοσχεύματα από ιστούς ασθενών.

Παρότι αυτά δείχνουν το μέλλον της ιατρικής, οι ειδικοί είναι επιφυλακτικοί με την ιδέα της «αθανασίας». Ο καθηγητής Julian Mutz από το King’s College London αναφέρει ότι η αντικατάσταση πλάσματος ή τα πειράματα με νέα όργανα είναι ενδιαφέροντα, αλλά «η ουσιαστική αύξηση του προσδόκιμου ζωής παραμένει αβέβαιη».

Ο καθηγητής Neil Mabbott από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου εκτιμά ότι το ανώτατο όριο ζωής ίσως να μην ξεπερνά τα 125 χρόνια. «Η γηραιότερη επιβεβαιωμένη περίπτωση είναι της Ζαν Καλμάν, που έζησε 122 χρόνια. Ακόμη κι αν τα όργανα αντικαθίστανται, το σώμα γίνεται λιγότερο ανθεκτικό στις λοιμώξεις και στα τραύματα με την ηλικία», εξήγησε.

Όπως τονίζει, η έμφαση δεν πρέπει να είναι στη διάρκεια αλλά στην ποιότητα: «Το να ζούμε πολύ περισσότερο, αλλά με ασθένειες και συνεχείς μεταμοσχεύσεις, δεν είναι ελκυστικός τρόπος για να περάσουμε τα γηρατειά».

Η τεχνολογική φαντασία και η πραγματικότητα

Το ενδιαφέρον για τη μακροζωία δεν περιορίζεται στους επιστήμονες. Ο Αμερικανός τεχνοεπιχειρηματίας Bryan Johnson δαπανά εκατομμύρια δολάρια ετησίως για να μειώσει τη βιολογική του ηλικία. Σε μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πρακτικές, υποβλήθηκε σε μεταγγίσεις πλάσματος από τον 17χρονο γιο του, τις οποίες τελικά σταμάτησε, αφού δεν υπήρξαν αποδεδειγμένα οφέλη και προκάλεσαν αυξημένο έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, όσο κι αν η τεχνολογία υπόσχεται θαυματουργές λύσεις, η πρόκληση δεν είναι μόνο να επεκταθεί η διάρκεια ζωής αλλά να διατηρηθεί η υγεία και η ποιότητα.

Έτσι, όσο κι αν οι δηλώσεις Σι και Πούτιν έμοιαζαν με πείραγμα, αγγίζουν ένα ζήτημα που παραμένει ανοιχτό: οι δυνατότητες και τα όρια της επιστήμης απέναντι στο όνειρο της αθανασίας.

Ειδήσεις σήμερα

Τα 4 καινοτόμα έργα που εκσυγχρονίζουν το νοσοκομειακό χάρτη της Θεσσαλονίκης

ΕΣΥ – Νοσοκομεία: 3 προβλήματα καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι ενόψει ΔΕΘ

Κόκκινο κρέας κατά του καρκίνου; Δύο επιστήμονες εξηγούν νέα αμφιλεγόμενη έρευνα