Πολλές φορές μπορεί να νιώθετε σαν τον μικρό Καλιμέρο, το αξιαγάπητο, μαύρο κοτοπουλάκι με το σπασμένο τσόφλι στο κεφάλι που το τηλεοπτικό κοινό πρωτογνώρισε στη δεκαετία του ’60. Ένα πλάσμα που παραπονιόταν συνεχώς για τις ατυχίες του και έγινε το απόλυτο σύμβολο του «αιώνιου αδικημένου». Στον κόσμο της ψυχολογίας, το λεγόμενο Σύνδρομο Καλιμέρο περιγράφει αυτήν ακριβώς την τάση: τη μόνιμη αίσθηση πως οι άλλοι, ακόμα και οι καταστάσεις, συνωμοτούν εναντίον σας, αφήνοντάς σας έρμαια της ατυχίας σας.
Είναι ένας ψυχολογικός «φακός» που μπορεί να σας κάνει να βλέπετε τις καταστάσεις πιο σκοτεινές και μεγεθυμένες απ’ όσο είναι, γεμίζοντας τη ζωή σας με αίσθηση αδικίας και μόνιμου παραπόνου. Ίσως κι εσείς, χωρίς να το καταλαβαίνετε, να υιοθετείτε μια τέτοια οπτική κάποια στιγμή, νιώθοντας ότι η ζωή σάς χρωστάει.
Photo: Shutterstock
Το «Σύνδρομο Καλιμέρο», όπως το διατύπωσε ο Γάλλος ψυχαναλυτής Σαβέριο Τομασέλα, περιγράφει μια στάση ζωής που χαρακτηρίζεται από συνεχή γκρίνια και ρίψη ευθυνών στους άλλους για προσωπικές αποτυχίες ή αδυναμίες. Συνδέεται με μια διαρκή αίσθηση αδικίας και την τάση του ατόμου να βλέπει τον εαυτό του ως θύμα — ακόμα και όταν αντικειμενικά δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Το σύνδρομο αυτό μπορεί να εκδηλωθεί σε ποικίλα πλαίσια, όπως στις διαπροσωπικές σχέσεις, στο επαγγελματικό περιβάλλον ή σε προσωπικά ζητήματα, αλλά δεν είναι επισήμως αναγνωρισμένο από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία ούτε περιλαμβάνεται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM).
Το βέβαιο είναι ότι πίσω από την ελκυστική «πανοπλία» της θυματοποίησης, κρύβεται μια παγίδα της ψυχολογίας που μπορεί να σας φυλακίσει σε μια συνεχή αίσθηση απογοήτευσης και μιζέριας. Τι ακριβώς είναι το Σύνδρομο Καλιμέρο, γιατί σας επηρεάζει τόσο πολύ, και, κυρίως, πώς μπορείτε να το αφήσετε πίσω σας και να πάρετε ξανά τον έλεγχο της ζωής σας.
Τι είναι το Σύνδρομο Καλιμέρο;
Το Σύνδρομο Καλιμέρο πήρε το όνομά του από τον γνωστό ιταλικό χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων που πρωτοεμφανίστηκε το 1963. Ο Καλιμέρο είναι το μικρό μαύρο κοτοπουλάκι που γκρινιάζει συνεχώς ότι τον αδικούν και ότι όλα του πάνε στραβά. Στην ψυχολογία, η συγκεκριμένη στάση περιγράφει ανθρώπους που έχουν έντονη τάση να νιώθουν θύματα, υπερβάλλοντας πολλές φορές τα γεγονότα ή διαστρεβλώνοντάς τα. Εκδηλώνεται με παράπονα, αίσθημα αδικίας και πεποίθηση ότι τίποτα καλό δεν τους συμβαίνει, ακόμα κι όταν τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα.
Γιατί συμβαίνει;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το Σύνδρομο Καλιμέρο είναι μια «παγίδα» που μπορεί να φωλιάσει στο μυαλό μας σχεδόν ανεπαίσθητα. Όταν νιώθουμε θύματα, δεν αναλαμβάνουμε ευθύνες για όσα μας συμβαίνουν. Αυτό μπορεί να μας προσφέρει μια προσωρινή ανακούφιση, αφού για όλα φταίνε οι άλλοι ή η τύχη και δεν χρειάζεται να σκεφτούμε τα δικά μας λάθη. Επιπλέον, τα παράπονα τραβούν την προσοχή των άλλων, με αποτέλεσμα να κερδίζουμε ίσως λίγη συμπάθεια από τον περίγυρο. Ωστόσο, αυτή η στάση δεν μας βοηθάει να προχωρήσουμε μπροστά. Αν βλέπουμε συνεχώς τον εαυτό μας ως θύμα, εγκλωβιζόμαστε στις ίδιες συμπεριφορές, αναπαράγοντας τα ίδια προβλήματα ξανά και ξανά.
Πως θα καταλάβετε ότι σας συμβαίνει;
Αν απαντήσατε «ναι» σε περισσότερα από ένα από τα παρακάτω ερωτήματα, ίσως ήρθε η ώρα να κάνετε ένα βήμα πίσω και να επανεκτιμήσετε τον τρόπο που βλέπετε τα πράγματα.
- Μήπως παραπονιέστε συνεχώς για αδικίες στη δουλειά ή στις σχέσεις σας;
- Συγκρίνετε συχνά τον εαυτό σας με άλλους, θεωρώντας τη δική τους επιτυχία άδικη για εσάς;
- Αποδίδετε τις αποτυχίες σας αποκλειστικά σε εξωτερικούς παράγοντες, αντί να αναρωτηθείτε αν θα μπορούσατε να κάνετε κάτι διαφορετικά;
Πρακτικοί τρόποι για να αφήσετε πίσω τη νοοτροπία του θύματος
Όπως ο Καλιμέρο, στο παλιό ιταλικό «Carousel», στο τέλος ξέπλενε τη μαυρίλα από πάνω του και φανέρωνε το λαμπερό του φτέρωμα, έτσι κι εσείς μπορείτε να «ξεπλύνετε» τη νοοτροπία του θύματος και να δείτε τη ζωή με πιο καθαρό και αισιόδοξο βλέμμα. Το πρώτο βήμα είναι να αναλογιστείτε με ειλικρίνεια το παρελθόν σας: υπήρξατε πράγματι άτυχοι ή μήπως υπήρχαν στιγμές που θα μπορούσατε να έχετε κινηθεί διαφορετικά, αλλά δεν το κάνατε;
Αφού εντοπίσετε τι πραγματικά συνέβη, μπορείτε να εστιάσετε στις μικρές, καθημερινές χαρές που δεν εξαρτώνται από τη γνώμη των άλλων: ένα καλό βιβλίο που σας ταξιδεύει, λίγη μουσική που σας χαλαρώνει ή ένα χόμπι που σας γεμίζει ενέργεια και δημιουργικότητα. Αυτές οι στιγμές είναι τα προσωπικά σας καταφύγια από την πίεση και τη σύγκριση με τους γύρω σας.
Ταυτόχρονα, μαθαίνετε να αναγνωρίζετε και να διαχειρίζεστε τα συναισθήματά σας. Όταν το στρες ή ο θυμός σάς κυριεύουν, μια μικρή παύση, λίγες βαθιές ανάσες και λίγη ψυχραιμία αρκούν για να σας επαναφέρουν σε ισορροπία και να σας βοηθήσουν να δείτε τα πράγματα πιο καθαρά.
Και τέλος, δείτε τις αποτυχίες όχι ως βαρίδια, αλλά ως πολύτιμα μαθήματα. Αντί να αναλώνεστε στις σκέψεις για το τι πήγε στραβά, μπορείτε να εστιάσετε στο πώς μπορείτε να εξελιχθείτε. Χρειάζεστε νέες δεξιότητες ή καινούριες επαφές; Μήπως ένα σεμινάριο, μια νέα εμπειρία, ή ακόμα και μια μικρή αλλαγή στη στάση σας; Έτσι, σιγά – σιγά, θα γίνετε οι πρωταγωνιστές της ζωής σας, αφήνοντας πίσω τη μαυρίλα του Καλιμέρο και αναδεικνύοντας τον φωτεινό σας εαυτό.
Το Σύνδρομο Καλιμέρο ξεπερνιέται όταν καλλιεργήσετε την αυτογνωσία και επιλέξετε συνειδητά να μη μένετε στη θυματοποίηση. Σταματώντας να βλέπετε παντού αδικίες, παίρνετε τον έλεγχο της ζωής σας. Όπως μας θυμίζει η ιστορία του Καλιμέρο, πολλές φορές, αρκεί να απομακρυνθούμε από τις μαύρες σκέψεις και να δούμε ότι η πραγματικότητα μπορεί να είναι πιο φωτεινή απ’ όσο φανταζόμασταν.
Διαβάστε επίσης
Είστε απαισιόδοξοι, αγχώδεις, γεμάτοι αρνητικές σκέψεις; Ίσως πρέπει να ελέγξετε τον θυρεοειδή σας
Απαισιοδοξία: Μπορεί ένα δημοφιλές συμπλήρωμα για το έντερο να θεραπεύσει την ψυχή;
Οι 2 λέξεις που μπορούν να μας γεμίσουν άγχος σε δευτερόλεπτα- Και αυτές που μας ηρεμούν αμέσως
