Τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια εμφάνισης εμφράγματος ή εγκεφαλικού σε μεγαλύτερη ηλικία φαίνεται πως «γράφονται» πολύ νωρίτερα απ’ όσο πιστεύαμε. Η επιστημονική κοινότητα στρέφει το βλέμμα σε έναν, εν μέρει υποτιμημένο, παράγοντα: την αρτηριακή πίεση των νέων ενηλίκων.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του University College London (UCL), που δημοσιεύθηκε στο Circulation: Cardiovascular Imaging, ακόμη και φυσιολογικές αλλά σχετικά υψηλές τιμές πίεσης στα 30 και 40 έτη μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού στις επόμενες δεκαετίες.
Το στοιχείο που θα πρέπει να κινητοποιήσει το κοινό δεν είναι μόνο το αν η πίεση είναι υψηλή, αλλά το πόσο απότομα αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με υψηλότερες τιμές πίεσης στις δεκαετίες των 30 και 40 εμφάνιζαν μειωμένη ροή αίματος προς τον καρδιακό μυ στα 77 τους χρόνια: μια ένδειξη φθοράς που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφραγμάτων, εγκεφαλικών και καρδιακής ανεπάρκειας.
Η μελέτη
Η έρευνα, γνωστή ως MyoFit46, βασίστηκε σε στοιχεία 505 συμμετεχόντων από τη μακροχρόνια National Survey of Health and Development, η οποία παρακολούθησε άτομα γεννημένα την ίδια εβδομάδα του Μαρτίου 1946. Οι ερευνητές μέτρησαν την αρτηριακή πίεση των συμμετεχόντων σε 6 χρονικά σημεία: στις ηλικίες 36, 43, 53, 62, 69 και 77 ετών. Όπως αποδείχθηκε, όσο υψηλότερη ήταν η πίεση σε οποιαδήποτε ηλικία, τόσο «φτωχότερη» ήταν η αιμάτωση της καρδιάς στα 77 έτη.
Η αρτηριακή πίεση, υπενθυμίζεται, μετριέται με βάση δύο αριθμούς:
- Συστολική πίεση (ο πρώτος, υψηλότερος αριθμός): όταν η καρδιά αντλεί αίμα.
- Διαστολική πίεση (ο δεύτερος, χαμηλότερος αριθμός): όταν η καρδιά χαλαρώνει μεταξύ των παλμών.
Τα αποτελέσματα
Μια αύξηση 10 μονάδων στη συστολική πίεση μεταξύ 36 και 69 ετών (π.χ. από 120 σε 130 mmHg) συνδέθηκε με έως 6% μείωση της ροής αίματος στην καρδιά στα 77 χρόνια. Η επίδραση ήταν ακόμη πιο έντονη μεταξύ 43 και 63 ετών: κάθε αύξηση 10 μονάδων αντιστοιχούσε σε 9-12% μείωση της αιμάτωσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές 120 έως 140 mmHg, αν και θεωρούνται «φυσιολογικές», χαρακτηρίζονται πλέον ως «προ-υπέρταση». Πρόκειται για το κρίσιμο στάδιο όπου οι αλλαγές στον τρόπο ζωής -διατροφή, άσκηση, έλεγχος βάρους -καλό είναι να λάβουν χώρα.
- Κάθε 1% μείωση της ροής αίματος στην καρδιά συνδέεται με 3% αύξηση του κινδύνου σοβαρού καρδιαγγειακού επεισοδίου.
- Αν η συστολική πίεση αυξηθεί κατά 10 mmHg και παραμείνει σταθερά σε αυτό το επίπεδο από τα 36 έως τα 77 έτη, η ροή αίματος μειώνεται κατά 11%, ενώ ο κίνδυνος εμφράγματος ή εγκεφαλικού αυξάνεται κατά 33%.
- Όσο πιο απότομα αυξάνεται η πίεση, τόσο χειρότερη είναι η αιμάτωση. Για παράδειγμα, αύξηση μιας μονάδας τον χρόνο από τα 36 έως τα 43 οδηγεί σε 2% χαμηλότερη ροή, ενώ η ίδια αύξηση μεταξύ 53 και 63 ετών σε 5% μείωση.
Τα ευρήματα παρέμειναν στατιστικά σημαντικά ακόμη κι όταν ελήφθησαν υπόψη παράγοντες όπως φύλο, βάρος, κοινωνικοοικονομική κατάσταση, κάπνισμα, φυσική δραστηριότητα, διαβήτης -αλλά και η ίδια η πίεση στα 77.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η διατήρηση της πίεσης κάτω από τα 120 mmHg μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη μακροχρόνια υγεία της καρδιάς. Στόχος των επόμενων ερευνών είναι να εξεταστεί εάν η συστηματική παρακολούθηση από την ηλικία των 18 ετών μπορεί να μειώσει τους καρδιαγγειακούς κινδύνους στη μέση και τρίτη ηλικία.
Η οπτική των ειδικών
«Η αρτηριακή πίεση είναι ο “σιωπηλός δολοφόνος”, καθώς αποτελεί την κυριότερη αιτία εμφραγμάτων, εγκεφαλικών και πρόωρων θανάτων», τονίζει ο καθηγητής Bryan Williams. «Επειδή αυξάνεται σταδιακά και χωρίς συμπτώματα, ο μόνος τρόπος να τη γνωρίζουμε είναι ο τακτικός έλεγχος. Η έρευνα δείχνει πως πρέπει να ενθαρρύνουμε τον πληθυσμό να ελέγχει την πίεσή του από νεαρή ηλικία, όταν η ρύθμισή της είναι ευκολότερη».
Ο Δρ. Cristian Topriceanu, υπότροφος στο UCL και πρώτος συγγραφέας της μελέτης, προσθέτει πως «δεν έχει σημασία μόνο πόσο υψηλή είναι η πίεση, αλλά και το πόσο γρήγορα αυξάνεται. Αυτό προσφέρει στους γιατρούς ένα νέο εργαλείο εκτίμησης του κινδύνου, όχι βάσει μιας στιγμιαίας μέτρησης, αλλά της πορείας της πίεσης μέσα στον χρόνο».
Συμπέρασμα
Η Δρ. Gaby Captur συνοψίζει το κεντρικό μήνυμα της παρούσας μελέτης, λέγοντας ότι «μικρές, σταδιακές αυξήσεις στην αρτηριακή πίεση, ακόμη κι αν παραμένουν “φυσιολογικές αλλά υψηλές”, μπορούν να προκαλέσουν σιωπηρές βλάβες στην καρδιά. Η πίεση που έχετε στα 30 μπορεί να επηρεάσει την καρδιά σας 40 χρόνια αργότερα. Η διατήρησή της σε φυσιολογικά επίπεδα είναι επένδυση για το πώς “γερνά” η καρδιά».
Η πρόληψη ξεκινά πολύ πριν τη μέση ηλικία. Η τακτική μέτρηση της πίεσης, η παρακολούθηση των μεταβολών της και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να αποτρέψουν μακροχρόνιες, «σιωπηρές» βλάβες στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Η έρευνα με μια ματιά
- 505 συμμετέχοντες, παρακολούθηση από 36 έως 77 ετών
- Αύξηση 10 mmHg στη συστολική πίεση: έως 6% μικρότερη ροή αίματος στην καρδιά
- Αν η αύξηση παραμείνει σταθερή: 11% χαμηλότερη ροή και 33% υψηλότερος κίνδυνος εμφράγματος ή εγκεφαλικού
- Κάθε 1% μείωση της ροής: 3% αύξηση του κινδύνου σοβαρού καρδιαγγειακού επεισοδίου
- Η επίδραση αρχίζει να καταγράφεται ήδη από τα 36 έτη
Διαβάστε επίσης
Πόσο αλκοόλ ανεβάζει την πίεση; Οι επιστήμονες έχουν την απάντηση – Και δεν θα σας αρέσει
Η καρδιά «μιλάει» χρόνια πριν λυγίσει – Το 99% των επεισοδίων θα μπορούσε να προληφθεί
Σταθήκατε όρθιοι και σας ανέβηκε η πίεση; Τι σημαίνει αυτό για την καρδιά σας
