Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, ένα διαδικτυακό πρόγραμμα εκπαίδευσης του εγκεφάλου για ηλικιωμένους διάρκειας δέκα εβδομάδων ενίσχυσε την εγκεφαλική λειτουργία σε τέτοιο βαθμό που ήταν σαν ο εγκέφαλος να «ξανάνιωσε» κατά μια δεκαετία. Πόσο πιθανό είναι αυτό στην πραγματικότητα; Η Δρ. Yolanda Lok Yiu Lau, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στην Άνοια και στις Νευροεκφυλιστικές Ασθένειες στο Queen Mary University of London αναλύει με άρθρο της στο The Conversation τα αποτελέσματα της μελέτης, τονίζοντας τις καλύτερες πρακτικές για τη βέλτιστη εγκεφαλική υγεία.
Η επίδραση της άσκησης
Όπως ακριβώς η σωματική άσκηση κρατά το σώμα σε φόρμα, έτσι και οι τακτικές «προπονήσεις» του νου μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της εγκεφαλικής υγείας. Καθώς μεγαλώνουμε, οι εγκεφαλικές διεργασίες που υποστηρίζουν τη μνήμη, την προσοχή και τη λήψη αποφάσεων μπορεί να γίνονται λιγότερο αποτελεσματικές. Η διατήρηση του νου σε ενεργή κατάσταση θεωρείται ότι δημιουργεί ένα «απόθεμα» που βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν καλύτερα αυτές τις αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία.
Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που παραμένουν πνευματικά, σωματικά και κοινωνικά δραστήρια έχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν άνοια. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη με 120 ηλικιωμένους, όσοι συμμετείχαν τακτικά σε αερόβια άσκηση είχαν μεγαλύτερο εγκεφαλικό όγκο και καλύτερη γνωστική απόδοση σε σύγκριση με εκείνους που ήταν λιγότερο δραστήριοι, αντιστρέφοντας την απώλεια όγκου του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ηλικία μέσα σε λίγα χρόνια.
Άλλες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η εκπαίδευση του εγκεφάλου μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική απόδοση των ηλικιωμένων ενηλίκων.
Η πιο πρόσφατη μελέτη προσθέτει νέα στοιχεία, εξετάζοντας εάν τα προγράμματα εκπαίδευσης του εγκεφάλου -στην προκειμένη περίπτωση το BrainHQ- μπορούν να αλλάξουν τη χημεία του εγκεφάλου, παρέχοντας βιολογικά στοιχεία για το πώς μπορεί να λειτουργεί η εκπαίδευση του εγκεφάλου. Πρόκειται για μια εφαρμογή εκπαίδευσης του εγκεφάλου που προσφέρει σύντομες, παιχνιδιώδεις ασκήσεις για την εξάσκηση γνωστικών δεξιοτήτων όπως η προσοχή, η μνήμη και η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών. Καθώς οι χρήστες βελτιώνονται, οι προκλήσεις γίνονται πιο δύσκολες, ωθώντας τον εγκέφαλο να προσαρμόζεται, όπως ακριβώς αυξάνουμε τα κιλά στην προπόνηση με βάρη.
Η μελέτη
Για τη μελέτη, 92 υγιείς ενήλικες από τον Καναδά, ηλικίας 65 ετών και άνω χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η μία ολοκλήρωσε ασκήσεις εκπαίδευσης εγκεφάλου μέσω του BrainHQ για 30 λεπτά την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα, για δέκα εβδομάδες. Η άλλη ομάδα, για σύγκριση, πέρασε τον ίδιο χρόνο παίζοντας παιχνίδια καθαρά για ψυχαγωγία, όπως πασιέντζα.
Για να διαπιστωθούν και εμπράκτως οι αλλαγές, οι ερευνητές εστίασαν και στις σαρώσεις των συμμετεχόντων με επίκεντρο μια περιοχή που ονομάζεται πρόσθιος προσαγωγίος φλοιός, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην προσοχή, τη μάθηση και τη μνήμη. Όπως παρατήρησαν, όσοι ολοκλήρωσαν τις ασκήσεις που βασίζονταν στην ταχύτητα έδειξαν ισχυρότερη δραστηριότητα σε αυτήν την περιοχή σε σύγκριση με εκείνους της ομάδας ελέγχου. Οι ερευνητές περιέγραψαν την αλλαγή στα χημικά του εγκεφάλου που παρατηρήθηκε ως ισοδύναμη με τη «μείωση» της βιολογικής ηλικίας κατά δέκα χρόνια.
Είναι τόσο μεγάλη η διαφορά;
«Αν και τα αποτελέσματα φαίνονται ενθαρρυντικά, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς τον τρόπο που τα ερμηνεύουμε» προειδοποιεί ο ειδικός. Όπως εξηγεί, αν και υπήρχε διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων, αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική. «Επειδή η μελέτη εξέτασε τόσες πολλές παραμέτρους και συμμετείχε σχετικά μικρός αριθμός ατόμων, ορισμένες από αυτές τις αλλαγές μπορεί απλώς να οφείλονται στην τύχη και όχι σε πραγματικές επιδράσεις του προγράμματος» σημειώνει η ειδικός.
Επειδή πρόκειται για μια μικρή μελέτη που εξέτασε υγιείς ενήλικες, τονίζει ότι τα ευρήματα μπορεί να μην ισχύουν για άτομα με προβλήματα μνήμης, για άλλα είδη προγραμμάτων εκπαίδευσης του εγκεφάλου ή για αποτελέσματα μακροπρόθεσμης διάρκειας. Αντίστοιχα, η παρέμβαση ήταν αρκετά σύντομη. «Μελέτες όπως αυτή βασίζονται σε εγκεφαλικές σαρώσεις ως πρώιμους δείκτες οφέλους, ωστόσο μένει να φανεί αν αυτές οι βιολογικές αλλαγές μεταφράζονται σε διαρκείς βελτιώσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου» επισημαίνει.
Τέλος, παρεμβάσεις σαν αυτές μπορεί να μην είναι κατάλληλες για όλους. Για παράδειγμα, άτομα που ήδη αντιμετωπίζουν γνωστικές δυσκολίες και επιθυμούν να βελτιώσουν τη νοητική τους ευεξία ίσως δυσκολευτούν να χρησιμοποιήσουν ψηφιακά προγράμματα.
Συμπέρασμα
Όπως καταλήγει ο , η γνωστική εξασθένηση διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες, όπως η σωματική δραστηριότητα, οι κοινωνικές σχέσεις, η υγιεινή διατροφή και η ψυχική ευεξία. Επομένως, η εκπαίδευση του εγκεφάλου είναι πιθανό να αποτελεί μόνο ένα μέρος μιας ευρύτερης προσέγγισης για τη στήριξη της εγκεφαλικής υγείας και την πρόληψη της άνοιας. Η διατήρηση του νου σε ενεργή κατάσταση ίσως να μην σταματά τη γήρανση, αλλά μπορεί να βοηθήσει τον εγκέφαλο να παραμείνει «νεότερος» για περισσότερο χρόνο.
Διαβάστε επίσης
Το μυστικό που προλαμβάνει την άνοια και αναζωογονεί τον εγκέφαλο κρύβεται σε μερικές σελίδες
