Οι ενέσεις κορτιζόνης αποτελούν εδώ και καιρό τη συνήθη θεραπεία για την αρθρίτιδα του γόνατος, προσφέροντας γρήγορη ανακούφιση από τον πόνο σε εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, νέα έρευνα υποδηλώνει ότι αυτές οι συνήθεις ενέσεις στεροειδών μπορεί, μακροπρόθεσμα, να προκαλούν περισσότερο κακό παρά καλό.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Radiology, διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που έλαβαν ενέσεις κορτικοστεροειδών παρουσίασαν σημαντικά μεγαλύτερη εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος σε σύγκριση όσους δεν έλαβαν ή ακολούθησαν εντελώς διαφορετικό τύπο θεραπείας. Παραδόξως, στις μαγνητικές τομογραφίες όσων έλαβαν θεραπεία με ενέσεις υαλουρονικού οξέος, που τείνουν να θεωρούνται λιγότερο αποτελεσματικές, αποτυπώθηκε μειωμένη εξέλιξη της νόσου.
Μια πιο προσεκτική ματιά στην έρευνα
Τα ευρήματα προέρχονται από την Osteoarthritis Initiative, μια μακροχρόνια μελέτη που παρακολούθησε 210 συμμετέχοντες με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος μεταξύ 2004 και 2015. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 64 έτη και περίπου το 60% ήταν γυναίκες — δημογραφικά στοιχεία τυπικά για όσους πάσχουν από την πάθηση.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις μαγνητικές τομογραφίες των συμμετεχόντων, που ελήφθησαν δύο χρόνια πριν από την ένεση, τη στιγμή της ένεσης και δύο χρόνια μετά. Η προηγμένη απεικόνιση μαγνητικής τομογραφίας του συστήματος Whole-Organ MRI Score (WORMS) είναι ένα ολοκληρωμένο εργαλείο, που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της υγείας του χόνδρου, του μυελού των οστών, των συνδέσμων και άλλων συστατικών της άρθρωσης του γόνατος.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες:
- 44 ασθενείς έλαβαν ενέσεις κορτικοστεροειδών
- 26 έλαβαν ενέσεις υαλουρονικού οξέος
- 140 δεν έλαβαν ενέσεις (ομάδα ελέγχου)
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια στατιστική μέθοδο γνωστή ως propensity-score matching για να διασφαλίσουν ότι η ομάδα ελέγχου ήταν παρόμοια με τις ομάδες που έλαβαν ενέσεις ως προς την ηλικία, το φύλο, τον δείκτη μάζας σώματος, τη σοβαρότητα της αρθρίτιδας και τα επίπεδα δραστηριότητας.
Τα αποτελέσματα: Σαφείς διαφορές στην υγεία των αρθρώσεων
Οι ασθενείς που έλαβαν ενέσεις κορτικοστεροειδών παρουσίασαν σημαντικά ταχύτερη φθορά των αρθρώσεων —ιδιαίτερα του χόνδρου— σε σύγκριση με όσους έλαβαν υαλουρονικό οξύ και όσους ανήκαν στην ομάδα ελέγχου. Αντίθετα, οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με υαλουρονικό οξύ παρουσίασαν επιβράδυνση στην εξέλιξη της νόσου. Οι μαγνητικές τομογραφίες, μάλιστα, αποκάλυψαν ακόμη και περιπτώσεις όπου η κατάσταση των αρθρώσεων βελτιώθηκε ή σταθεροποιήθηκε μετά τη θεραπεία με υαλουρονικό οξύ.
Και οι δύο τύποι ενέσεων βοήθησαν στη μείωση του πόνου. Οι ενέσεις κορτιζόνης προσέφεραν πιο άμεση και δραματική ανακούφιση από τον πόνο — μειώνοντας τις βαθμολογίες πόνου περίπου στο μισό — ενώ το υαλουρονικό οξύ παρήγαγε πιο μέτριες μεν, αλλά σημαντικές βελτιώσεις. Ωστόσο, μόνο η κορτιζόνη συσχετίστηκε με σημαντική δομική βλάβη με την πάροδο του χρόνου.
Ενδεικτικά, οι μαγνητικές τομογραφίες μιας 58χρονης που έλαβε ένεση στεροειδών αποκάλυψαν νέες βλάβες πλήρους πάχους στον χόνδρο και βλάβη στο μυελό των οστών 2 χρόνια αργότερα. Αντίθετα, ο χόνδρος ενός 57χρονου άνδρα που έλαβε θεραπεία με υαλουρονικό οξύ παρέμεινε άθικτος για μια περίοδο 4 ετών.
Συνέπειες για τους ασθενείς και τους γιατρούς
Αν και τα ευρήματα δεν προτείνουν την άμεση κατάργηση της χρήσης κορτικοστεροειδών, υπογραμμίζουν τη σημασία της στάθμισης της βραχυπρόθεσμης ανακούφισης έναντι των μακροπρόθεσμων συνεπειών. Τα συνεπή μοτίβα στα αποτελέσματα των απεικονίσεων υποδηλώνουν ότι τα κορτικοστεροειδή πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή, ιδίως σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια οστεοαρθρίτιδα, που δεν είναι ακόμη υποψήφιοι για χειρουργική επέμβαση. Η μελέτη ενδέχεται να οδηγήσει σε επανεκτίμηση των κατευθυντήριων γραμμών, ειδικά εάν μελλοντικές έρευνες επιβεβαιώσουν τις παρατηρούμενες τάσεις.
Διαβάστε επίσης
Γιατί πονάει το γόνατο – Τρεις ασκήσεις που ανακουφίζουν μέχρι να μας δει γιατρός
Γόνατο – Οστεοαρθρίτιδα: Ο απρόσμενος παράγοντας που μπορεί να μας γλιτώσει από την επέμβαση
