Οι Άμις, η παραδοσιακή χριστιανική αδελφότητα, γνωστή για την απλότητα και την άρνησή τους για την τεχνολογία, δεν έχουν εμπνεύσει μόνο τηλεοπτικές και κινηματογραφικές παραγωγές, αλλά έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον και της επιστημονικής κοινότητας τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια. Αυτό που είναι αξιοπερίεργο, συγκεκριμένα, είναι η αντίστασή τους σε μια παγκόσμια ανησυχητική τάση. Ενώ τα ποσοστά των ασθενειών που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και ξεκινούν στην παιδική ηλικία, όπως το άσθμα, το έκζεμα και οι αλλεργίες, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα από τη δεκαετία του 1960, αυτό δεν ισχύει για τους Άμις.
«Κλειδί» η συμβίωση με τα ζώα
Για να κατανοήσουν καλύτερα τους λόγους πίσω από αυτό το ανοσολογικό προβάδισμα των Άμις, μια ομάδα επιστημόνων πέρασε το 2012 χρόνο με την κοινότητα στην πολιτεία της Ιντιάνα και με μια άλλη αγροτική κοινότητα γνωστή ως Χουτερίτες, στη Νότια Ντακότα. Και στις δύο περιπτώσεις, πήραν δείγματα αίματος από 30 παιδιά και μελέτησαν λεπτομερώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα.
Ανάμεσα στις δύο ομάδες, υπάρχουν αρκετές ομοιότητες. Όπως και οι Άμις, οι Χουτερίτες έχουν ευρωπαϊκή καταγωγή, ζουν επίσης καλλιεργώντας τη γη, έχουν ελάχιστη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση και ακολουθούν μια διατροφή χαμηλή σε επεξεργασμένα τρόφιμα. Ωστόσο, τα ποσοστά άσθματος και παιδικών αλλεργιών είναι τέσσερις έως έξι φορές υψηλότερα από ό,τι στους Άμις. Ενώ, όμως, οι Χουτερίτες έχουν υιοθετήσει πλήρως τις βιομηχανικές γεωργικές τεχνολογίες, οι Άμις δεν το έχουν κάνει, πράγμα που σημαίνει ότι από μικρή ηλικία ζουν σε στενή επαφή με τα ζώα και την πληθώρα μικροβίων που αυτά μεταφέρουν.
Το 2016, μια ομάδα επιστημόνων από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία δημοσίευσε μια μελέτη που αποτελεί πλέον ορόσημο, στην οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά των Άμις έχουν μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν αλλεργίες λόγω του τρόπου με τον οποίο το περιβάλλον τους διαμορφώνει το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά των Άμις που συμμετείχαν στη μελέτη τους είχαν πιο ευαίσθητα λεγόμενα ρυθμιστικά Τ κύτταρα σε σύγκριση με τα παιδιά των Χουτεριτών. Αυτά τα κύτταρα συμβάλλουν στην άμβλυνση των ασυνήθιστων ανοσολογικών αντιδράσεων.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν δείγματα σκόνης που συλλέχθηκαν από τα σπίτια παιδιών των Άμις και των Χουτερίτων για ενδείξεις βακτηρίων, βρήκαν σαφείς ενδείξεις ότι τα παιδιά των Άμις εκτίθεντο σε περισσότερα μικρόβια, πιθανώς από τα ζώα με τα οποία διαβιούσαν. Σε όλο τον κόσμο, άλλοι επιστήμονες έχουν καταλήξει σε παρόμοια συμπεράσματα.
Μια ομάδα ανοσολόγων ανέφερε ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αγροκτήματα των Άλπεων, όπου οι αγελάδες συνήθως κοιμούνται σε κοντινή απόσταση από τους ιδιοκτήτες τους, φαίνεται να προστατεύονται από το άσθμα, την αλλεργική ρινίτιδα και το έκζεμα. Άλλες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι ο κίνδυνος αλλεργίας ενός παιδιού σε ηλικία επτά έως εννέα ετών φαίνεται να μειώνεται αναλογικά με τον αριθμό των κατοικίδιων ζώων που υπήρχαν στο σπίτι κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, κάτι που ονομάζεται «φαινόμενο μίνι-αγροκτήματος».
Κατοικίδια και μικροβίωμα
Από τη μελέτη των Άμις και έπειτα, η ιδέα ότι η επαφή με ζώα κατά την παιδική ηλικία μπορεί να ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα έχει τραβήξει την προσοχή και της βιομηχανίας. Η Δρ. Nasia Safdar, καθηγήτρια λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν στις ΗΠΑ, προτείνει ότι τα μικρόβια από τα κατοικίδια ίσως αποικίζουν προσωρινά το ανθρώπινο μικροβίωμα και διερευνά αν μπορεί να υπάρξει θετική επίδραση από τη μεταφορά εντερικών βακτηρίων μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Η ιδέα αυτή έχει κερδίσει έδαφος, με προτάσεις για ειδικά προϊόντα διατροφής για κατοικίδια που ενισχύουν τα ωφέλιμα μικρόβια, τα οποία δυνητικά θα μπορούσαν να ωφελήσουν και τους ιδιοκτήτες τους.
Ωστόσο, κάποιοι ειδικοί, όπως ο Δρ. Jack Gilbert, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη των Άμις, παραμένουν σκεπτικοί, επισημαίνοντας την έλλειψη αποδείξεων για μακροχρόνια παραμονή ζωικών μικροβίων στο ανθρώπινο σώμα. Παρόλα αυτά, αναγνωρίζει ότι η ανοσολογική μας ιστορία είναι στενά δεμένη με την παρουσία ζώων, καθώς το ανοσοποιητικό μας έχει μάθει να ανταποκρίνεται θετικά στα μικρόβια τους. Έτσι, ενώ τα μικρόβια μπορεί να μην εγκαθίστανται μόνιμα, η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε αυτά φαίνεται να προάγει την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού και την υγιή διαμόρφωση του ανθρώπινου μικροβιώματος.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά για όσους έχουν κατοικίδια;
Οι έρευνες συνεχίζουν να ενισχύουν την άποψη ότι η συμβίωση με ζώα μπορεί να ωφελήσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, γεγονός που αποτελεί ενθαρρυντικό νέο για τους φιλόζωους. Ο Δρ. Fergus Shanahan, ομότιμος καθηγητής ιατρικής στο University College Cork της Ιρλανδίας, εμπνευσμένος από τη μελέτη για τους Άμις και Χουτερίτες, μελέτησε τον πληθυσμό των Ιρλανδών νομάδων που ζουν σε στενή επαφή με ζώα. Συγκρίνοντας το εντερικό τους μικροβίωμα με εκείνο σύγχρονων Ιρλανδών και ιθαγενών από άλλες χώρες, όπως από τη Μαδαγασκάρη, τη Μογγολία, το Περού και την Τανζανία, διαπίστωσε ότι οι νομάδες διατηρούν ένα μικροβίωμα παρόμοιο με αυτό των προβιομηχανικών ανθρώπων – ένα μικροβίωμα πιο «αρχαίο» και φυσικά εμπλουτισμένο λόγω της επαφής με τα ζώα.
Ο ειδικός θεωρεί ότι αυτό το είδος μικροβιώματος μπορεί να εξηγεί τη μειωμένη εμφάνιση αυτοάνοσων ασθενειών, όπως φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, στους Ιρλανδούς νομάδες, σε αντίθεση με τη σύγχρονη κοινωνία, όπου τέτοιες παθήσεις αυξάνονται. Αν και ο συγκεκριμένος πληθυσμός αντιμετωπίζει σοβαρά κοινωνικά προβλήματα που επηρεάζουν τη γενική υγεία του, η σχεδόν απουσία αυτοάνοσων ασθενειών παραμένει αξιοσημείωτη. Αυτά τα ευρήματα ωθούν τους επιστήμονες να εξετάσουν αν η επαναφορά της επαφής με τα ζώα θα μπορούσε να βοηθήσει στην ενίσχυση της υγείας και του ανοσοποιητικού μας συστήματος καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.
Για παράδειγμα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνα στις ΗΠΑ διερεύνησαν αν η υιοθεσία σκύλων από ηλικιωμένους ενήλικες θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Επιπλέον, τα αποτελέσματα μιας ιταλικής ερευνητικής ομάδας που δημιούργησε ένα εκπαιδευτικό αγρόκτημα όπου παιδιά από οικογένειες χωρίς κατοικίδια ζώα μπορούσαν να χαϊδεύουν τακτικά άλογα υπό επίβλεψη, έδειξαν ότι το μικροβίωμα του εντέρου των παιδιών άρχισε να παράγει πιο ευεργετικά μεταβολικά προϊόντα.
Διαβάστε επίσης
Το χνουδωτό παυσίπονο που ανακουφίζει από το στρες και βελτιώνει τη διάθεση
Ένας απρόσμενος, χνουδωτός γιατρός: Η μύτη του σκύλου «πιάνει» τις ανθρώπινες ασθένειες
Δεν φαντάζεστε πόσο σας νιώθει ο σκύλος σας – Τι επηρεάζει την επικοινωνία σας
