Η ρετινόλη έχει γίνει βασικό συστατικό σε πολλά προϊόντα περιποίησης, «υποσχόμενη» μια πιο λεία, φωτεινή και νεανική επιδερμίδα. Πίσω από τις υποσχέσεις, όμως, βρίσκεται η επιστήμη -αλλά και ορισμένοι κίνδυνοι.
Ως παράγωγο της βιταμίνης A, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση λεπτών γραμμών και στη βελτίωση της υφής του δέρματος. Ωστόσο, δεν είναι κατάλληλη για όλους, καθώς μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς ή να επιδεινώσει προσωρινά την ακμή. Επιπλέον, αυξάνει την ευαισθησία στον ήλιο, καθιστώντας τη χρήση αντηλιακού απαραίτητη. Για όσους τη χρησιμοποιούν σωστά, η ρετινόλη μπορεί να είναι αποτελεσματική -αλλά απαιτείται προσοχή και εξατομικευμένη προσέγγιση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Laurence Orlando, Λέκτορας Σύνθεσης και Ανάπτυξης Προϊόντων, η Zanfina Ademi, Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας και η Zoe Porter, Λέκτορας Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Monash, σε άρθρο τους στο The Conversation εξηγούν όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.
Τι είναι η ρετινόλη;
Η ρετινόλη ανήκει στην οικογένεια των ρετινοειδών, δηλαδή των χημικών ενώσεων που σχετίζονται με τη βιταμίνη Α -απαραίτητη για το δέρμα, την όραση και το ανοσοποιητικό. Στο δέρμα, όλα τα ρετινοειδή μετατρέπονται σε ρετινοϊκό οξύ, τη δραστική τους μορφή. Διατίθεται χωρίς συνταγή σε μορφή κρέμας ή ορού και χρησιμοποιείται ευρέως ως «αντιγηραντικό» για τη μείωση λεπτών γραμμών, τη βελτίωση του τόνου και την απολέπιση της επιδερμίδας. Ισχυρότερα ρετινοειδή χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή, καθώς θεωρούνται φαρμακευτικά σκευάσματα και ρυθμίζονται αυστηρά σε Ευρώπη, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Αυστραλία.
Πως χρησιμοποιείται;
Ένας από τους πιο συχνούς ισχυρισμούς για τη ρετινόλη είναι ότι μειώνει τα ορατά σημάδια γήρανσης -και η επιστήμη φαίνεται να το επιβεβαιώνει. Καθώς το δέρμα γερνά, γίνεται πιο λεπτό και ευάλωτο, καθιστώντας το πιο επιρρεπές στην ξηρότητα, τον τραυματισμό και τον ερεθισμό. Η ρετινόλη ενεργοποιεί τον πολλαπλασιασμό των κερατινοκυττάρων και την παραγωγή κολλαγόνου και ινοβλαστών, ενισχύοντας τη δομή και την ελαστικότητα της επιδερμίδας. Παράλληλα, επιταχύνει την ανανέωση των κυττάρων, βοηθώντας στη μείωση λεπτών γραμμών, δυσχρωμιών και στην ομοιομορφία του τόνου.
Τα αποτελέσματα δεν είναι άμεσα αλλά με την πάροδο του χρόνου ενισχύουν την εικόνα του δέρματος αισθητά. Ωστόσο, η αρχική χρήση μπορεί να συνοδεύεται από ερεθισμό ή προσωρινή έξαρση της ακμής -γνωστή και ως «κάθαρση ρετινόλης». Αν και το φαινόμενο αυτό παρατηρείται, η σχέση του με τη ρετινόλη παραμένει υπό μελέτη.
Είναι ασφαλής – Ποιοι πρέπει να την αποφεύγουν;
Σε συνηθισμένες καλλυντικές συγκεντρώσεις (0,1–0,3%), οι ανεπιθύμητες ενέργειες της ρετινόλης είναι γενικά ήπιες. Όσοι εμφανίζουν αρχικά ερεθισμούς, όπως ξηρότητα, ερυθρότητα ή ξεφλούδισμα, συχνά αναπτύσσουν σταδιακά ανοχή, μια διαδικασία γνωστή ως «ρετινοποίηση». Ωστόσο, η ρετινόλη αυξάνει τη φωτοευαισθησία, καθιστώντας το δέρμα πιο ευάλωτο στην υπεριώδη ακτινοβολία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ηλιακά εγκαύματα, ερεθισμούς ή υπερμελάγχρωση. Γι’ αυτό, η καθημερινή χρήση αντηλιακού ευρέος φάσματος με SPF 30 -ή υψηλότερο -θεωρείται απαραίτητη κατά τη διάρκεια της χρήσης ρετινοειδών.
Όσον αφορά τις ομάδες που καλό είναι να την αποφεύγουν, η ρετινόλη γενικά δεν ενδείκνυται για παιδιά ή εφήβους, εκτός εάν συνταγογραφηθεί από γιατρό, κυρίως για την αντιμετώπιση της ακμής. Άτομα με ευαίσθητο δέρμα ή δερματικές παθήσεις όπως έκζεμα ή ροδόχρου ακμή μπορεί να τη βρουν ιδιαίτερα ερεθιστική. Επίσης, ο συνδυασμός της με άλλες θεραπείες περιποίησης του δέρματος, ενδέχεται να επιβαρύνει το δέρμα. Επιπλέον, ακόμη και μη συνταγογραφούμενα προϊόντα ρετινόλης δεν συνιστώνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή θηλασμού.
Επιλέξτε και αποθηκεύστε προϊόντα με σύνεση
Καθώς η ρετινόλη θεωρείται καλλυντικό συστατικό, οι εταιρείες δεν είναι υποχρεωμένες να δηλώνουν τη συγκέντρωσή της στα προϊόντα τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να θεσπίσει νέους κανονισμούς, περιορίζοντας τη ρετινόλη στα προϊόντα προσώπου στο 0,3%, με στόχο την προστασία ευάλωτων ομάδων, όπως οι έγκυες γυναίκες. Γι’ αυτό συνιστάται η επιλογή προϊόντων με καθορισμένη περιεκτικότητα 0,1%–0,3%. Σημειώνεται ότι η ρετινόλη είναι ασταθής και αποδομείται με την έκθεση σε φως, αέρα ή θερμότητα. Η χρήση προϊόντων με αεροστεγή, αδιαφανή συσκευασία συμβάλλει στη σταθερότητά της.
Επίσης, είναι καλό να θυμάστε ότι το «αργά και σταθερά» είναι το βασικό μότο στη χρήση ρετινόλης: ξεκινήστε με μικρή ποσότητα (σε μέγεθος μπιζελιού) από προϊόν χαμηλής συγκέντρωσης (0,1%) μία ή δύο φορές την εβδομάδα, κατά προτίμηση το βράδυ. Με την πάροδο του χρόνου, μπορείτε να αυξήσετε τη συχνότητα και τη συγκέντρωση έως 0,3%, εφόσον το δέρμα σας το ανέχεται. Η εφαρμογή ενυδατικής κρέμας μετά τη ρετινόλη βοηθά στην αποφυγή ξηρότητας και ερεθισμών, ενώ η καθημερινή χρήση αντηλιακού είναι απαραίτητη για την πρόληψη φωτοευαισθησίας. Σε περίπτωση έντονου ερεθισμού, καλό είναι να διακόψετε προσωρινά τη χρήση και να συμβουλευτείτε δερματολόγο.
Διαβάστε επίσης
Δέρμα: Από κηλίδες μέχρι ρυτίδες, top tips για να «σβήσουμε» τα σημάδια του χρόνου
Δέρμα: Φάρμακα και καλλυντικά που αυξάνουν την ευαισθησία στον ήλιο – Πώς να προφυλαχθούμε
Δέρμα: Γιατί λεπταίνει καθώς μεγαλώνουμε – Tips που σβήνουν τα σημάδια του χρόνου
